Zamordeje: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zobacz też) |
(→Bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Zamordeje | |nazwa = Zamordeje | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Zamordejów | |dopełniacz wsi = Zamordejów | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś niesołecka | |rodzaj miejscowości = wieś niesołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Szeroki Bór | |sołectwo = Szeroki Bór | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 38 | + | |liczba ludności = 38 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = (+48) 87 | |strefa numeracyjna = (+48) 87 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Zamordeje''' (niem. ''Kolonie Samordey'', od 1938 r. ''Kolonie Samordei'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski |powiecie piskim]], w [[Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)|gminie Ruciane–Nida]], w sołectwie [[Szeroki Bór]]. Po 1945 roku wieś wchodziła w skład gminy (później gromady) [[Gmina Wiartel|Wiartel]]; w 1973 roku włączono ją do gminy Ruciane-Nida. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 r. liczyła 38 mieszkańców<ref>łącznie Zamordeje i Oko</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
| − | == | + | ==Położenie== |
| − | Wieś położona jest w | + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], w centrum [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], na północnym brzegu [[Jezioro Nidzkie|Jeziora Nidzkiego]], 10 km na południe od [[Ruciane-Nida|Rucianego–Nidy]]. |
| − | |||
| − | |||
| + | Znajdująca się w pobliżu osady wschodnia odnoga Jeziora Nidzkiego nosi nazwę zatoki [[Zatoka Zamordeje Małe|Zamordeje Małe]]. Nad tą zatoką, około 1,3 km na północny wschód od wsi, położone są dwie bindugi: Zamordeje Północne i Zamordeje Południowe; na północ od wsi znajduje się binduga Cumówka, zaś na południowy zachód binduga Czapka. Na północ od wsi, na zatoce Zamordeje Małe, położona jest wysepka [[Węża Kępa]]. W okolicy Zamordejów leżą również dwa niewielkie jeziorka, oba na północnych brzegach Jeziora Nidzkiego: [[Jezioro Węża Wielka|Węża Wielka]] (3 ha) i [[Jezioro Węża Mała|Węża Mała]] (1,7 ha). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Osada i majątek powstały tutaj prawdopodobnie na początku XIX wieku. Mieszkańcy | + | Osada i majątek powstały tutaj prawdopodobnie na początku XIX wieku. Mieszkańcy trudnili się rybołówstwem, zbieractwem, łowiectwem. Zatrudniali się również w leśnictwie, przede wszystkim przy wyrębie lasów i dostarczaniu drewna do któregoś z okolicznych tartaków. |
| + | |||
Szkoła we wsi powstała w 1855 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 21 dzieci, pracował zaś jeden nauczyciel. Według spisu powszechnego z 1939 roku znajdowało się tu osiem gospodarstw. | Szkoła we wsi powstała w 1855 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 21 dzieci, pracował zaś jeden nauczyciel. Według spisu powszechnego z 1939 roku znajdowało się tu osiem gospodarstw. | ||
| − | Po [[II wojna światowa | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] – w listopadzie 1945 roku – we wsi pozostało 29 mieszkańców. W latach 70. było we wsi dziesięć budynków mieszkalnych, działał również zakład gastronomiczny. Wieś ma charakter zabudowy rozproszonej. |
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach: | ||
| − | + | *1857 r. – 33 osoby (łącznie z leśniczówką) | |
| − | + | *1945 r. – 29 osób | |
| − | + | *1970 r. – 64 osoby, 11 gospodarstw (łącznie z leśną osadą [[Oko]]) | |
| − | + | *1978 r. – 30 osób | |
| − | + | *1987 r. – 36 osób | |
| − | |||
| − | 1987 – 36 osób | ||
| + | ==Gospodarka== | ||
| + | Zamordeje odgrywają dużą rolę w ruchu turystycznym, jest to bowiem jedyna wieś na brzegach Jeziora Nidzkiego na odcinku między [[Krzyże|Krzyżami]], [[Karwica|Karwicą]] a [[Jaśkowo|Jaśkowem]]. Obok wsi rozwinęła się już w latach 70. XX wieku osada turystyczno–wypoczynkowa z domkami letniskowymi i kempingowymi, polem namiotowym oraz ze stanicą wodną Czaple; znajdują się tu również gospodarstwa [[Agroturystyka| agroturystyczne]]. Poza położeniem na [[Szlak Wielkich Jezior Mazurskich|Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich], Zamordeje leżą na mniejszych szlakach pieszych i rowerowych, np. pętla z Rucianego-Nidy, dalej wschodnim brzegiem Jeziora Nidzkiego, przez wieś i leśniczówkę Zamordeje, na malowniczy półwysep Zamordeje i do stanicy wodnej Czaple, powrót na północ przez puszczę. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Ludzie związani z miejscowością== | |
| − | + | Do Zamordejów w młodości przyjeżdżał w odwiedziny do wuja [[Ernst Wiechert]] (1887–1950), znany pisarz niemiecki pochodzący z [[Mazury|Mazur]]. Stąd zapewne odbywał spacery do [[Sowiróg|Sowirogu]] uwiecznionego później na kartach powieści ''Dzieci Jerominów''. | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, po północnej stronie drogi do leśniczówki [[Czaple leśniczówka|Czaple]] |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny, po południowej stronie drogi do leśniczówki Czaple |
| − | + | ==Turystyka== | |
| + | *[[Szlak Puszczą Piską: Ruciane Nida - Pisz]] | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
