Łukta (gmina wiejska)

Gmina Łukta
Herb gminy
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Rodzaj gminy	wiejska
Wójt	Robert Malinowski
Powierzchnia	186,46 km²
Liczba sołectw	18
Liczba miejscowości	37
Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia	4544 24 osób/km²
Strefa numeracyjna	89
Tablice rejestracyjne	NOS
TERYT	2815042
Urząd gminy ul. Mazurska 2 14 - 105 Łukta
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Łukta – gmina wiejska położona w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w środkowo-wschodniej części powiatu ostródzkiego. Siedziba gminy znajduje się w Łukcie. Gmina rolniczo-turystyczna o dużej powierzchni zalesienia w ogólnej powierzchni gminy. Gmina posiada liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Władzę w gminie sprawuje wójt Robert Malinowski.

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Łukta zajmuje powierzchnię 186,46 km², w tym:

• użytki rolne: 32,2%
• lasy: 55,3%
• wody: 8,4%

Gmina stanowi 10,5% powierzchni powiatu ostródzkiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi:

Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Łukcie. Fot. Keller OE. Źródło: Commons Wikimedia

Rezerwat Wyspa Lipowa. Fot. Keller OE. Źródło: Commons Wikimedia

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
liczba	4544	100	2253	49,6	2291	50,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	24		12		12

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Łukta było dodatnie i wynosiło 6 osób.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Łukta były częścią powiatu ostródzkiego w województwie olsztyńskim.

W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady. Gromada Łukta przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy.

Gmina wiejska Łukta została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Dąg, Florczaki, Ględy, Kojdy, Komorowo, Kotkowo, Łukta, Molza, Mostkowo, Nowaczyzna, Pelnik, Plichta, Sobno, Strzałkowo, Tabórz, Worliny, Wynki oraz miejscowość Orlik.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa, przestał istnieć powiat ostródzki. Gmina Łukta została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły gminę Łukta w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim.

Gmina wiejska Łukta graniczy z gminami: Świątki, Jonkowo, Gietrzwałd, Ostróda, Miłomłyn, Morąg.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Dąg, Florczaki, Ględy, Kojdy, Komorowo, Kotkowo, Kozia Góra, Łukta, Molza, Mostkowo, Pelnik, Plichta, Ramoty, Sobno, Tabórz, Worliny, Wynki, Zajączkowo.

Pozostałe miejscowości: Białka, Maronie, Nowe Ramoty, Skwary, Strzałkowo, Lusajny, Markuszewo, Niedźwiady, Orlik, Swojki, Trokajny, Dragolice, Gucin, Nowaczyzna, Pupki, Spórka, Szeląg, Chudy Dwór.

Gospodarka

Głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Łukta jest rolnictwo, leśnictwo i turystyka. Są to historycznie wykształcone funkcje gospodarcze, o których przesądziły warunki naturalne.

Powierzchnia gruntów rolnych stanowi nieco ponad 32% (ok. 5995 ha) powierzchni gminy, w tym: grunty orne stanowią 63% (3753 ha), łąki i pastwiska 29% (1718 ha), a sady 0,3% (19 ha). W gminie dominują dobre gleby III i IV klasy bonitacyjnej. Najbardziej przydatne rolniczo gleby występują w północnej części gminy w rejonie miejscowości Kozia Góra, Gucin, Mostkowo, Zajączkowo, częściowo także Nowaczyzna i Florczaki. Są to gleby należące do kompleksów pszennego dobrego i pszenno–żytniego. Użytki zielone skupiają się głównie w dolinach rzek: Łukta, Morąg, Pasłęka i Taborzanka. Na mniejszych powierzchniach występują też na wzniesieniach moreny czołowej oraz w obniżeniach pojeziornych i powytopiskowych. Występują one na glebach pochodzenia organicznego: torfowych i murszowych.

W gminie dominują małe gospodarstwa indywidualne - do 5 ha. Do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, w hodowli zwierzęcej chów bydła i drobiu. Brak uciążliwego przemysłu oraz czyste środowisko sprzyjają rozwojowi rolnictwa ekologicznego.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Łukta wynosiła pod koniec 2013 roku 266. W tym 10 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 256 tworzy sektor prywatny. 69 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 24 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 40 firmy w dziale budownictwo, 23 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 9 firm. Na terenie gminy wystepują zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego i drzewnego, m.in: Mleczarnia Ekołukta sp. z o.o., PPUH "PROSPER" sp. z o.o. w Łukcie, tartaki.

