Franknowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Franknowo | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Franknowa | |dopełniacz wsi = Franknowa | ||
|zdjęcie = Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny.jpg | |zdjęcie = Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny | + | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny [http://www.mojemazury.pl/ Moje Mazury] [14.07.2014] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Franknowo''' (niem. ''Frankenau'') – | + | ''' Franknowo''' (niem. ''Frankenau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)|gminie Jeziorany]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 703 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Anna Śledzianowska]]<ref> [http://bip.jeziorany.nowoczesnagmina.pl/ Strona Urzędu Gminy Jeziorany] [17.12.2013]</ref>. |
| − | W latach | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| Linia 40: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona na [[Prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]] 3 grudnia 1346 roku przez wójta biskupiego Brunona z Lutr. Przez jakiś czas miejscowość nosiła podwójną nazwę: niemiecką | + | Wieś została założona na [[Prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]] 3 grudnia 1346 roku przez wójta biskupiego Brunona z Lutr. Przez jakiś czas miejscowość nosiła podwójną nazwę: niemiecką – ''Vrankenaw'' i pruską – ''Vamlauken''. Ta ostatnia z czasem zanikła. Franknowo zostało zlokalizowane na staropruskim polu osadniczym Vamlauken. Zasadźcą wsi został [[Prusowie| Prus]] o imieniu Heinko. Obszar wsi obejmował 91 [[Włóka| włók]], zasiedlonych przez ludność pruską. W okresie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko–krzyżackiej]], w latach 1519–1521, miejscowość została całkowicie zniszczona. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić 37 włók. 1 kwietnia 1585 roku biskup [[lkwim:Marcin Kromer|Marcin Kromer]] nadał niejakiemu Bartłomiejowi Mukowi karczmę we Franknowie. Druga karczma powstała w 1613 roku. W 1783 roku Franknowo składało się z 2 karczem i 70 domów. W 1785 roku wieś była zamieszkana wyłącznie przez Niemców. |
| + | |||
| + | [[lkwim: Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika we Franknowie |Kościół]] został zbudowany wkrótce po założeniu wsi. Przed 1426 rokiem proboszczem był [[Mikołaj Hamersdorf]], a po nim [[Dominicus Sartoris]]. Świątynia została zniszczona w okresie wojny trzynastoletniej. Kościół odbudowano w 1565 roku, ale po 1581 roku ponownie uległ zniszczeniu. Odbudowy podjęto się w latach 1746-1751 z fundacji biskupa [[Adam Grabowski |Grabowskiego]]. W XIX wieku do parafii we Franknowie należały wsie: [[Kramarzewo]], [[Polkajmy]], [[Wólka Szlachecka]] i [[Wielewo]]. | ||
| − | + | Miejscowa szkoła w 1935 roku zatrudniała 3 nauczycieli, pracujących z 162 uczniami. | |
| − | |||
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1820 | + | *1820 r. – 455 osób |
| − | 1848 | + | *1848 r. – 595 osób |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 927 osób |
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
W miejscowości działa [[Szkoła podstawowa we Franknowie| szkoła podstawowa]]. | W miejscowości działa [[Szkoła podstawowa we Franknowie| szkoła podstawowa]]. | ||
<br> | <br> | ||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| − | + | We wsi istnieje filia [[lkwim:Miejska Biblioteka Publiczna w Jezioranach |Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jezioranach]]. | |
<br> | <br> | ||
== Turystyka== | == Turystyka== | ||
| − | * | + | *czerwony szlak rowerowy o długości 23,5 km – przebieg trasy: Jeziorany – [[Tłokowo]] – Kramarzewo – Franknowo – [[Ustnik]] – [[Wójtówko]] – Jeziorany |
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika we Franknowie| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika we Franknowie|kościół]] zbudowany w latach 1746–1751 w stylu barokowym |
| − | * | + | *murowana barokowa dzwonnica z połowy XVIII stulecia |
| − | * | + | *ogrodzenie cmentarza przykościelnego z dwoma bramkami z XVIII i XIX wieku |
*8 zabytkowych warmińskich kapliczek z XIX i XX wieku | *8 zabytkowych warmińskich kapliczek z XIX i XX wieku | ||
| − | * | + | *krzyże przydrożne |
| − | * | + | *cmentarz przykościelny |
| − | * | + | *budynek dawnej szkoły |
| − | * | + | *budynki mieszkalne i gospodarcze |
