Rogale (grupa kolędnicza)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Rogale

Dzień okres między Bożym Narodzeniem a świętem Trzech Króli

Rogale – zespół kolędników składający się ze starszej młodzieży, pojawiający się między Bożym Narodzeniem a świętem Trzech Króli.

Etymologia

Nazwa nawiązuję do tradycyjnych pierników, pączków z rogami, którymi kolędnicy byli najczęściej obdarowywani.

Zwyczaje na Warmii i Mazurach

Zespół składał się z kozy, bociana i niedźwiedzia, grajka, kominiarza, baby zbierającej datki, niekiedy również postaci przebranej za Żyda lub Cygana. Zespoły często wyposażone były w ośmioramienne gwiazdy kręcące się na długim kiju. Rogale śpiewali kolędy, ale popularniejsze były humorystyczne przyśpiewki, np.:

Stompa pani, stompa, kluczykami brząka,
Od komórki do sionki szuka noża do pieczonki,
Oj dajcież nam świńskiego ciała,
żeby się dusza wasza do nieba dostała.

Kolędnicy zbierali żywność i pieniądze na wspólną zabawę dla całej wsi. Zespół krążył najczęściej po domach w Nowy Rok. Zwyczaj rozpowszechniony był na Warmii jeszcze po 1945 roku. Na Mazurach orszaki były skromniejsze, a wśród maszkar prym wiódł niedźwiedź, koza i bocian. Zwyczaj ten był bezpośrednio związany z Nowym Rokiem. Po święcie Trzech Króli rogali orszak zastępowali w południowej części regionu Trzej Królowie, którym towarzyszył anioł, diabeł i śmierć.

Bibliografia

Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.