Muszaki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Muszaki   
 
  |nazwa                = Muszaki   
Linia 5: Linia 4:
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Muszak  
+
  |dopełniacz wsi        = Muszaków  
  |zdjęcie              = [[File:Dawny poligon w Muszakach.jpg|thumb|Dawny poligon w Muszakach, źródło: www.panoramo.pl, 12.09.2013.]]
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Dawny poligon w Muszakach 
+
  |opis zdjęcia          =  
  |rodzaj miejscowości  = wieś
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = warmińsko - mazurskie  
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat                = nidzicki  
 
  |powiat                = nidzicki  
 
  |gmina                = Janowo
 
  |gmina                = Janowo
Linia 15: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Muszaki
 
  |sołectwo              = Muszaki
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 442
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Muszaki'''</big> (niem. Muschaken) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowo. W latach 1975 -1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
+
'''Muszaki''' (niem. ''Muschaken'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nidzicki| powiecie nidzickim]], w [[Janowo (gmina wiejska)|gminie Janowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny| administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 442 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Małgorzata Ługacz]]<ref>[http://www.janowo.pl/pl_solectwa-gminy,28.html/ Strona Gminy Janowo] [26.08.2014]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
 +
== Położenie ==
 +
Wieś znajduje się nieopodal rezerwatu [[Rezerwat Małga |Małga]]. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 604, w odległości około 11 km od [[Nidzica |Nidzicy]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Nieopodal wsi znajduje się rezerwat Małga. Miejscowość położona jest na terenie gminy Janowo, która znajduje się w zasięgu trzech mezoregionów fizyczno- geograficznych: Równina Kurpiowska, Równina Mazurska, Wysoczyzna Ciechanowska. Rzeźba terenu Wysoczyzny jest falista, miejscami pagórkowata, z wysokościami rzędu 150-200 m npm. Część wschodnia natomiast równiną sandrową (Równina Kurpiowska) o rzędnych 140-150 m npm. Miejscami występują tutaj pagórki czołowomorenowe o wysokości względnej do 30 m. Na terenie gminy odnajdziemy osady polodowcowych piasków, żwirów oraz lokalnie glin zwałowych. Ponadto gdzieniegdzie znajdują się płytkie osady – torfy oraz mioceńskie piaski mułkowate. Znaczącą formą morfologiczną jest dolina rzeki Orzyc, o szerokości przeważnie od 200 m do 700 m.  
+
Wieś została lokowana na [[Prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]] na 20 łanach w 1359 r. Wówczas to wielki mistrz [[Winrich von Kniprode‏‎]] nadał te ziemie Wielisławowi i Jaśkowi. Właściciele byli zobowiązani do wystawiania dwóch służb pruskich. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego osadnika. Od XVI w. funkcjonowała tutaj parafia ewangelicka. W 1600 r. wieś zamieszkiwali tylko Polacy. W 1680 r. chłopi ze wsi zakupili 1 łan i 7 mórg przy wsi [[Ulesie]], potrzebowali bowiem miejsca do pasania bydła. W XVIII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W 1711 r. pastor [[Georg Funk]] zakupił 3 ¼ łana w majątku położonym w Muszakach – ''Pölkische  Gütchen''. W tym samym okresie wieś obejmowała 27 łanów. W 1756 r. w Muszakach było: 13 wolnych, 1 chłop chełmiński, 8 komorników, kowal i krawiec. W tym okresie sołtysem był [[Christian Sadowski]]. Ponadto w XIX w. we wsi znajdował się kościół, stara plebania, park, stacja kolejowa oraz zakład wychowawczy o nazwie Emaus. W 1873 r. w [[lkwim:Gazeta Olsztyńska |Gazecie Olsztyńskiej]] odnotowano niewyjaśnione zjawisko na terenie wsi - olbrzymią, wielokolorową łunę. Po kilkunastu minutach tworzące ją koła, wydając dziwne odgłosy, uniosły się w górę, po czym zaczęły opadać, rozchodząc się po całym terenie. Zjawisko to powtórzyło się po kilku dniach.
<br/>
 
