Natura 2000 Przełomowa Dolina Rzeki Wel

Obszar Natura 2000 Przełomowa Dolina Rzeki Wel
Rzeka Wel w Lesie Nadwelskim. Źródło: parkikrajobrazowewarmiimazur.pl
Typ obszaru	Obszar "siedliskowy" – przyszły specjalny obszar ochrony siedlisk (SOOS)
Kod	PLH280015
Powierzchnia	1259,7 ha
Status obszaru	obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Obszar Natura 2000 Przełomowa Dolina Rzeki Wel
Położenie na mapie Polski Obszar Natura 2000 Przełomowa Dolina Rzeki Wel
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Obszar Natura 2000 Przełomowa Dolina Rzeki Wel – specjalny obszar ochrony siedlisk (SOOS).

Ogólny opis obszaru

Ostoja obejmuje odcinek rzeki Wel: fragment doliny rzecznej o długości 14 km rozciągający się od Lidzbarka do mostu na rzece pomiędzy Grodzicznem, a Mroczenkiem. Oprócz rzeki i jej doliny w ostoi znalazły się przylegle tereny leśne z licznymi zagłębieniami wytopiskowymi z małymi jeziorami i torfowiskami oraz kompleks źródlisk koło Jeziora Kełpińskiego. W ostoi rzeka Wel płynie w dobrze zachowanej, głęboko wciętej dolinie o stromych zboczach. Występują tu jary i boczne dolinki, skarpy w korycie rzecznym, liczne nisze źródliskowe. Rzeka płynie na obszarze sandrowym, koło Straszewa i Trzcina przeciska się przez wzgórza morenowe i kemy. Odcinek rzeki o dużym spadku został nazwany piekiełkiem. Rzeka charakteryzuje się dużą naturalnością o niemal podgórskim charakterze. Fragment Welu nazywany Lasem Nadwelskim, położony jest na południu ostoi koło Lidzbarka.

Większość obszaru ostoi pokrywają lasy (64 proc.). Obecne są tu rowie tereny podmokłe, jest tu także 6 małych zbiorników wodnych reprezentujących rżżne typy troficzne jezior. Ostoja w całości położona jest na terenie Welskiego Parku Krajobrazowego. Znajduje się tu rezerwat Piekiełko, nad którym znajdują się dwa użytki ekologiczne: Kurojady i Chełsty.

Walory przyrodnicze

Do głównych walorów tego obszaru należy obecność 14 typów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej: nadrzeczny łęg jesionowo-olszowy (kod 91E0-3); grądy subkontynentalne (9170-2) wraz z grądem zboczowym (kod 6410); łęg wiązowo-jesionowy śledziennicowy (91F0-2); niżowe świeże łąki użytkowane ekstensywnie (6510); zmienno wilgotne łąki trzęślicowe (6410); ziołorośla górskie (6430); murawy kserotermiczne (6210); zbiorowiska włosienicznikowe (3260); naturalne eutroficzne zbiorniki wodne (3150); twardowodne mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic (3140); naturalne dystroficzne zbiorniki wodne (3160); torfowiska wysokie (7110) i przejściowe (7140); brzezina bagienna (91D0-1); sosnowy bór bagienny (91D0-2); sosnowo-brzozowy las bagienny (91D0-6).
W ostoi występuje 10 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej: bóbr, wydra, traszka grzebieniasta, kumak nizinny, zalotka większa, różanka, piskorz, koza, głowacz białopłetwy, minóg strumieniowy. Z ssaków żyją tu również: mroczek późny, nocek rudy, nocek Natterera, borowiaczek, borowiec wielki, karlik większy i gacek brunatny. Z grupy płazów występują: ropucha paskówka, ropucha zielona, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, żaba moczarowa, żaba wodna, żaba jeziorkowa, żaba śmieszka, żaba trawna. W rzece Wel bytuje troć wędrowna i pstrąg potokowy, dla ochrony których utworzono rezerwat ichtiologiczny Rzeka Drwęca. Spośród ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej występują tu: orlik krzykliwy, bąk, pokrzewka jarzębata, trzmielojad, błotniak stawowy, żuraw i zimorodek. W Piekiełku odnotowano pluszcza. W ostoi żyje również żmija zygzakowata.
Spośród roślin z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej zanotowano sierpowca błyszczącego. Zanotowano tu 20 gatunków roślin z czerwonych list gatunków zagrożonych, m.in. gwiazdnicę grubolistną, wielosiła błękitnego, pluskwicę europejską, zanokcicę skalną, turówkę leśną, gnieźnika leśnego, kulczaka obciętego, zwiesińca długodzióbkowatego, jętniczka piłkowanego.

Cel ochrony

Przedmiotem ochrony jest rzeka Wel wraz z doliną oraz siedliska gatunków z nią związanych. Głównym celem ochrony są wody rzek włosienicznikowych wraz z rybami i dobrze wykształconymi grądami na zboczach doliny.

Istniejące formy ochrony

Rezerwat Piekiełko ( 916,2 ha) oraz Welski Park Krajobrazowy (20 444,0 ha)

Zobacz też

Lista Obszarów o Znaczeniu dla Wspólnoty Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim BIP Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [14.06.2014]
ine.eko.org.pl [14.06.2014]
obszary.natura2000.org.pl [14.06.2014]

Bibliografia

Szczepański Mirosław, Przełomowa Dolina Rzeki Wel, [w:] Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim, red. Hołdyński Czesław, Krupa Małgorzata, Olsztyn 2009, s. 246–250.

Kumak nizinny (Bombina bombina).
Fot. Marek Szczepanek. Źródło: commons.wikimedia.org

Wielosił błękitny (Polemonium_caeruleum).
Fot. Borealis55. Źródło: commons.wikimedia.org