| − | * | + | *budynek dawnej, nieczynnej obecnie stacji kolejowej,zaadaptowany na cele mieszkalne |
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | #''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969 | + | #''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969 |
| − | #[http:// | + | #[http://bip.jeziorany.nowoczesnagmina.pl/ Strona Urzędu Gminy Jeziorany] [17.12.2013] |
| − | #[http://www. | + | #[http://www.stat.gov.pl/| Bank Danych Lokalnych GUS] [19.12.2013] |
| − | #[http:// | + | #[http://www.domwarminski.pl/| Dom Warmiński] [19.12.2013] |
| − | #[http://jeziorany.com.pl/ | + | #[http://jeziorany.com.pl/| Portal Jeziorany] [19.12.2013] |
| − | #[http://pl.wikipedia.org/wiki/Franknowo| Wikipedia | + | #[http://pl.wikipedia.org/wiki/Franknowo| Wikipedia] [19.12.2013] |
| − | + | #[http://www.mojemazury.pl/ Moje Mazury] [14.07.2014] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 09:36, 14 lip 2014
| Franknowo | |
| | |
![Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny Moje Mazury [14.07.2014]](/index.php/Plik:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_pw._%C5%9Bw._Stanis%C5%82awa_Biskupa_i_M%C4%99czennika_i_%C5%9Bw._Katarzyny.jpg) Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny Moje Mazury [14.07.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jeziorany |
| Liczba ludności (2010) | 703 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Franknowo | |
| Położenie na mapie Polski  Franknowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Franknowo (niem. Frankenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 703 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Anna Śledzianowska[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 6 km na północny wschód od Jezioran w kierunku Bisztynka.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona na prawie chełmińskim 3 grudnia 1346 roku przez wójta biskupiego Brunona z Lutr. Przez jakiś czas miejscowość nosiła podwójną nazwę: niemiecką – Vrankenaw i pruską – Vamlauken. Ta ostatnia z czasem zanikła. Franknowo zostało zlokalizowane na staropruskim polu osadniczym Vamlauken. Zasadźcą wsi został Prus o imieniu Heinko. Obszar wsi obejmował 91 włók, zasiedlonych przez ludność pruską. W okresie wojny polsko–krzyżackiej, w latach 1519–1521, miejscowość została całkowicie zniszczona. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić 37 włók. 1 kwietnia 1585 roku biskup Marcin Kromer nadał niejakiemu Bartłomiejowi Mukowi karczmę we Franknowie. Druga karczma powstała w 1613 roku. W 1783 roku Franknowo składało się z 2 karczem i 70 domów. W 1785 roku wieś była zamieszkana wyłącznie przez Niemców.
Kościół został zbudowany wkrótce po założeniu wsi. Przed 1426 rokiem proboszczem był Mikołaj Hamersdorf, a po nim Dominicus Sartoris. Świątynia została zniszczona w okresie wojny trzynastoletniej. Kościół odbudowano w 1565 roku, ale po 1581 roku ponownie uległ zniszczeniu. Odbudowy podjęto się w latach 1746-1751 z fundacji biskupa Grabowskiego. W XIX wieku do parafii we Franknowie należały wsie: Kramarzewo, Polkajmy, Wólka Szlachecka i Wielewo.
Miejscowa szkoła w 1935 roku zatrudniała 3 nauczycieli, pracujących z 162 uczniami.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1820 r. – 455 osób
- 1848 r. – 595 osób
- 1939 r. – 927 osób
Szkolnictwo
W miejscowości działa szkoła podstawowa.
Kultura
We wsi istnieje filia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jezioranach.
Turystyka
- czerwony szlak rowerowy o długości 23,5 km – przebieg trasy: Jeziorany – Tłokowo – Kramarzewo – Franknowo – Ustnik – Wójtówko – Jeziorany
Zabytki
- kościół zbudowany w latach 1746–1751 w stylu barokowym
- murowana barokowa dzwonnica z połowy XVIII stulecia
- ogrodzenie cmentarza przykościelnego z dwoma bramkami z XVIII i XIX wieku
- 8 zabytkowych warmińskich kapliczek z XIX i XX wieku
- krzyże przydrożne
- cmentarz przykościelny
- budynek dawnej szkoły
- budynki mieszkalne i gospodarcze
- budynek dawnej, nieczynnej obecnie stacji kolejowej,zaadaptowany na cele mieszkalne
Bibliografia
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969
- Strona Urzędu Gminy Jeziorany [17.12.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2013]
- Dom Warmiński [19.12.2013]
- Portal Jeziorany [19.12.2013]
- Wikipedia [19.12.2013]
- Moje Mazury [14.07.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Jeziorany [17.12.2013]
