Boleń: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 6: Linia 6:
 
  |okres istnienia        =  
 
  |okres istnienia        =  
 
  |grafika                = Boleńszary.png
 
  |grafika                = Boleńszary.png
  |opis grafiki          = Boleń, źródło: wikicommoms
+
  |opis grafiki          = Boleń. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Asp_2,_Nordisk_familjebok.png Commons Wikimedia]
 
  |typ                    = strunowce
 
  |typ                    = strunowce
 
  |podtyp                = kręgowce
 
  |podtyp                = kręgowce
Linia 29: Linia 29:
 
''Cyprinus rapax Pallas, 1814<br>
 
''Cyprinus rapax Pallas, 1814<br>
 
''Cyprinus taeniatus Eichwald, 1831<br>
 
''Cyprinus taeniatus Eichwald, 1831<br>
  |wikispecies            = Aspius_aspius
+
  |wikispecies            =  
  |commons                = Category:Aspius_aspius
+
  |commons                =  
 
}}<br/>
 
}}<br/>
 
''' Boleń, boleń pospolity, rap, rapa ''' ''(Leuciscus aspius)'' – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).
 
''' Boleń, boleń pospolity, rap, rapa ''' ''(Leuciscus aspius)'' – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 +
[[Grafika:BOLEŃ.jpg|290px|right| |thumb|Bolenie w wodzie. Fot. Karelj. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aspius_aspius_Prague_Vltava_1.jpg Commons Wikimedia] ]]<br/>
 
== Morfologia ==
 
== Morfologia ==
 
Boleń w naszych wodach to najbardziej drapieżny (obok [[kleń|klenia]]) przedstawiciel rodziny karpiowatych. Sylwetka znamionuje dobrego pływaka; płetwy są długie i dobrze rozwinięte. Szczególnie duża jest płetwa ogonowa. Boleń ma sporą głowę, z charakterystyczną paszczą o dolnej szczęce nieco dłuższej od górnej, a przy tym lekko hakowato podgiętej.
 
Boleń w naszych wodach to najbardziej drapieżny (obok [[kleń|klenia]]) przedstawiciel rodziny karpiowatych. Sylwetka znamionuje dobrego pływaka; płetwy są długie i dobrze rozwinięte. Szczególnie duża jest płetwa ogonowa. Boleń ma sporą głowę, z charakterystyczną paszczą o dolnej szczęce nieco dłuższej od górnej, a przy tym lekko hakowato podgiętej.
Linia 40: Linia 41:
  
 
Długość 50–75 cm i 6-8 kg masy ciała, maksymalnie 120 cm (masa ciała do 12 kg).
 
Długość 50–75 cm i 6-8 kg masy ciała, maksymalnie 120 cm (masa ciała do 12 kg).
 
[[Grafika:BOLEŃ.jpg|420px|center| Bolenie w wodzie]]<br/>
 
 
 
== Występowanie ==
 
== Występowanie ==
 
Występuje w większych i średnich rzekach nizinnych, a także w zbiornikach zaporowych, w wodach płynących, w większych jeziorach i zatokach. Młode ryby żyją w małych stadach, w pobliżu brzegów. Rosnąc, stają się coraz bardziej samotnikami trzymającymi się nurtu rzeki.
 
Występuje w większych i średnich rzekach nizinnych, a także w zbiornikach zaporowych, w wodach płynących, w większych jeziorach i zatokach. Młode ryby żyją w małych stadach, w pobliżu brzegów. Rosnąc, stają się coraz bardziej samotnikami trzymającymi się nurtu rzeki.
Linia 53: Linia 51:
 
== Rozród ==
 
== Rozród ==
 
Dojrzewa płciowo w czwartym roku życia, przy długości około 30 cm. Tarło odbywa się od marca do maja w temperaturze od 5 do 14 °C w rzekach, w miejscach o szybkim nurcie i kamienistym lub żwirowatym dnie. Forma wędrowna trze się w marcu i kwietniu. U samców występuje wysypka tarłowa na wieczkach skrzelowych i płetwach piersiowych. Ikra składana jest zazwyczaj na kamieniach, rzadziej na roślinach wodnych lub zatopionych korzeniach. Inkubacja trwa około 14 dni. Narybek po wykluciu ma około 7 mm długości. Napełnienie pęcherza pławnego następuje po tygodniu, pełne ułuszczenie przy długości 3 cm. W wieku 6 lat ma około 43 cm. Żyje zazwyczaj około 12 lat. Czasem krzyżuje się z jaziem.
 
