Żardeniki: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Żardenik | |dopełniacz wsi = Żardenik | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = zardeniki.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Fot. Łukasz Westwalewicz.<br> Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%BBardeniki.jpg Commons Wikimedia] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 152 |
| − | |rok = | + | |rok = 2022 |
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Żardeniki''' (niem.''Scharnigk'') – wieś sołecka | + | ''' Żardeniki''' (niem.''Scharnigk'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| gminie Jeziorany]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Marciniak. |
| − | W latach | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| Linia 40: | Linia 36: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa [[Eberhard z Nysy| Eberharda z Nysy]]. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym Schardenith. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w [[ | + | Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa [[Eberhard z Nysy| Eberharda z Nysy]]. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym ''Schardenith''. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w [[Wieś czynszowa|wieś czynszową]]. W okresie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko–krzyżackiej]] wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 [[Włóka| włók]] ziemi należących do Żardenik 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup [[Mikołaj Szyszkowski|Szyszkowski]] zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w [[Radostowo (gmina Jeziorany) |Radostowie]]. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel, uczęszczało 53 dzieci. |
| + | |||
| + | W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy. W miejscowości działa [[Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin w Żardenikach|Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin]]. | ||
| − | |||
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1820 - 355 osób | + | *1820 r. - 355 osób |
| − | 1848 - 199 osób | + | *1848 r. - 199 osób |
| − | 1939 - 252 osoby | + | *1939 r. - 252 osoby |
| − | 2007 - 530 osób | + | *2007 r. - 530 osób |
| − | |||
| − | == | + | == Szkolnictwo== |
| − | W wiosce znajduje się [[Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach|Specjalny Ośrodek | + | W wiosce znajduje się [[Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach|Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy]]. |
<br/> | <br/> | ||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 26,5 km - przebieg trasy: Jeziorany - Żardeniki - [[Kikity]] - [[Biesówko]] - [[Zerbuń]] - [[Miejska Wieś]] - Jeziorany |
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie | + | *3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie; [[Kapliczka w Żardenikach |jedna z nich]] datowana na XVIII w |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [19.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://gov.genealogy.net/item/show/SCHIGKKO03JX| Genealogy.net] [19.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://mojemazury.pl/33270,Szlak-rowerowy-Jeziorany-Zardeniki-Kikity-Biesowko-Zerbun-Miejska-Wies-Jeziorany.html#axzz2p6FHevMJ| Moje Mazury] [19.12.2013] <br/> | |
| − | + | [http://www.sosw-zardeniki.pl/| Strona Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Żardenikach] [19.12.2013] | |
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 79: | Linia 72: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 09:24, 27 cze 2022
| Żardeniki | |
| | |
 Fot. Łukasz Westwalewicz.
Źródło: Commons Wikimedia | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jeziorany |
| Liczba ludności (2022) | 152 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Żardeniki | |
| Położenie na mapie Polski  Żardeniki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Żardeniki (niem.Scharnigk) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Marciniak.
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 3,8 km od Jezioran. W pobliżu wsi znajdują się jeziora: Ławki, Kikity, Luterskie.
Dzieje miejscowości
Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa Eberharda z Nysy. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym Schardenith. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w wieś czynszową. W okresie wojny polsko–krzyżackiej wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 włók ziemi należących do Żardenik 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup Szyszkowski zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w Radostowie. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel, uczęszczało 53 dzieci.
W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy. W miejscowości działa Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1820 r. - 355 osób
- 1848 r. - 199 osób
- 1939 r. - 252 osoby
- 2007 r. - 530 osób
Szkolnictwo
W wiosce znajduje się Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy.
Turystyka
- szlak rowerowy o długości 26,5 km - przebieg trasy: Jeziorany - Żardeniki - Kikity - Biesówko - Zerbuń - Miejska Wieś - Jeziorany
Zabytki
- 3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie; jedna z nich datowana na XVIII w
Bibliografia
Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2013]
Genealogy.net [19.12.2013]
Moje Mazury [19.12.2013]
Strona Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Żardenikach [19.12.2013]
Przypisy