| − | + | Pawlicki Ryszard W., ''Sowiróg Ernsta Wiecherta'', Znad Pisy, nr 2, 1995, ss. 16–23.<br> | |
| − | + | ''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.<br> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br> | |
| − | + | Szelichowski Stanisław, ''Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice'', Warszawa 2006.<br> | |
| − | + | Śliwiński Józef, ''Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic'', Olsztyn 1993.<br> | |
| − | + | Worobiec Krzysztof A., ''Zaginione wioski Puszczy Piskiej'' [w:] [http://sadybamazury.wordpress.com/2009/06/18/zagubione-wioski-puszczy-piskiej/ Sadyba Mazury] [11.08.2013]<br> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [11.08.2013]<br> | |
| − | + | [http://www.bip.ruciane-nida.pl/zalaczniki/prawo/130215093910.pdf/ Strona Urzędu Gminy Ruciane-Nida] [11.08.2013] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat piski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1801-1918]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 11:56, 20 sty 2015
| Zamordeje | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Ruciane-Nida |
| Sołectwo | Szeroki Bór |
| Liczba ludności (2010) | 38 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-220 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zamordeje | |
| Położenie na mapie Polski  Zamordeje | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zamordeje (niem. Kolonie Samordey, od 1938 r. Kolonie Samordei) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane–Nida, w sołectwie Szeroki Bór. Po 1945 roku wieś wchodziła w skład gminy (później gromady) Wiartel; w 1973 roku włączono ją do gminy Ruciane-Nida. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 38 mieszkańców[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, w centrum Puszczy Piskiej, na północnym brzegu Jeziora Nidzkiego, 10 km na południe od Rucianego–Nidy.
Znajdująca się w pobliżu osady wschodnia odnoga Jeziora Nidzkiego nosi nazwę zatoki Zamordeje Małe. Nad tą zatoką, około 1,3 km na północny wschód od wsi, położone są dwie bindugi: Zamordeje Północne i Zamordeje Południowe; na północ od wsi znajduje się binduga Cumówka, zaś na południowy zachód binduga Czapka. Na północ od wsi, na zatoce Zamordeje Małe, położona jest wysepka Węża Kępa. W okolicy Zamordejów leżą również dwa niewielkie jeziorka, oba na północnych brzegach Jeziora Nidzkiego: Węża Wielka (3 ha) i Węża Mała (1,7 ha).
Dzieje miejscowości
Osada i majątek powstały tutaj prawdopodobnie na początku XIX wieku. Mieszkańcy trudnili się rybołówstwem, zbieractwem, łowiectwem. Zatrudniali się również w leśnictwie, przede wszystkim przy wyrębie lasów i dostarczaniu drewna do któregoś z okolicznych tartaków.
Szkoła we wsi powstała w 1855 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 21 dzieci, pracował zaś jeden nauczyciel. Według spisu powszechnego z 1939 roku znajdowało się tu osiem gospodarstw.
Po II wojnie światowej – w listopadzie 1945 roku – we wsi pozostało 29 mieszkańców. W latach 70. było we wsi dziesięć budynków mieszkalnych, działał również zakład gastronomiczny. Wieś ma charakter zabudowy rozproszonej.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 33 osoby (łącznie z leśniczówką)
- 1945 r. – 29 osób
- 1970 r. – 64 osoby, 11 gospodarstw (łącznie z leśną osadą Oko)
- 1978 r. – 30 osób
- 1987 r. – 36 osób
Gospodarka
Zamordeje odgrywają dużą rolę w ruchu turystycznym, jest to bowiem jedyna wieś na brzegach Jeziora Nidzkiego na odcinku między Krzyżami, Karwicą a Jaśkowem. Obok wsi rozwinęła się już w latach 70. XX wieku osada turystyczno–wypoczynkowa z domkami letniskowymi i kempingowymi, polem namiotowym oraz ze stanicą wodną Czaple; znajdują się tu również gospodarstwa agroturystyczne. Poza położeniem na [[Szlak Wielkich Jezior Mazurskich|Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich], Zamordeje leżą na mniejszych szlakach pieszych i rowerowych, np. pętla z Rucianego-Nidy, dalej wschodnim brzegiem Jeziora Nidzkiego, przez wieś i leśniczówkę Zamordeje, na malowniczy półwysep Zamordeje i do stanicy wodnej Czaple, powrót na północ przez puszczę.
Ludzie związani z miejscowością
Do Zamordejów w młodości przyjeżdżał w odwiedziny do wuja Ernst Wiechert (1887–1950), znany pisarz niemiecki pochodzący z Mazur. Stąd zapewne odbywał spacery do Sowirogu uwiecznionego później na kartach powieści Dzieci Jerominów.
Zabytki
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, po północnej stronie drogi do leśniczówki Czaple
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny, po południowej stronie drogi do leśniczówki Czaple
Turystyka
Bibliografia
Pawlicki Ryszard W., Sowiróg Ernsta Wiecherta, Znad Pisy, nr 2, 1995, ss. 16–23.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Szelichowski Stanisław, Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice, Warszawa 2006.
Śliwiński Józef, Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic, Olsztyn 1993.
Worobiec Krzysztof A., Zaginione wioski Puszczy Piskiej [w:] Sadyba Mazury [11.08.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [11.08.2013]
Strona Urzędu Gminy Ruciane-Nida [11.08.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Zamordeje i Oko