Gmina Łukta stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (urozmaicona rzeźba terenu, jeziora, lasy, rzeki, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu, które stanowią około 90% ogólnej powierzchni w gminie). Powierzchnia lasów i wód stwarza dobre warunki do rozwoju różnorodnych form wypoczynku oraz rekreacji. Bazę turystyczną stanowią: hotele, gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Łukta, Woliny, Wynki, Molza, Plichta, Florczaki.

Gmina Łukta należy do Lokalnej Organizacji Turystycznej "Kraina Nieodkrytych Tajemnic" oraz Związku Stowarzyszeń "Kraina Drwęcy i Pasłęki" oraz Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko".

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Łukta wynosiła 470 osób, co stanowi 5,2% bezrobotnych w powiecie ostródzkim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21,9% ludności.

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

• Gminny Ośrodek Kultury w Łukcie
• Gminna Biblioteka Publiczna w Łukcie

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

• Kaziuki Wilniuki w Łukcie
• Dni Łukty
• Dożynki Gminne

Ludzie związani z gminą

• Stanisław Raginiak (1952- ) - urodzony w Łukcie poeta, prozaik.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Łukta należą:

• kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Łukcie wraz z przykościelnym cmentarzem
• kościół pw. św. Antoniego Padewskiego we Florczakach
• dwory w Komorowie, Koziej Górze, Ramotach
• cmentarz ewangelicki w Ględach

Szlaki i atrakcje turystyczne

• szlaki rowerowe:
  • żółty: Łukta – Komorowo – Pelnik – Łęguty – Grazymy – Wynki – Łukta
  • zielony: Łukta – Dragolice – Florczaki – Nowaczyzna – Swojki – Żabi Róg – Gubity – Kozia Góra – Gucin – Kolonia Mostkowo – Łukta
  • niebieski: Łukta – Molza – Dąg – Plichta – Tabórz – Niedźwiady – Białka Leśna – Florczaki Kolonia – Ramoty – Łukta
• obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
• jeziora, lasy, rzeki
• zabytkowy park w Koziej Górze

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Łukta można uzyskać na stronach internetowych: lukta.com.pl, lot.mazury.pl.

Religia

• Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Łukcie
• Parafia św. Antoniego we Florczakach

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Łukta istnieją następujące placówki edukacyjne:

• Zespół Szkolno-Przedszkolny w Łukcie - przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum oraz z filia szkoły podstawowej w Mostkowie.

Sport

Na terenie gminy działają kluby sportowe:

• GLKS "Warmiak"
• KS "Jastrząb" Ględy

Inne organizacje i instytucje

• Fundacja Rozwoju Regionu Łukta
• Stowarzyszenie "Mostkowo – Kraina wyobraźni"
• Stowarzyszenie "Duma Taborza"

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:

Rezerwaty:

• Rezerwat Jezioro Długie (348,15 ha)
• Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce (4239,97 ha)
• Rezerwat Sosny Taborskie (95,32 ha)
• Rezerwat Wyspa Lipowa (5 ha)

Obszary chronionego krajobrazu:

• Narieński Obszar Chronionego Krajobrazu (7 984,4 ha)
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki (43 307,3 ha)
• Obszar Chronionego Krajobrazu Lasów Taborskich (29 941,7 ha)

Obszary Natura 2000:

• Specjalny obszar ochrony siedlisk Jezioro Długie (642,91 ha)
• Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki (20 669,89 ha)
• Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka (8 418,46 ha)

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Łukta znajdują się 24 pomniki przyrody oraz użytki ekologiczne: "Czarne Duże i Małe" "Harcerskie", "Jezioro Bobrynek", "Jezioro Mielnik", "Jezioro Pelwek".

Bibliografia

Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program ochrony środowiska gminy Łuktana lata 2004-2007 z perspektywą do roku 2011
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Łukta [20.12.2014]
Urząd Gminy Łukta [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
UStat Olsztyn [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]