Rostki: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Rostki | |nazwa = Rostki | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Rostek |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Rostki''' (niem. ''Rostken'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pisz]]. |
| − | + | W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 243 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Hanna Modzelewska]]<ref>[http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853/ Strona Urzędu Gminy Pisz] [20.09.2013]</ref>. | |
| − | W latach | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], między jeziorem [[Jezioro Roś|Roś]] a jeziorem [[Jezioro Kocioł|Kocioł]], około 14 km na północny wschód od [[Pisz|Pisza]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś otrzymała przywilej w 1484 roku, gdy [[dobra służebne]] o powierzchni 40 łanów na [[ | + | Wieś otrzymała przywilej w 1484 roku, gdy [[Dobra służebne| dobra służebne]] o powierzchni 40 łanów na [[Prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] nadano tu niejakiemu Maciejowi. Osada istniała już jednak wcześniej pod nazwą ''Bartosze'', pochodzącą od poprzedniego właściciela. W późniejszym czasie Rostki znacznie się powiększyły. W 1519 roku Maciej Rostek otrzymał dodatkowe 4 łany, inni mieszkańcy natomiast uzyskali 7 łanów w 1536 roku oraz łącznie około 6 łanów i zezwolenie na założenie karczmy w 1555 roku. W XV wieku wieś występowała początkowo pod nazwą Bartosze (''Bartuschen''), natomiast później utrwaliła się nazwa Rostki (''Rostken''). W wyniku epidemii dżumy, która dotarła do wsi w sierpniu 1710 roku, populacja mieszkańców znacznie się zmniejszyła (zmarło ich 87). |
Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku dwóch nauczycieli zajmowało się kształceniem 78 dzieci. Szkoła w Rostkach została ponownie uruchomiona już w 1945 roku, pracował w niej wówczas jeden nauczyciel. | Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku dwóch nauczycieli zajmowało się kształceniem 78 dzieci. Szkoła w Rostkach została ponownie uruchomiona już w 1945 roku, pracował w niej wówczas jeden nauczyciel. | ||
| Linia 49: | Linia 44: | ||
W pierwszej połowie XX wieku we wsi działały dwie gospody: H. Machta i Szczesnego. Wiadomo również o znajdującym się tu wiatraku drewnianym typu holenderskiego, który jeszcze po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] ciągle działał; później uległ zniszczeniu. | W pierwszej połowie XX wieku we wsi działały dwie gospody: H. Machta i Szczesnego. Wiadomo również o znajdującym się tu wiatraku drewnianym typu holenderskiego, który jeszcze po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] ciągle działał; później uległ zniszczeniu. | ||
| − | Przed II wojną światową powstało w Rostkach duże [[Lotnisko w Rostkach |lotnisko | + | Przed II wojną światową powstało w Rostkach duże [[Lotnisko w Rostkach |lotnisko]] Luftwaffe. Po wojnie, w wyniku powiększenia obszaru [[Poligon w Orzyszu|poligonu orzyskiego]], większa część lotniska znalazła się na terenie zamkniętym. |
| + | |||
| + | W 1945 roku w Rostkach powstał jeden z pierwszych posterunków Milicji Obywatelskiej w powiecie piskim (pozostałe to Pisz, [[Drygały]], [[Kumielsk]] i [[Kożuchy]]). Po II wojnie światowej we wsi znajdował się sklep [[Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Osadnik” |Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Osadnik”]] z Pisza, przekazany w 1948 roku [[Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa „Rolnik”| Spółdzielni Rolniczo–Handlowej „Rolnik”]]. | ||
| + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | ||
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców wsi Rostki w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców wsi Rostki w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1857 – 332 osoby | + | *1857 r. – 332 osoby |
| − | 1864 – 318 osób | + | *1864 r. – 318 osób |
| − | 1867 – 350 osób | + | *1867 r. – 350 osób |
| − | 1933 – 439 osób | + | *1933 r. – 439 osób |
| − | 1939 – 375 osób | + | *1939 r. – 375 osób |
| − | 1988 – 253 osoby | + | *1988 r. – 253 osoby |
| − | |||
| − | + | ==Religia== | |
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Klusach |parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Klusach |parafii rzymskokatolickiej w Klusach]]. |
| − | |||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | * | + | *trzy domy murowane z początku XX wieku (nr 12, 18, 38) |
| − | * | + | *zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane |
| − | * | + | *dawny [[Cmentarz ewangelicki w Rostkach |cmentarz ewangelicki]] z pierwszej połowy XIX wieku |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia== | |
