Radziejewo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
m (Emes przeniósł stronę Guzowy Piec na Radziejewo, bez pozostawienia przekierowania pod starym tytułem)
 
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
  |nazwa                = Pole-obowiązkowe 
+
  |nazwa                = Radziejewo
  |herb wsi              = Pole-obowiązkowe  
+
  |herb wsi              =   
  |flaga wsi            = Pole-obowiązkowe  
+
  |flaga wsi            =   
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe   
+
  |dopełniacz wsi        = Radziejewa 
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe    
+
  |opis zdjęcia          =   
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołęcka
  |województwo          = Pole-obowiązkowe
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = Pole-obowiązkowe
+
  |powiat                = braniewski
  |gmina                = Pole-obowiązkowe
+
  |gmina                = Pieniężno
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 251
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |tablice rejestracyjne =
 
  |tablice rejestracyjne =
  |SIMC                  =
+
  |SIMC                  =  
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 54 |minutN = 12 |sekundN = 22
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 12 |sekundE = 37
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Guzowy Piec (niem. Gusenofen[1]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Gietrzwałd.
+
''' Radziejewo ''' (niem. ''Sonnwalde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. W 2010 roku liczyła 251 mieszkańców<ref>łącznie Radziejewo i [[Radziejewo-Kolonia]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Kazimierz Gołębiewski]]<ref>[http://bip.pieniezno.pl/?cid=91/ Strona Urzędu Gminy Pieniężno] [12.11.2013]</ref>.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
 
 
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
== Charakterystyka fizjograficzna ==
+
== Położenie ==
Gmina Gietrzwałd położona jest w obrębie jednostki fizjograficznej zwanej Pojezierzem . Guzowy Piec położony jest na Warmii, około 27 km od Olsztyna, nad Jeziorem Guzowy Piec. Z krańca południowego wypływa do niego strumyk do potoku Jemiołówki (Amling), wpadającego do jeziora Sarąg. Powierzchnia jeziora Guzowy Piec wynosi 10,6 ha a maksymalna głębokość to 5 m. Jezioro porosnięte jest szerokim pasem trzciny. Mocno rozwinięta jest roślinność o lisciach pływających (grążel żółty) i zanurzona (moczarka kanadyjska). Zbiornik obfituje w faunę bezkręgową. W skład ichtiofauny jeziora wchodzą takie gatunki jak karaś, leszcz, płoć, okoń, lin i szczupak.
+
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części [[Wzniesienia Górowskie|Wzniesień Górowskich]], 6 km na południowy zachód od [[Pieniężno|Pieniężna]] i 14 km na północny wschód od [[Orneta|Ornety]], przy granicy z [[Powiat lidzbarski|powiatem lidzbarskim]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Na przestrzeni lat miejscowość wielokrotnie zmieniała nazwę. Znajdując się w granicach Prus Wschodnich wielokrotnie zmieniała swoją nazwę, a po włączeniu tych ziem do terytorium Polski Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych nadała wsi polską nazwę Guzowy Piec. Miejscowość kolejno nazywała się:
+
Wieś została założona w 1326 roku (przywilej lokacyjny z dnia 1 marca) na 70 łanach lasu. Cztery łany przeznaczono dla kościoła, a siedem dla sołtysa. Zasadźcą wsi był Bernard Schonewald, od którego pochodzi niemiecka nazwa miejscowości. Osadnikom przyznano zaledwie dwuletnią [[Wolnizna|wolniznę]]. Na skutek [[Wojny polsko-krzyżackie |wojen polsko–krzyżackich]] w XV wieku opustoszała sąsiednia [[Prusowie |pruska]] wieś ''Cabe'' i jej obszar włączono do Radziejewa. Z kolei na początku następnego stulecia w wyniku ostatniej [[Wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|wojny z Zakonem]] całkowicie zniszczone zostało samo Radziejewo; wszystkie łany ziemi były wówczas opuszczone. Pod koniec XVI wieku założono tu karczmę. W połowie XVII wieku wieś obejmowała 66 łanów, z których siedem należało do trzech sołtysów, a na pozostałych gospodarowało 21 chłopów.
• Gussen-Theeroffen (1711)
+
 
• Gusen lub Gusen-Ofen (1789)
+
Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 34 osoby pracowały w przemyśle i rzemiośle, a 19 – w handlu i komunikacji.
• Gusen (1796-1802)
+
 
• Gusenofen (1820)
+
 
• Guzowy Piec
+
Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:
• Demografia
+
 
Dane historyczne
+
*1783 r. – 49 gospodarstw rolnych
Rok Ludność Zm., %
+
 
1901 371
+
*1820 r. – 320 osób, 47 gospodarstw rolnych
1933 301 –18,9%
+
 
1939 276 –8,3%
+
*1857 r. – 535 osób
Tab. Zmiany ludnościowe Guzowego Pieca[3][4]
 
