Dziśnity (gmina Rychliki): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Dziśnity | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Dziśnit | |dopełniacz wsi = Dziśnit | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Pałac w Dziśnitach.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Pałac w Dziśnitach.<br>Fot. Viola Czyżewska, 2010 r. Źródło: [http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/6743/Dzisnity/ www.polskiezabytki.pl] [14.07.2014] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś niesołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = elbląski | |powiat = elbląski | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 184 | + | |liczba ludności = 184 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = 53 |minutN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 56 |sekundN = 58 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 19 |minutE = 34 |sekundE = 23 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Dziśnity''' (niem. ''Dosnitten'') – | + | ''' Dziśnity''' (niem. ''Dosnitten'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[Rychliki (gmina wiejska)|gminie Rychliki]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. Wieś w 2010 roku liczyła 184 mieszkańców<ref>łącznie [[Gołutowo]] i Dziśnity</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w | + | Wieś położona jest w północno–zachodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], na południowy zachód od [[Pasłęk|Pasłęka]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | w dokumentach źródłowych nazwa wsi występuje w odmianach Disniten, Disnyten, Dysniten, Dysnithe i Desnyten. Miejscowość została lokowana w 1369 roku przez | + | w dokumentach źródłowych nazwa wsi występuje w odmianach ''Disniten'', ''Disnyten'', ''Dysniten'', ''Dysnithe'' i ''Desnyten''. Miejscowość została lokowana w 1369 roku przez wielkiego mistrza [[Winrich von Kniprode|Winricha von Kniprode]]. Odbiorcą nadania byli dwaj [[Prusowie |pruscy]] bracia - Clause i Cunke. |
| − | Dobra przez dłuższy czas pozostawały w rękach Prusów. W | + | Dobra przez dłuższy czas pozostawały w rękach Prusów. W pierwszej połowie XVI wieku (około roku 1540) Dziśnity znalazły się w rękach rodu[[Rodzina von Diebes | von Diebes]], właścicieli wsi [[Barty]] i [[Piotrowo]]. W 1650 roku dobra należały do właściciela [[Dymnik |Dymnika]] – [[Oswald Kleiß |Oswalda Kleiß]]. Od 1727 roku dobra były w posiadaniu [[Rodzina von Bedeck|von Bedecków]], do których należały pobliskie [[Barzyny]]. Bedeckowie gospodarzyli w Dziśnitach jeszcze w 1785 roku. |
| − | Prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku osiedlili się tu [[Finck von Finckenstein|Finckensteinowie]]. Właścicielem majątku był m.in. Christoph Albrecht von Finckenstein. | + | Prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku osiedlili się tu [[Rodzina Finck von Finckenstein|Finckensteinowie]]. Właścicielem majątku był m.in. [[Christoph von Fickenstein|Christoph Albrecht von Finckenstein]]. Później dobra należały do baron von Reßtorffa, sędziego pokoju w urzędzie obwodowym w [[Rychliki|Rychlikach]]. Dziśnity oraz folwark w Bartach należały do niego w latach 1865-1889. |
| − | Na początku XX wieku dobra w Dziśnitach znalazły się w rękach rodziny Franckenstein | + | Na początku XX wieku dobra w Dziśnitach znalazły się w rękach rodziny [[Rodzina Frackenstein |Franckenstein]] – początkowo [[Paul Frackenstein|Paula]], później [[Karl Frackenstein|Karla]] i [[Ludwig Frackenstein|Ludwiga]]. Ostatni z tej rodziny – [[Walter Frackenstein|Walter]] – został zastrzelony 3 marca 1945 roku przez żołnierzy radzieckich. |
<br/> | <br/> | ||
| + | == Religia == | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Rychlikach |parafii rzymskokatolickiej pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Rychlikach]]. | ||
| + | <br> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *okazały dworek z trzeciej ćwierci XVIII wieku; przebudowywany w czwartej ćwierci XIX wieku i w latach 20. XX wieku (obecnie własność prywatna) |
| − | * | + | *pozostałości dawnego założenia parkowego ze starodrzewem dębu i lipy oraz częściowo zarośniętym stawem |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997'', red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.<br/> | |
| − | + | [http://www.rychliki.pl/ Strona Gminy Rychliki] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.polskiezabytki.pl/ Polskie zabytki] [14.07.2014] | |
| − | <br/> | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 67: | Linia 65: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat elbląski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Rychliki (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 08:43, 27 kwi 2015
| Dziśnity | |
| | |
![Pałac w Dziśnitach.Fot. Viola Czyżewska, 2010 r. Źródło: www.polskiezabytki.pl [14.07.2014]](/index.php/Plik:Pa%C5%82ac_w_Dzi%C5%9Bnitach.jpg) Pałac w Dziśnitach.
Fot. Viola Czyżewska, 2010 r. Źródło: www.polskiezabytki.pl [14.07.2014] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | elbląski |
| Gmina | Rychliki |
| Liczba ludności (2010) | 184 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Dziśnity | |
| Położenie na mapie Polski  Dziśnity | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Dziśnity (niem. Dosnitten) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 184 mieszkańców[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno–zachodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, na południowy zachód od Pasłęka.
Dzieje miejscowości
w dokumentach źródłowych nazwa wsi występuje w odmianach Disniten, Disnyten, Dysniten, Dysnithe i Desnyten. Miejscowość została lokowana w 1369 roku przez wielkiego mistrza Winricha von Kniprode. Odbiorcą nadania byli dwaj pruscy bracia - Clause i Cunke.
Dobra przez dłuższy czas pozostawały w rękach Prusów. W pierwszej połowie XVI wieku (około roku 1540) Dziśnity znalazły się w rękach rodu von Diebes, właścicieli wsi Barty i Piotrowo. W 1650 roku dobra należały do właściciela Dymnika – Oswalda Kleiß. Od 1727 roku dobra były w posiadaniu von Bedecków, do których należały pobliskie Barzyny. Bedeckowie gospodarzyli w Dziśnitach jeszcze w 1785 roku.
Prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku osiedlili się tu Finckensteinowie. Właścicielem majątku był m.in. Christoph Albrecht von Finckenstein. Później dobra należały do baron von Reßtorffa, sędziego pokoju w urzędzie obwodowym w Rychlikach. Dziśnity oraz folwark w Bartach należały do niego w latach 1865-1889.
Na początku XX wieku dobra w Dziśnitach znalazły się w rękach rodziny Franckenstein – początkowo Paula, później Karla i Ludwiga. Ostatni z tej rodziny – Walter – został zastrzelony 3 marca 1945 roku przez żołnierzy radzieckich.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Rychlikach.
Zabytki
- okazały dworek z trzeciej ćwierci XVIII wieku; przebudowywany w czwartej ćwierci XIX wieku i w latach 20. XX wieku (obecnie własność prywatna)
- pozostałości dawnego założenia parkowego ze starodrzewem dębu i lipy oraz częściowo zarośniętym stawem
Bibliografia
Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
Strona Gminy Rychliki [12.11.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Polskie zabytki [14.07.2014]
Przypisy
