Wały (gmina Szczytno): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Wały | |nazwa = Wały | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Wałów | |dopełniacz wsi = Wałów | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Wały''' (niem. ''Wallen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Szczytno (gmina wiejska)|gminie Szczytno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 235 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Sylwia Majewska]]<ref> [http://szczytno.mserwer.pl/content.php?sid=e2e332c414f5051f9d6c3ef4e05f0465&tr=cl&cms_id=386&p= Strona Urzędu Gminy Szczytno] </ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | |||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]] na granicy [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]] i [[Równina Mazurska|Równiny Mazurskiej]]. Miejscowość leży w odległości 12 km na południowy wschód od [[Szczytno|Szczytna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | Wieś | + | Wieś założona została przed 1782 rokiem – miała wówczas 12 łanów. Lokowana ponownie jako [[Osada szkatułowa |osada szkatułowa]] w 1788 roku na ponad 42 łanach; pierwszym sołtysem był Andrzej Goleś. W 1858 roku wieś obejmowała 34 łany. |
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1782 – 12 gospodarstw | + | *1782 r. – 12 gospodarstw |
| − | 1818 – 241 osób, 42 gospodarstwa | + | *1818 r. – 241 osób, 42 gospodarstwa |
| − | 1858 – 49 gospodarstw | + | *1858 r. – 49 gospodarstw |
| − | 1939 – 343 osoby | + | *1939 r. – 343 osoby |
| − | |||
| − | + | ==Gospodarka== | |
| − | We wsi znajduje się siedziba [[Leśnictwo Wały|leśnictwa]] | + | We wsi znajduje się siedziba [[Leśnictwo Wały|leśnictwa]] należącego do [[Nadleśnictwo Jedwabno |Nadleśnictwa Jedwabno]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Turystyka == | |
| − | + | *szlak [[Rajd konny "Ewita"|rajdu konnego "Ewita"]] obejmujący trasę: [[Sasek Mały]] – [[Szymanki]] – [[Ciemna Dąbrowa]] – [[Piecuchy]] – Wały – [[Gawrzyjałki]] – [[Wyżegi]] – [[Jerominy]] – [[Chochół]] – [[Świętajno]] – [[Marksoby]] – [[Orżyny]] – [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty)|Jabłonka]] – [[Trelkowo]] – [[Kobylocha]] – [[Piece]] – [[Sawica ]] – [[Witówko]] – [[Sasek]] | |
| − | |||
| − | + | ==Sport== | |
| − | W miejscowości istnieje drużyna piłkarska [[TIGER Wały]], | + | W miejscowości istnieje drużyna piłkarska [[TIGER Wały]], która bierze udział w rozgrywkach ligi sołeckiej. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | * | + | *kilka przykładów budownictwa drewnianego (m.in. chałupa nr 1), a także murowanego, koniec XIX wieku oraz pierwsza ćwierć XX wieku |
| − | *[[Cmentarz ewangelicki w Wałach| | + | *[[Cmentarz ewangelicki w Wałach|cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku, czynny, na południowym skraju wsi |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia== | |
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 2, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów miasta i gminy Szczytno'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30–37.<br/> | |
| − | + | Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/> | |
| − | + | ''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [27.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [27.08.2013] | |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 13:03, 28 sie 2015
| Wały | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Szczytno |
| Liczba ludności (2010) | 235 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-100 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wały | |
| Położenie na mapie Polski  Wały | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wały (niem. Wallen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 235 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Sylwia Majewska[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim na granicy Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 12 km na południowy wschód od Szczytna.
Dzieje miejscowości
Wieś założona została przed 1782 rokiem – miała wówczas 12 łanów. Lokowana ponownie jako osada szkatułowa w 1788 roku na ponad 42 łanach; pierwszym sołtysem był Andrzej Goleś. W 1858 roku wieś obejmowała 34 łany.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1782 r. – 12 gospodarstw
- 1818 r. – 241 osób, 42 gospodarstwa
- 1858 r. – 49 gospodarstw
- 1939 r. – 343 osoby
Gospodarka
We wsi znajduje się siedziba leśnictwa należącego do Nadleśnictwa Jedwabno.
Turystyka
- szlak rajdu konnego "Ewita" obejmujący trasę: Sasek Mały – Szymanki – Ciemna Dąbrowa – Piecuchy – Wały – Gawrzyjałki – Wyżegi – Jerominy – Chochół – Świętajno – Marksoby – Orżyny – Jabłonka – Trelkowo – Kobylocha – Piece – Sawica – Witówko – Sasek
Sport
W miejscowości istnieje drużyna piłkarska TIGER Wały, która bierze udział w rozgrywkach ligi sołeckiej.
Zabytki
- kilka przykładów budownictwa drewnianego (m.in. chałupa nr 1), a także murowanego, koniec XIX wieku oraz pierwsza ćwierć XX wieku
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, czynny, na południowym skraju wsi
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 2, Olsztyn 2011.
Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30–37.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [27.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [27.08.2013]
Przypisy