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
W XIX w. Muszaki przeżywały rozwój, a liczba mieszkańców systematycznie rosła. W 1856 r. było tu 280 mieszkańców . W 1877 r. mieszkało tutaj 468 osób w większości ewangelicy mówiący w języku polskim . W XIX w. ludność zajmowała się uprawą kartofli i hodowlą owiec.  
Wieś została lokowana na prawie chełmińskim, na 20 łanach w 1359 r.  Wówczas to wielki mistrz Winryk von Kniprode nadał te ziemie Wielisławowi i Jaśkowi.  Właściciele byli zobowiązani do wystawiania dwóch służb pruskich. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego osadnika.
+
Od XVI w. funkcjonowała tutaj parafia ewangelicka. W 1600 r. wieś zamieszkiwali tylko Polacy.  W 1680 r. chłopi ze wsi zakupili 1 łan i 7 mórg przy wsi Ulesie . Potrzebowali bowiem miejsca do pasania bydła. W XVIII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W 1711 r. pastor Georg Funk zakupił 3 ¼ łana w majątku położonym w Muszakach – Pölkische  Gütchen . W tym samym okresie wieś obejmowała 27 łanów. W 1756 r. we wsi było: 13 wolnych, 1 chłop chełmiński, 8 komorników, kowal i krawiec. W tym okresie sołtysem był Christian Sadowski.
 
Ponadto w XIX w. we wsi był kościół, stara plebania, park, stacja kolejowa oraz zakład wychowawczy o nazwie Emaus. W 1873 r. w Gazecie Olsztyńskiej odnotowano nie wyjaśnione zjawisko na terenie wsi. Ujrzano olbrzymią, wielokolorową łunę. Po kilkunastu minutach tworzące ją koła, wydając dziwne odgłosy, uniosły się w górę po czym zaczęły opadać rozchodząc się po całym terenie. Zjawisko to powtórzyło się po kilku dniach.
 
W XIX w. Muszaki przeżywały rozwój a liczba mieszkańców systematycznie wzrosła. W 1856 r. było tu 280 mieszkańców . W 1877 r. mieszkało tutaj 468 osób w większości ewangelicy mówiący w języku polskim . W XIX w. ludność zajmowała się uprawą kartofli i hodowlą owiec. We wsi znajdowała się parafia ewangelicka. W 1882 r. w Muszakach urodziło się 70 dzieci a umarło 69 osób .
 
 
W 1945 r. kościół uległ zniszczeniu. Na jego miejscu wybudowano kaplicę. Muszaki do 1954 r. były siedzibą gminy. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.  
 
W 1945 r. kościół uległ zniszczeniu. Na jego miejscu wybudowano kaplicę. Muszaki do 1954 r. były siedzibą gminy. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.  
 +
<br/>
  
 +
==Gospodarka==
 +
W Muszakach działają gospodarstwa [[Agroturystyka| agroturystyczne]]. We wsi funkcjonuje także firma usługowo–transportowa, firma z zakresu branży spożywczej, automechanika, firma handlowo–transportowa, tartak, firma budowlana i architektoniczna. Jest tutaj także siedziba [[Leśnictwo Muszaki |Leśnictwa Muszaki]], należącego do [[Nadleśnictwo Nidzica| Nadleśnictwa Nidzica]].
 +
<br/>
  
 +
==Kultura==
 +
We wsi działa świetlica wiejska.
 
<br/>
 
<br/>
  
===Gospodarka===
+
==Szkolnictwo==
 
+
W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Muszakach |Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika]].  
W Muszakach działają gospodarstwo agroturystyczne. We wsi funkcjonuje także firma usługowo - transportowa, firma z zakresu branży spożywczej, automechanika, firma handlowo - transportowa, tartak, firma budowlana i architektoniczna.  
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
+
==Religia==
===Kultura===
+
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Muszakach |parafii rzymskokatolickiej]]. Jest tutaj także stacja kaznodziejska [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Nidzicy |parafii ewangelicko–augsburskkiej w Nidzicy]].
 
 
We wsi odnajdziemy także Szkołę Podstawową, Świetlicę Wiejską i Leśnictwo Muszaki.  
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
==Przyroda==
 
+
W pobliżu miejscowości rozciąga się rezerwat Małga. Na terenie tutejszego leśnictwa znajduje się pomnik przyrody – [[Głaz narzutowy w leśnictwie Muszaki |głaz narzutowy]].
Ze wsią związana jest postać Winryka von Kinprode - wielkiego mistrza krzyżackiego.  
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Bibliografia: ===
+
== Ludzie związani z miejscowością ==
 +
*[[lkwim:Benedykt Błoński |Benedykt Błoński]] (ur. 1957) – urodzony w Muszakach dyrygent, chórmistrz, wykładowca uniwersytecki
  