Dojrzewa płciowo w czwartym roku życia, przy długości około 30 cm. Tarło odbywa się od marca do maja w temperaturze od 5 do 14 °C w rzekach, w miejscach o szybkim nurcie i kamienistym lub żwirowatym dnie. Forma wędrowna trze się w marcu i kwietniu. U samców występuje wysypka tarłowa na wieczkach skrzelowych i płetwach piersiowych. Ikra składana jest zazwyczaj na kamieniach, rzadziej na roślinach wodnych lub zatopionych korzeniach. Inkubacja trwa około 14 dni. Narybek po wykluciu ma około 7 mm długości. Napełnienie pęcherza pławnego następuje po tygodniu, pełne ułuszczenie przy długości 3 cm. W wieku 6 lat ma około 43 cm. Żyje zazwyczaj około 12 lat. Czasem krzyżuje się z jaziem.
 
[[Grafika:Ikra.jpg|300px|center| Ikra bolenia]]<br/>
 
Ikra bolenia
 
 
 
== Ochrona i zagrożenie ==
 
== Ochrona i zagrożenie ==
 
Boleń nie jest gatunkiem zagrożonym.
 
Boleń nie jest gatunkiem zagrożonym.
[[Grafika:Sielawa zagrożenie.png|200px|center| Bezpieczny karaś]]<br>
 
  
 
*Okres ochronny: 01.01 – 30.04
 
*Okres ochronny: 01.01 – 30.04
Linia 68: Linia 61:
 
Największe znaczenie gospodarcze ma boleń we wschodniej Europie. Mięso nie posiada większych walorów smakowych. Dość popularny wśród wędkarzy, łowiony głównie na spinning lub trolling, rzadziej na żywą lub martwą rybę.
 
Największe znaczenie gospodarcze ma boleń we wschodniej Europie. Mięso nie posiada większych walorów smakowych. Dość popularny wśród wędkarzy, łowiony głównie na spinning lub trolling, rzadziej na żywą lub martwą rybę.
  
== Źródło ==  
+
==Bibliografia==  
 
[http://atlasryb.rybowanie.pl/opis_ryby.php?id=53&_ryba=Bolen_Aspius_aspius atlasryb.rybowanie.pl] [28.07.2014]<br>
 
[http://atlasryb.rybowanie.pl/opis_ryby.php?id=53&_ryba=Bolen_Aspius_aspius atlasryb.rybowanie.pl] [28.07.2014]<br>
 
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Bole%C5%84_pospolity pl.wikipedia.org] [28.07.2014]<br>
 
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Bole%C5%84_pospolity pl.wikipedia.org] [28.07.2014]<br>

Aktualna wersja na dzień 20:01, 9 mar 2015

Boleń pospolity

Leuciscus aspius`
Linnaeus, 1758
Leuciscus aspius Linnaeus, 1758
Boleń. Źródło: Commons Wikimedia
Boleń. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada promieniopłetwe
Rząd karpiokształtne
Rodzina karpiowate
Rodzaj Leuciscus
Gatunek Boleń pospolity
Synonimy

Alburnus iblioides Kessler, 1872
Aspius aspius aspius (Linnaeus, 1758)
Aspius aspius iblioides (Kessler, 1872)
Aspius aspius taeniatus (Eichwald, 1831)
Aspius aspius taeniatus iblioides phragmiteti Berg, 1932
Aspius erytrostomus Kessler, 1877
Aspius linnei Malm, 1877
Aspius rapax Agassiz, 1835
Aspius rapax jaxartensis Kessler, 1874
Aspius transcaucasius Warpachovski, 1896
Aspius vulgaris Leiblein, 1853
Cyprinus aspius Linnaeus, 1758
Cyprinus rapax Leske, 1774
Cyprinus rapax Pallas, 1814
Cyprinus taeniatus Eichwald, 1831


