Hufiec Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria:Dzieje" na "Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur") |
|||
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|Rok_zalozenia = 1935 | |Rok_zalozenia = 1935 | ||
}} | }} | ||
| − | + | '''Hufiec Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech''' – organizacja [[Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech|Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech]]. Powstała w 1935 roku. | |
| − | '''Hufiec Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech''' | + | <br/><br/> |
| − | <br/> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Działalność harcerska na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] została zapoczątkowana po zakończeniu | + | Działalność harcerska na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] została zapoczątkowana po zakończeniu I wojny światowej. W 1919 roku [[Zbigniew Pieniężny]] założył w [[Olsztyn|Olsztynie]] pierwszy zastęp harcerski, który został jednak rozwiązany po zaledwie kilku miesiącach istnienia. Rok później w Warszawie powołana została Naczelna Komenda Organizacji Harcerskiej na Warmii i Mazurach, której siedzibą zostało [[Działdowo]]. Komenda została przekazana druhowi [[Adam Ciołkosz|Adamowi Ciołkoszowi]]. Organizacja miała uczestniczyć w działaniach wspierających ruch polski przed [[Plebiscyt na Warmii i Mazurach|plebiscytem 1920 roku]]. Po jego zakończeniu działalność Komendy została zawieszona. Cztery lata później Zbigniew Pieniężny ponownie zawiązał drużynę harcerską w Olsztynie. Jednak po roku ponownie zawieszono działalność. |
| − | Nowa szansa dla rozwoju harcerstwa pojawiła się po 1929 roku, kiedy zaczęły powstawać polskie szkoły. W 1931 roku zaczęto zakładać drużyny harcerskie. Ruch został zainicjowany przez [[lkwim: Edward Turowski|Edwarda Turowskiego]], [[lkwim: Otylia Teszner-Grothowa| Otylię Teszner-Grothową]], [[Jan Hedrych|Jana Hedrycha]], [[Anna Sendrowska| | + | Nowa szansa dla rozwoju harcerstwa pojawiła się po 1929 roku, kiedy zaczęły powstawać polskie szkoły. W 1931 roku zaczęto zakładać drużyny harcerskie. Ruch został zainicjowany przez [[lkwim: Edward Turowski|Edwarda Turowskiego]], [[lkwim: Otylia Teszner-Grothowa| Otylię Teszner-Grothową]], [[Jan Hedrych|Jana Hedrycha]], [[Anna Hedrych-Sendrowska| Annę Sendrowską]]. |
| − | |||
| + | Decyzja o utworzeniu Hufca zapadła na zebraniu w [[Olsztyn|Olsztynie]] w dniu 7 października 1935 roku. Wzięli w nim udział najważniejsi działacze Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech: [[Paweł Kwoczka]], [[Józef Kachl]], [[Józef Kwietniewski]]. Komendantem Hufca Wschodniopruskiego został wybrany [[Leon Włodarczak]], sekretarzem została Otylia Teszner-Grothowa. W skład organizacji weszły istniejące drużyny, składające się z uczniów szkół polskich w [[Brąswałd|Brąswałdzie]], [[Chaberkowo|Chaberkowie]], [[Jaroty|Jarotach]], [[Nowa Kaletka|Nowej Kaletce]], Olsztynie, [[Pluski|Pluskach]], [[Unieszewo|Unieszewie]], [[Woryty|Worytach]], [[Skajboty|Skajbotach]] (instruktorka [[lkwim:Maria Kensbok|Maria Kensbok]]) i [[Stanclewo|Stanclewie]]. Duże zasługi w przy powstawaniu drużyn położyły wspomniana Otylia Teszner-Grothowa oraz [[Jadwiga Gnatowska]]. Obie w tym okresie pracowały jako wychowawczynie w polskich przedszkolach. Przed II wojną światową hufcem kierowała [[Agata Sendrowska]]. | ||
Struktura organizacyjna Hufca Wschodniopruskiego wyglądała następująco: | Struktura organizacyjna Hufca Wschodniopruskiego wyglądała następująco: | ||
| Linia 21: | Linia 20: | ||
*Oddział Jaroty | *Oddział Jaroty | ||
*Oddział Nowa Kaletka (przewodnicząca Otylia Teszner-Grothowa, [[Róża Konigsmann]]) | *Oddział Nowa Kaletka (przewodnicząca Otylia Teszner-Grothowa, [[Róża Konigsmann]]) | ||
| − | *Oddział Woryty (przewodnicząca [[Helena Połomska]]) | + | *Oddział Woryty (przewodnicząca [[Helena Połomska-Matern]]) |
*Oddzał Brąswałd (przewodniczący [[Józef Tomke]]) | *Oddzał Brąswałd (przewodniczący [[Józef Tomke]]) | ||
*Oddział Butryny (przewodniczący Ryszard Knosała) | *Oddział Butryny (przewodniczący Ryszard Knosała) | ||
*Oddział Unieszewo | *Oddział Unieszewo | ||
| + | Pod koniec kwietnia 1936 roku działało 14 drużyn Hufca Wschodniopruskiego na obszarze Warmii i [[Powiśle|Powiśla]]. Na początku następnego roku Otylia Teszner-Grothowa została wybrana komendantką Hufca. W tym okresie doszło również do zmiany nazwy organizacji na Hufiec Warmiński. Teszner-Grothowa współpracowała wówczas z nauczycielem [[Ryszard Knosała|Ryszardem Knosałą]], który z wielkim zaangażowaniem poświęcał się organizowaniu zlotów harcerskich oraz zajęć dla członków drużyn. | ||
| − | + | Pod koniec lat 30. władze hitlerowskie coraz intensywniej dążyły do ograniczenia działalności Hufca Warmińskiego. W połowie 1937 roku wprowadzono zakaz noszenia mundurków przez polskich harcerzy i organizowania centralnych obozów. Ostatni zlot drużyn Hufca Warmińskiego odbył się 24 lipca 1939 roku nad [[Jezioro Serwent|jeziorem Serwent]]. | |
| − | W czasie | + | W czasie II wojny światowej zginęli: Ryszard Knosała, Leon Włodarczak, [[Józef Grot]], [[Jan Maza]], [[Tadeusz Pezała]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. II, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Chłosta Jan, ''Słownik Warmii'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | Wądołowska Halina, ''Społeczno-wychowawcza działalność Związku Harcerstwa Polskiego na Warmii i Mazurach w latach 1919-1980'', Olsztyn 1988.<br/> | |
| − | + | Wrzesiński Wojciech, ''Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939'', Olsztyn 1973. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria: 1919-1944]][[Kategoria: Organizacje polskie przed 1945]]<br /> |
| + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Powiat działdowski]][[Kategoria: Plebiscyt 1920]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:37, 16 wrz 2015
| Hufiec Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech | |
| | |
| Rodzaj organizacji | Organizacja harcerska |
| Rok założenia | 1935 |
Hufiec Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech – organizacja Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech. Powstała w 1935 roku.
