Mniejszość ukraińska na Warmii i Mazurach

Mniejszość ukraińska na Warmii i Mazurach – jedna z mniejszości zamieszkujących województwo warmińsko-mazurskie będące największą mozaiką narodowościową w kraju. W regionie Warmii i Mazur mieszaka najwięcej Ukraińców w Polsce.

Historia

Kościół greckokatolicki w Bartoszycach. Fot. Mieczysław Kalski.

Mniejszość ukraińska pojawiła się na tzw. Ziemiach Odzyskanych w ramach Akcji "Wisła" mającej miejsce od 1 maja do 16 sierpnia 1947 roku. Ówczesne władze miały na celu wynarodowienie i zasymilowanie mniejszości ukraińskiej. Nie tworzono szkół ukraińskojęzycznych, utrudniano działalność na rzecz rozwoju kultury ukraińskiej. Dopiero w kwietniu 1952 roku nastąpił przełom. Za sprawą uchwały Biura Politycznego PZPR mniejszość ukraińska mogła uczyć się ojczystego języka.

W roku szkolnym 1953/1954 utworzono w województwie olsztyńskim 9 punktów umożliwiających naukę języka ukraińskiego. Od 1 września 1956 do 1970 roku istniały ukraińskie klasy Liceum Pedagogicznego w Bartoszycach. W roku szkolnym 1963/1964 do szkół ukraińskojęzycznych uczęszczało 1704 dzieci, co było najwyższą ilością uczniów w latach 60.

Od czasu wybuchu konfliktu na Ukrainie blisko 800 jej mieszkańców poprosiło władze polskie o przyznanie statusu uchodźcy wojennego. W wyborach samorządowych w 2011 roku jeden z przedstawicieli tej mniejszości uzyskał mandat poselski do parlamentu.

W Polsce działa Związek Ukraińców w Polsce, na czele którego stoi prezes Piotr Tyma. Związek ten posiada struktury regionalne, składające się z 10 oddziałów.

Liczebność

Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku na terenie Polski przebywało 38 179 ukraińskich obywateli, z czego 13037 na terenie Warmii i Mazur.

Najważniejsze ośrodki

Mniejszość ukraińska zamieszkuje głównie północną część województwa od granicy z obwodem kaliningradzkim wraz z Olsztynem.

Kultura

Najważniejszymi imprezami mniejszości ukraińskiej na Warmii i Mazurach są Dziecięce Festiwale i Konkursy odbywające się w Koszalinie, Elblągu, Olsztynie, Wrocławiu oraz w Giżycku.

Według szacunków blisko 10% mieszkańców Warmii i Mazur słucha ukraińskiej audycji radiowej. Radio Olsztyn emituje transmisje w tym języku od 1958 roku, początkowo raz w miesiącu, później co dwa tygodnie, a od przełomu lat 70. i 80.tych po pół godziny w każdą niedzielę. Od 15 stycznia 2001 roku audycje w języku ukraińskim nadawane są codziennie. Sekcja ukraińska polskiego Radia Olsztyn współpracuje z ukraińską sekcją Radia BBC ulokowaną w Londynie.

Główną placówką edukacyjną młodzieży ukraińskiej na Warmii jest Zespół Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Górowie Iławeckim. Mieści się w nim gimnazjum, liceum oraz technikum gastronomiczne.

Pośród mniejszości w województwie warmińsko-mazurskim mniejszość ukraińska ma najwięcej zespołów tanecznych i muzycznych prezentujących kulturę i tradycję. Jej przedstawiciele są organizatorami licznych imprez w wielu miastach regionu (np. Spotkania Pogranicza w Głębocku, Jarmark "Z malowanej skrzyni", międzynarodowy Festiwal Chórów Cerkiewnych w Giżycku, Dni Teatru Ukraińskiego w Olsztynie).

Zobacz też

Festiwal Kultury Ukraińskiej w Górowie Iławeckim Ekołomyja 2010
Zespół Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Bartoszycach
Regionalne Spotkania z Folklorem Ukraińskim - 2005

Bibliografia

lesiabart.pl [20.02.2015]
wiadomosci.onet.pl [20.02.2015]
zup.ukraina.com.pl [20.02.2015]
wrota.warmia.mazury.pl [20.02.2015]
mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl[20.02.2015]