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | ||
#Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | #Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | ||
#Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996. | #Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996. | ||
| − | #Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, | + | #Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57. |
| − | #Hippel Rudolf | + | #von Hippel Rudolf, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157. |
| − | #Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, | + | #Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121. |
| − | #Pawlicki Ryszard W., ''Ziemia piska jako region turystyczny do 1945'', Znad Pisy, nr 1, 1995, | + | #Pawlicki Ryszard W., ''Ziemia piska jako region turystyczny do 1945'', Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25. |
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | #''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| − | #Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, | + | #Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90. |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [15.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/Bank Danych Lokalnych GUS] [15.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc/ Strona Urzędu Gminy Pisz] [15.09.2013] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 19:56, 27 lis 2014
| Rostki | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Pisz |
| Liczba ludności (2010) | 243 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-200 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rostki | |
| Położenie na mapie Polski  Rostki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rostki (niem. Rostken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 243 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Hanna Modzelewska[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, między jeziorem Roś a jeziorem Kocioł, około 14 km na północny wschód od Pisza.
Dzieje miejscowości
Wieś otrzymała przywilej w 1484 roku, gdy dobra służebne o powierzchni 40 łanów na prawie magdeburskim nadano tu niejakiemu Maciejowi. Osada istniała już jednak wcześniej pod nazwą Bartosze, pochodzącą od poprzedniego właściciela. W późniejszym czasie Rostki znacznie się powiększyły. W 1519 roku Maciej Rostek otrzymał dodatkowe 4 łany, inni mieszkańcy natomiast uzyskali 7 łanów w 1536 roku oraz łącznie około 6 łanów i zezwolenie na założenie karczmy w 1555 roku. W XV wieku wieś występowała początkowo pod nazwą Bartosze (Bartuschen), natomiast później utrwaliła się nazwa Rostki (Rostken). W wyniku epidemii dżumy, która dotarła do wsi w sierpniu 1710 roku, populacja mieszkańców znacznie się zmniejszyła (zmarło ich 87).
Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku dwóch nauczycieli zajmowało się kształceniem 78 dzieci. Szkoła w Rostkach została ponownie uruchomiona już w 1945 roku, pracował w niej wówczas jeden nauczyciel.
W pierwszej połowie XX wieku we wsi działały dwie gospody: H. Machta i Szczesnego. Wiadomo również o znajdującym się tu wiatraku drewnianym typu holenderskiego, który jeszcze po II wojnie światowej ciągle działał; później uległ zniszczeniu.
Przed II wojną światową powstało w Rostkach duże lotnisko Luftwaffe. Po wojnie, w wyniku powiększenia obszaru poligonu orzyskiego, większa część lotniska znalazła się na terenie zamkniętym.
W 1945 roku w Rostkach powstał jeden z pierwszych posterunków Milicji Obywatelskiej w powiecie piskim (pozostałe to Pisz, Drygały, Kumielsk i Kożuchy). Po II wojnie światowej we wsi znajdował się sklep Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Osadnik” z Pisza, przekazany w 1948 roku Spółdzielni Rolniczo–Handlowej „Rolnik”. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców wsi Rostki w poszczególnych okresach:
- 1857 r. – 332 osoby
- 1864 r. – 318 osób
- 1867 r. – 350 osób
- 1933 r. – 439 osób
- 1939 r. – 375 osób
- 1988 r. – 253 osoby
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Klusach.
Zabytki
- trzy domy murowane z początku XX wieku (nr 12, 18, 38)
- zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
- dawny cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
- Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
- von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
- Olszak Piotr, Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.
- Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [15.09.2013]
- Danych Lokalnych GUS [15.09.2013]
- Strona Urzędu Gminy Pisz [15.09.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Pisz [20.09.2013]