  
 +
*1905 r. – 531 osób
  
 +
*1933 r. – 570 osób
  
<br/>
+
*1939 r. – 545 osób, 121 gospodarstw domowych
  
== Ludzie związani z miejscowością ==
+
== Religia ==
*Kurt Schmischke - niemiecki malarz, grafik, ilustrator książek o tematyce morskiej, wielokrotnie gościł w Guzowym Piecu, skąd pochodzili jego dziadkowie
+
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Antoniego w Radziejewie |parafii rzymskokatolickiej]].
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
 
 
<br/>
 
<br/>
==Turystyka==
 
Baza turystyczna
 
Guzowy Piec jest miejscowością letniskową, w której znajduje się wiele prywatnych kwater dla turystów. Największą liczbę miejsc noclegowych zapewnia Osada Warmińska, należąca do turystycznej Grupy Anders. Osada mieści się w budynku starej szkoły, która po rewitalizacji stanowi centrum kompleksu składającego się z około 30 domków letniskowych, stylizowanych na dawne warmińskie chaty. Ośrodek stanowi miejsce wielu konferencji oraz wydarzeń sportowych i kulturalnych.[5][6] Na wschodnim brzegu jeziora Guzowy Piec położona jest duża posiadłość "Za Piecem". Oferuje dwa całoroczne domy do wynajęcia.
 
Atrakcje turystyczne
 
• Sanktuarium Maryjne w Gietrzwałdzie
 
• pole golfowe "Mazury Golf & Country Club" w Naterkach
 
• skansen maszyn rolniczych w Naterkach
 
• Arboretum w Kudypach
 
• Aquapark w Pluskach
 
  
<br/>
 
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
...
+
*częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
*[[lkwim:Kościół pw. św. Antoniego Opata w Radziejewie|kościół]] barokowy z elementami gotyckimi
<br/>
+
*cmentarz przykościelny
 +
*[[Kapliczki w Radziejewie |kapliczki warmińskie]] z przełomu XIX i XX w.
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
...
+
''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.<br/>
<br/>
+
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
 +
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
 +
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]<br/>
 +
[http://bip.pieniezno.pl/?app=uchwaly&nid=1231| Strona Urzędu Gminy Pieniężno] [12.11.2013]<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/>
 +
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
<br/>
 
 
 
== Zobacz też ==
 
...
 
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat braniewski]]
 +
[[Kategoria: Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 21:21, 17 sty 2015

Radziejewo

Rodzaj miejscowości wieś sołęcka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat braniewski
Gmina Pieniężno
Liczba ludności (2010) 251
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Radziejewo
Radziejewo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Radziejewo
Radziejewo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Radziejewo (niem. Sonnwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. W 2010 roku liczyła 251 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimierz Gołębiewski[2].

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części Wzniesień Górowskich, 6 km na południowy zachód od Pieniężna i 14 km na północny wschód od Ornety, przy granicy z powiatem lidzbarskim.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1326 roku (przywilej lokacyjny z dnia 1 marca) na 70 łanach lasu. Cztery łany przeznaczono dla kościoła, a siedem dla sołtysa. Zasadźcą wsi był Bernard Schonewald, od którego pochodzi niemiecka nazwa miejscowości. Osadnikom przyznano zaledwie dwuletnią wolniznę. Na skutek wojen polsko–krzyżackich w XV wieku opustoszała sąsiednia pruska wieś Cabe i jej obszar włączono do Radziejewa. Z kolei na początku następnego stulecia w wyniku ostatniej wojny z Zakonem całkowicie zniszczone zostało samo Radziejewo; wszystkie łany ziemi były wówczas opuszczone. Pod koniec XVI wieku założono tu karczmę. W połowie XVII wieku wieś obejmowała 66 łanów, z których siedem należało do trzech sołtysów, a na pozostałych gospodarowało 21 chłopów.

Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 34 osoby pracowały w przemyśle i rzemiośle, a 19 – w handlu i komunikacji.


Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:

  • 1783 r. – 49 gospodarstw rolnych
  • 1820 r. – 320 osób, 47 gospodarstw rolnych
  • 1857 r. – 535 osób
  • 1905 r. – 531 osób
  • 1933 r. – 570 osób
  • 1939 r. – 545 osób, 121 gospodarstw domowych

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Zabytki

  • częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny
  • kościół barokowy z elementami gotyckimi
  • cmentarz przykościelny
  • kapliczki warmińskie z przełomu XIX i XX w.

Bibliografia

Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Strona Urzędu Gminy Pieniężno [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]

Przypisy

  1. łącznie Radziejewo i Radziejewo-Kolonia
  2. Strona Urzędu Gminy Pieniężno [12.11.2013]