Wyżegi: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Wyżegi | |nazwa = Wyżegi | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Wyżegów | |dopełniacz wsi = Wyżegów | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Wyżegi''' (niem. ''Wyseggen'', od 1938 r. ''Grünlanden'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński | powiecie szczycieńskim]], w [[Wielbark (gmina wiejska)|gminie Wielbark]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 r. liczyła 174 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Teresa Gomułkiewicz]]<ref> [http://wielbark-ug.bip-wm.pl/public/?id=40146/ Strona Urzędu Gminy Wielbark] [10.09.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest w południowej części [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]], na [[Pogranicze kurpiowsko-mazurskie|pograniczu kurpiowsko–mazurskim]]. Miejscowość leży w odległości 10 km na południe od [[Wielbark|Wielbarka]], na zachód od drogi krajowej nr 57, w pobliżu granicy z powiatem przasnyskim w województwie mazowieckim. Blisko wsi znajduje się niewielkie [[Jezioro Wyżeckie|Jezioro Wyżeckie]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | Wieś | + | Wieś została założona na mokradłach w 1787 roku w ramach [[Osadnictwo szkatułowe|osadnictwa szkatułowego]]; na początku następnego stulecia obejmowała 80 łanów. Po separacji gruntów w 1860 roku powstał około 3 km na północ przysiółek [[Wyżegi Małe]]. Z kolei na południe od wsi istniało dawniej osiedle [[Grzymkowo]]. |
| + | Na początku lat 50. XX wieku powstało tu [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. | ||
| − | + | Wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1818 – 207 osób, 34 gospodarstwa | + | *1818 r. – 207 osób, 34 gospodarstwa |
| − | 1858 – 36 gospodarstw | + | *1858 r. – 36 gospodarstw |
| − | 1939 – 461 osób | + | *1939 r. – 461 osób |
| − | |||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | * | + | *drewniane chałupa (nr 11 i 14) z końca XIX wieku |
| − | * | + | *budynek [[szkoła w Wyżegach|szkoły]] z 1912-1913 roku |
| − | |||
| − | + | ==Turystyka== | |
Przez miejscowość przebiega szlak [[Rajd konny "Ewita"|rajdu konnego "Ewita"]] obejmujący następującą trasę: | Przez miejscowość przebiega szlak [[Rajd konny "Ewita"|rajdu konnego "Ewita"]] obejmujący następującą trasę: | ||
| − | [[Sasek Mały]] – [[Szymanki]] – [[Ciemna Dąbrowa]] – [[Piecuchy]] – [[Wały (gmina Szczytno)|Wały]] – [[Gawrzyjałki]] – Wyżegi – [[Jerominy]] – [[Chochół]] – [[Świętajno]] – [[Marksoby]] – [[Orżyny]] – [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty)|Jabłonka]] – [[Trelkowo]] – [[Kobylocha]] – [[Piece]] – [[Sawica]] – [[Witówko]] – [[Sasek]] | + | [[Sasek Mały]] – [[Szymanki]] – [[Ciemna Dąbrowa]] – [[Piecuchy]] – [[Wały (gmina Szczytno)|Wały]] – [[Gawrzyjałki]] – Wyżegi – [[Jerominy]] – [[Chochół]] – [[Świętajno]] – [[Marksoby]] – [[Orżyny]] – [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty)|Jabłonka]] – [[Trelkowo]] – [[Kobylocha]] – [[Piece]] – [[Sawica]] – [[Witówko]] – [[Sasek]] |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | #Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | ||
| − | #Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów gminy Wielbark'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, | + | #Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów gminy Wielbark'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 44–47. |
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | #Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | ||
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | #''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [20.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [20.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [20.08.2013] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 21:11, 29 lis 2014
| Wyżegi | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Wielbark |
| Liczba ludności (2010) | 174 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-160 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wyżegi | |
| Położenie na mapie Polski  Wyżegi | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wyżegi (niem. Wyseggen, od 1938 r. Grünlanden) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 174 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Teresa Gomułkiewicz[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko–mazurskim. Miejscowość leży w odległości 10 km na południe od Wielbarka, na zachód od drogi krajowej nr 57, w pobliżu granicy z powiatem przasnyskim w województwie mazowieckim. Blisko wsi znajduje się niewielkie Jezioro Wyżeckie.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona na mokradłach w 1787 roku w ramach osadnictwa szkatułowego; na początku następnego stulecia obejmowała 80 łanów. Po separacji gruntów w 1860 roku powstał około 3 km na północ przysiółek Wyżegi Małe. Z kolei na południe od wsi istniało dawniej osiedle Grzymkowo. Na początku lat 50. XX wieku powstało tu Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1818 r. – 207 osób, 34 gospodarstwa
- 1858 r. – 36 gospodarstw
- 1939 r. – 461 osób
Zabytki
- drewniane chałupa (nr 11 i 14) z końca XIX wieku
- budynek szkoły z 1912-1913 roku
Turystyka
Przez miejscowość przebiega szlak rajdu konnego "Ewita" obejmujący następującą trasę:
Sasek Mały – Szymanki – Ciemna Dąbrowa – Piecuchy – Wały – Gawrzyjałki – Wyżegi – Jerominy – Chochół – Świętajno – Marksoby – Orżyny – Jabłonka – Trelkowo – Kobylocha – Piece – Sawica – Witówko – Sasek
Bibliografia
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów gminy Wielbark, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 44–47.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS [20.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [20.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [20.08.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Wielbark [10.09.2013]
