Brzoza niska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Morfologia) |
|||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = Betula_humilis.jpg | |grafika = Betula_humilis.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Brzoza niska – pokrój [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Betula_humilis.jpg] | + | |podpis grafiki = Brzoza niska – pokrój.<br>Fot. b.gliwa. Źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Betula_humilis.jpg pl.wikipedia.org] [14.07.2014] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
'''Brzoza niska''' (''Betula humilis'' Schrank) – gatunek niewielkiego krzewu z rodziny brzozowatych (''Betulaceae''). | '''Brzoza niska''' (''Betula humilis'' Schrank) – gatunek niewielkiego krzewu z rodziny brzozowatych (''Betulaceae''). | ||
| + | |||
| + | Najbogatsze nagromadzenie stanowisk brzozy niskiej na obszarze całego kraju występuje na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]]. Gatunek ten znany jest tu z ok. 50 stanowisk skupionych w większości w regionie [[Wielkie Jeziora Mazurskie| Wielkich Jezior Mazurskich]]. Populacje brzozy niskiej chronione są m.in. w następujących rezerwatach: [[Rezerwat Cielętnik| Cielętnik]], [[Rezerwat Jeziorko koło Drozdowa| Jeziorko koło Drozdowa]], [[Rezerwat Sołtysek|Sołtysek]] i [[Rezerwat Zabrodzie| Zabrodzie]], [[Rezerwat Nietlickie Bagno|Nietlickie Bagno]], a także w [[Natura 2000 Ostoja Napiwodzko-Ramucka| Ostoi Napiwodzko-Ramuckiej]] i [[Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej|Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej]]. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Morfologia == | == Morfologia == | ||
| − | + | Brzoza niska to niski i silnie rozgałęziony krzew osiągający wysokość do 2 m. Młode pędy o końcach czasami nieco owłosionych są gęsto pokryte białymi brodawkami. Pędy skrócone drobne, kora wszystkich pędów ciemnoszara. Liście eliptyczne lub jajowate, o szerokości większej od długości, na szczycie tępe lub nieco zaostrzone, krótkoogonkowe (2–5 mm). Blaszka liściowa o długości 4–6 cm i szerokości 0,5–2,5 cm, nierównomiernie ząbkowana z 4–6 parami nerwów bocznych. Liście obustronnie jasnozielone. Pączki okryte łuskami, klapa środkowej łuski dłuższa od pozostałych i owłosiona. | |
| + | |||
| + | Kwiaty zebrane w wiotkie i zwisające kotki, oddzielnie męskie i żeńskie. Brzoza niska jest rośliną jednopienną – na jednej roślinie występują zarówno kotki męski, jak i żeńskie. Kotki męskie o długości do 20 mm występują już jesienią, są wówczas drobne i sterczące. Mniejsze kotki żeńskie mają długość 8–15 mm. | ||
| − | + | Roślina kwitnie od kwietnia do maja, jest wiatropylna. Owocem jest orzeszek ze skrzydełkami o długości połowy jego szerokości lub krótszymi. | |
| − | |||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
Brzoza niska to gatunek borealny. Występuje w Europie i Azji; w Polsce przebiega południowa granica jej zasięgu. Jest to roślina rzadka w naszym kraju, znana z rozproszonych stanowisk na Pojezierzu Pomorskim i [[Pojezierze Mazurskie| Mazurskim]], Podlasiu i Lubelszczyźnie. Rzadziej jest spotykana w Wielkopolsce i na Białostocczyźnie. | Brzoza niska to gatunek borealny. Występuje w Europie i Azji; w Polsce przebiega południowa granica jej zasięgu. Jest to roślina rzadka w naszym kraju, znana z rozproszonych stanowisk na Pojezierzu Pomorskim i [[Pojezierze Mazurskie| Mazurskim]], Podlasiu i Lubelszczyźnie. Rzadziej jest spotykana w Wielkopolsce i na Białostocczyźnie. | ||
| − | Brzoza niska rośnie na torfowiskach niskich, podmokłych łąkach i w zaroślach wierzb. Jest światłolubna, wyższe drzewa i krzewy z łatwością ją zagłuszają. | + | Brzoza niska rośnie na torfowiskach niskich, podmokłych łąkach i w zaroślach wierzb. Jest światłolubna, wyższe drzewa i krzewy z łatwością ją zagłuszają. To relikt polodowcowy, który przywędrował na te tereny pod koniec epoki lodowcowej. |
