Stoczek Klasztorny

Stoczek Klasztorny
Pałac i Ogród Klasztorny. Źródło: Commons Wikimedia
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	lidzbarski
Gmina	Kiwity
Liczba ludności (2010)	102 (łącznie Stoczek i Stoczek Klasztorny)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Stoczek Klasztorny
Położenie na mapie Polski Stoczek Klasztorny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Stoczek Klasztorny w latach 1890-1898.
Fot. Adolf Bötticher.
Źródło: Ze zbiorów dawnego Urzędu Prowincjonalnego Konserwatora Zabytków Prus Wschodnich w Królewcu. Kolekcja IS PAN

Stoczek Klasztorny (niem. Springborn) – część wsi sołeckiej Stoczek położonej w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Kiwity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku miejscowość była zamieszkana przez 102 osoby (łączna liczba mieszkańców wsi: Stoczek i Stoczek Klasztorny). Obecnie funkcję sołtysa Stoczka sprawuje Franciszek Boczkowski .

Położenie

Miejscowość jest położona w odległości 11 km na wschód od Lidzbarka Warmińskiego.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana przez biskupa Hermana z Pragi w roku 1349. Pierwszy kościół został wzniesiony niedługo po założeniu miejscowości.

Miejscowość bardzo ucierpiała w okresie wojen polsko-szwedzkich, kiedy to w Stoczku Klasztornym przebywały wojska szwedzkie Gustawa II Adolfa, pustosząc miejscowość i okolice. Pod koniec lat 30. XVII w. ówczesny biskup Mikołaj Szyszkowski zainicjował budowę kościoła, który powstawał w latach 1639–1641. Świątynia stała się siedzibą sprowadzonych przez Szyszkowskiego braci zakonu Bernardynów. Zabudowania klasztorne powstały już za czasów biskupa Jana Wydżgi w latach 1659–1677. W latach 1708–1717 dobudowano wieżę kościelną, nawę oraz krużganki. Wiek XVII i XVII to czas licznych pielgrzymek do Stoczka Klasztornego. Kiedy w 1810 roku doszło do rozwiązania klasztorów w Prusach, zespół świątynny trafił pod opiekę kolejnych proboszczów z Kiwit. W latach 1870–1873 rezydowali tu Księża Misjonarze; później zespół został przekształcony w dom rekolekcyjny oraz dom księży emerytów. Bernardyni powrócili do Stoczka Klasztornego w roku 1926.

W okresie od października 1953 do października roku następnego w Stoczku przebywał internowany przez władze Polski Ludowej prymas kardynał Stefan Wyszyński. Od 1957 roku klasztor stał się siedzibą Księży Marian.

Turystyka

• szlak rowerowy o długości 36 km – przebieg trasy: Lidzbark Warmiński – Koniewo – Budniki – Kotowo – Morawa – Napraty – Stoczek Klasztorny – Kierwiny – Sarnowo – Lidzbark Warmiński

Zabytki

• barokowy kościół wzniesiony w latach 1639–1641, rozbudowany w latach 1708–1717; wyposażenie wnętrza pochodzi z XVIII w.
• klasztor barokowy wybudowany w latach 1659–1677, rozbudowany w latach 1716–1717; na parterze w części północno-zachodniej zlokalizowane jest muzeum, w którym zgromadzono liczne zabytki sztuki sakralnej
• trzy kapliczki przydrożne: dwie barokowe i jedna pochodząca z XIX w., wzniesiona w stylu klasycystycznym

Bibliografia

Bielawny Krzysztof, Najpopularniejszy szlak pielgrzymkowy po sanktuariach Warmii i Mazur, Olsztyn 2009.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Górski Tadeusz, Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Warmińskim, Olsztyn 1988.
Lidzbark Warmiński, teksty Edwarda Radtke, Sławomira Skowronka, Władysława Strutyńskiego, Leonarda Szwedowicza, Olsztyn 2000.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
ciekawemazury.pl [20.03.2014]
domwarminski.pl [20.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [20.03.2014]
stoczek.pl [20.03.2014]