Historia
Działalność harcerska na Warmii i Mazurach została zapoczątkowana po zakończeniu I wojny światowej. W 1919 roku Zbigniew Pieniężny założył w Olsztynie pierwszy zastęp harcerski, który został jednak rozwiązany po zaledwie kilku miesiącach istnienia. Rok później w Warszawie powołana została Naczelna Komenda Organizacji Harcerskiej na Warmii i Mazurach, której siedzibą zostało Działdowo. Komenda została przekazana druhowi Adamowi Ciołkoszowi. Organizacja miała uczestniczyć w działaniach wspierających ruch polski przed plebiscytem 1920 roku. Po jego zakończeniu działalność Komendy została zawieszona. Cztery lata później Zbigniew Pieniężny ponownie zawiązał drużynę harcerską w Olsztynie. Jednak po roku ponownie zawieszono działalność.
Nowa szansa dla rozwoju harcerstwa pojawiła się po 1929 roku, kiedy zaczęły powstawać polskie szkoły. W 1931 roku zaczęto zakładać drużyny harcerskie. Ruch został zainicjowany przez Edwarda Turowskiego, Otylię Teszner-Grothową, Jana Hedrycha, Annę Sendrowską.
Decyzja o utworzeniu Hufca zapadła na zebraniu w Olsztynie w dniu 7 października 1935 roku. Wzięli w nim udział najważniejsi działacze Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech: Paweł Kwoczka, Józef Kachl, Józef Kwietniewski. Komendantem Hufca Wschodniopruskiego został wybrany Leon Włodarczak, sekretarzem została Otylia Teszner-Grothowa. W skład organizacji weszły istniejące drużyny, składające się z uczniów szkół polskich w Brąswałdzie, Chaberkowie, Jarotach, Nowej Kaletce, Olsztynie, Pluskach, Unieszewie, Worytach, Skajbotach (instruktorka Maria Kensbok) i Stanclewie. Duże zasługi w przy powstawaniu drużyn położyły wspomniana Otylia Teszner-Grothowa oraz Jadwiga Gnatowska. Obie w tym okresie pracowały jako wychowawczynie w polskich przedszkolach. Przed II wojną światową hufcem kierowała Agata Sendrowska.
Struktura organizacyjna Hufca Wschodniopruskiego wyglądała następująco:
- Oddział w Olsztynie (przewodniczący Jan Grzywaczewski)
- Oddział Jaroty
- Oddział Nowa Kaletka (przewodnicząca Otylia Teszner-Grothowa, Róża Konigsmann)
- Oddział Woryty (przewodnicząca Helena Połomska-Matern)
- Oddzał Brąswałd (przewodniczący Józef Tomke)
- Oddział Butryny (przewodniczący Ryszard Knosała)
- Oddział Unieszewo
Pod koniec kwietnia 1936 roku działało 14 drużyn Hufca Wschodniopruskiego na obszarze Warmii i Powiśla. Na początku następnego roku Otylia Teszner-Grothowa została wybrana komendantką Hufca. W tym okresie doszło również do zmiany nazwy organizacji na Hufiec Warmiński. Teszner-Grothowa współpracowała wówczas z nauczycielem Ryszardem Knosałą, który z wielkim zaangażowaniem poświęcał się organizowaniu zlotów harcerskich oraz zajęć dla członków drużyn.
Pod koniec lat 30. władze hitlerowskie coraz intensywniej dążyły do ograniczenia działalności Hufca Warmińskiego. W połowie 1937 roku wprowadzono zakaz noszenia mundurków przez polskich harcerzy i organizowania centralnych obozów. Ostatni zlot drużyn Hufca Warmińskiego odbył się 24 lipca 1939 roku nad jeziorem Serwent.
W czasie II wojny światowej zginęli: Ryszard Knosała, Leon Włodarczak, Józef Grot, Jan Maza, Tadeusz Pezała.
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Wądołowska Halina, Społeczno-wychowawcza działalność Związku Harcerstwa Polskiego na Warmii i Mazurach w latach 1919-1980, Olsztyn 1988.
Wrzesiński Wojciech, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973.