Mieczysław Orłowicz: "Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii. Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba", Olsztyn, Agencja Wydawnicza "Remix", 1991, 301, ISBN 83-900155-0-1 (str. 185)
+
==Bibliografia ==
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. VI, Warszawa 1880 - 1914.  
+
Orłowicz Mieczysław,''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Olsztyn 1991. <br/>
 
+
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885. <br/>
Wijaczka Jacek, ''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Reznera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.
+
Wijaczka Jacek, ''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [26.08.2014]<br/>
 +
[http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [26.08.2014] <br/>
 +
[http://www.janowo.pl/ Strona Gminy Janowo] [26.08.2014]
  
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
+
[[Kategoria: Powiat nidzicki]]
 
+
[[Kategoria: Janowo (gmina wiejska)]]
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: 1301-1400]]
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 10:53, 8 wrz 2013 (CEST)
 

Aktualna wersja na dzień 11:31, 1 kwi 2015

Muszaki

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nidzicki
Gmina Janowo
Sołectwo Muszaki
Liczba ludności (2010) 442
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Muszaki
Muszaki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Muszaki
Muszaki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Muszaki (niem. Muschaken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 442 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Małgorzata Ługacz[1].

Położenie

Wieś znajduje się nieopodal rezerwatu Małga. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 604, w odległości około 11 km od Nidzicy.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana na prawie chełmińskim na 20 łanach w 1359 r. Wówczas to wielki mistrz Winrich von Kniprode‏‎ nadał te ziemie Wielisławowi i Jaśkowi. Właściciele byli zobowiązani do wystawiania dwóch służb pruskich. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego osadnika. Od XVI w. funkcjonowała tutaj parafia ewangelicka. W 1600 r. wieś zamieszkiwali tylko Polacy. W 1680 r. chłopi ze wsi zakupili 1 łan i 7 mórg przy wsi Ulesie, potrzebowali bowiem miejsca do pasania bydła. W XVIII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W 1711 r. pastor Georg Funk zakupił 3 ¼ łana w majątku położonym w Muszakach – Pölkische Gütchen. W tym samym okresie wieś obejmowała 27 łanów. W 1756 r. w Muszakach było: 13 wolnych, 1 chłop chełmiński, 8 komorników, kowal i krawiec. W tym okresie sołtysem był Christian Sadowski. Ponadto w XIX w. we wsi znajdował się kościół, stara plebania, park, stacja kolejowa oraz zakład wychowawczy o nazwie Emaus. W 1873 r. w Gazecie Olsztyńskiej odnotowano niewyjaśnione zjawisko na terenie wsi - olbrzymią, wielokolorową łunę. Po kilkunastu minutach tworzące ją koła, wydając dziwne odgłosy, uniosły się w górę, po czym zaczęły opadać, rozchodząc się po całym terenie. Zjawisko to powtórzyło się po kilku dniach.

W XIX w. Muszaki przeżywały rozwój, a liczba mieszkańców systematycznie rosła. W 1856 r. było tu 280 mieszkańców . W 1877 r. mieszkało tutaj 468 osób w większości ewangelicy mówiący w języku polskim . W XIX w. ludność zajmowała się uprawą kartofli i hodowlą owiec.

W 1945 r. kościół uległ zniszczeniu. Na jego miejscu wybudowano kaplicę. Muszaki do 1954 r. były siedzibą gminy. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.

Gospodarka

W Muszakach działają gospodarstwa agroturystyczne. We wsi funkcjonuje także firma usługowo–transportowa, firma z zakresu branży spożywczej, automechanika, firma handlowo–transportowa, tartak, firma budowlana i architektoniczna. Jest tutaj także siedziba Leśnictwa Muszaki, należącego do Nadleśnictwa Nidzica.

Kultura

We wsi działa świetlica wiejska.

Szkolnictwo

W miejscowości działa Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej. Jest tutaj także stacja kaznodziejska parafii ewangelicko–augsburskkiej w Nidzicy.

Przyroda

W pobliżu miejscowości rozciąga się rezerwat Małga. Na terenie tutejszego leśnictwa znajduje się pomnik przyrody – głaz narzutowy.

Ludzie związani z miejscowością

  • Benedykt Błoński (ur. 1957) – urodzony w Muszakach dyrygent, chórmistrz, wykładowca uniwersytecki

Bibliografia

Orłowicz Mieczysław,Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Olsztyn 1991.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.
Bank Danych Lokalnych GUS [26.08.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [26.08.2014]
Strona Gminy Janowo [26.08.2014]

Przypisy

  1. Strona Gminy Janowo [26.08.2014]