<br/> | <br/> | ||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
| − | Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W skali kraju jest to gatunek narażony na wymarcie (kategoria | + | Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W skali kraju jest to gatunek narażony na wymarcie (kategoria V na czerwonej liście). |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| Linia 47: | Linia 45: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Polakowski Benon, ''Świat roślinny Warmii i Mazur'', Olsztyn 1971.<br/> | Polakowski Benon, ''Świat roślinny Warmii i Mazur'', Olsztyn 1971.<br/> | ||
| − | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20. | + | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.<br/> |
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] | + | [[Kategoria: Przyroda]] |
| + | |||
| + | [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:52, 9 lut 2015
| Brzoza niska | |
| | |
| Betula humilis | |
| Schrank | |
![Brzoza niska – pokrój.Fot. b.gliwa. Źródło: pl.wikipedia.org [14.07.2014]](/index.php/Plik:Betula_humilis.jpg) Brzoza niska – pokrój. Fot. b.gliwa. Źródło: pl.wikipedia.org [14.07.2014] | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | bukowce |
| Rodzina | brzozowate |
| Rodzaj | brzoza |
| Gatunek | arnika górska |
| Synonimy | |
Brzoza niska (Betula humilis Schrank) – gatunek niewielkiego krzewu z rodziny brzozowatych (Betulaceae).
Najbogatsze nagromadzenie stanowisk brzozy niskiej na obszarze całego kraju występuje na Warmii i Mazurach. Gatunek ten znany jest tu z ok. 50 stanowisk skupionych w większości w regionie Wielkich Jezior Mazurskich. Populacje brzozy niskiej chronione są m.in. w następujących rezerwatach: Cielętnik, Jeziorko koło Drozdowa, Sołtysek i Zabrodzie, Nietlickie Bagno, a także w Ostoi Napiwodzko-Ramuckiej i Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej.
Morfologia
Brzoza niska to niski i silnie rozgałęziony krzew osiągający wysokość do 2 m. Młode pędy o końcach czasami nieco owłosionych są gęsto pokryte białymi brodawkami. Pędy skrócone drobne, kora wszystkich pędów ciemnoszara. Liście eliptyczne lub jajowate, o szerokości większej od długości, na szczycie tępe lub nieco zaostrzone, krótkoogonkowe (2–5 mm). Blaszka liściowa o długości 4–6 cm i szerokości 0,5–2,5 cm, nierównomiernie ząbkowana z 4–6 parami nerwów bocznych. Liście obustronnie jasnozielone. Pączki okryte łuskami, klapa środkowej łuski dłuższa od pozostałych i owłosiona.
Kwiaty zebrane w wiotkie i zwisające kotki, oddzielnie męskie i żeńskie. Brzoza niska jest rośliną jednopienną – na jednej roślinie występują zarówno kotki męski, jak i żeńskie. Kotki męskie o długości do 20 mm występują już jesienią, są wówczas drobne i sterczące. Mniejsze kotki żeńskie mają długość 8–15 mm.
Roślina kwitnie od kwietnia do maja, jest wiatropylna. Owocem jest orzeszek ze skrzydełkami o długości połowy jego szerokości lub krótszymi.
Rozmieszczenie i ekologia
Brzoza niska to gatunek borealny. Występuje w Europie i Azji; w Polsce przebiega południowa granica jej zasięgu. Jest to roślina rzadka w naszym kraju, znana z rozproszonych stanowisk na Pojezierzu Pomorskim i Mazurskim, Podlasiu i Lubelszczyźnie. Rzadziej jest spotykana w Wielkopolsce i na Białostocczyźnie.
Brzoza niska rośnie na torfowiskach niskich, podmokłych łąkach i w zaroślach wierzb. Jest światłolubna, wyższe drzewa i krzewy z łatwością ją zagłuszają. To relikt polodowcowy, który przywędrował na te tereny pod koniec epoki lodowcowej.
Wartość użytkowa
Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W skali kraju jest to gatunek narażony na wymarcie (kategoria V na czerwonej liście).
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Brzoza niska [19.04.2014]
jezioro.com.pl [19.04.2014]
Bibliografia
Polakowski Benon, Świat roślinny Warmii i Mazur, Olsztyn 1971.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