Boleń, boleń pospolity, rap, rapa (Leuciscus aspius) – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Bolenie w wodzie. Fot. Karelj. Źródło: Commons Wikimedia

Morfologia

Boleń w naszych wodach to najbardziej drapieżny (obok klenia) przedstawiciel rodziny karpiowatych. Sylwetka znamionuje dobrego pływaka; płetwy są długie i dobrze rozwinięte. Szczególnie duża jest płetwa ogonowa. Boleń ma sporą głowę, z charakterystyczną paszczą o dolnej szczęce nieco dłuższej od górnej, a przy tym lekko hakowato podgiętej.

Łuski małe, 64–76 wzdłuż linii bocznej. W płetwie grzbietowej 10–11 promieni, w odbytowej 15–18. Krawędź płetwy odbytowej głęboko sierpowato wcięta, płetwy piersiowe ostro zakończone, płetwa grzbietowa stosunkowo wysoka. Zęby gardłowe dwurzędowe. Ubarwienie grzbietu oliwkowozielone z stalowoniebieskim połyskiem. Boki jaśniejsze, żółto lśniące. Strona brzuszna srebrzyście biała. Płetwy piersiowe, brzuszne oraz odbytowa są czerwonawe, pozostałe szarawe lub szarawoniebieskie z ciemniejszymi krawędziami.

Długość 50–75 cm i 6-8 kg masy ciała, maksymalnie 120 cm (masa ciała do 12 kg).

Występowanie

Występuje w większych i średnich rzekach nizinnych, a także w zbiornikach zaporowych, w wodach płynących, w większych jeziorach i zatokach. Młode ryby żyją w małych stadach, w pobliżu brzegów. Rosnąc, stają się coraz bardziej samotnikami trzymającymi się nurtu rzeki.

Żerowanie

Niewielkie, młode osobniki do 40 cm długości żyją w stadach i odżywiają się przede wszystkim wodnymi bezkręgowcami – chruścikami i jętkami – tylko w niewielkim stopniu uzupełniając dietę wylęgiem innych ryb. Duże bolenie polują na ukleje, a także na jelce, klenie, a nawet płocie. Nie atakują tylko ryb o wysokim ciele – krąpia i leszcza. Boleń poluje nie tylko przy powierzchni wody, równie często atakuje ryby przebywające przy dnie: kiełbie i świnki.

Jedyny typowo drapieżny przedstawiciel rodziny karpiowatych. Często jego polowanie daje się zaobserwować na nizinnych rzekach w postaci mocnych, widowiskowych uderzeń ogona o powierzchnię wody.

Rozród

Dojrzewa płciowo w czwartym roku życia, przy długości około 30 cm. Tarło odbywa się od marca do maja w temperaturze od 5 do 14 °C w rzekach, w miejscach o szybkim nurcie i kamienistym lub żwirowatym dnie. Forma wędrowna trze się w marcu i kwietniu. U samców występuje wysypka tarłowa na wieczkach skrzelowych i płetwach piersiowych. Ikra składana jest zazwyczaj na kamieniach, rzadziej na roślinach wodnych lub zatopionych korzeniach. Inkubacja trwa około 14 dni. Narybek po wykluciu ma około 7 mm długości. Napełnienie pęcherza pławnego następuje po tygodniu, pełne ułuszczenie przy długości 3 cm. W wieku 6 lat ma około 43 cm. Żyje zazwyczaj około 12 lat. Czasem krzyżuje się z jaziem.

Ochrona i zagrożenie

Boleń nie jest gatunkiem zagrożonym.

Znaczenie gospodarcze

Największe znaczenie gospodarcze ma boleń we wschodniej Europie. Mięso nie posiada większych walorów smakowych. Dość popularny wśród wędkarzy, łowiony głównie na spinning lub trolling, rzadziej na żywą lub martwą rybę.

Bibliografia

atlasryb.rybowanie.pl [28.07.2014]
pl.wikipedia.org [28.07.2014]
wedkuje.pl [28.07.2014]