Bartoszyce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|bip = http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_miejska/ | |bip = http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_miejska/ | ||
}} | }} | ||
| − | '''Bartoszyce''' - (dawniej Barsztyn<ref>Nazwy miejscowości polskie/niemieckie na Warmii i Mazurach,[http://www.starejuchy.pl/kolej/stat/polska.html] [13.02.2014]</ref> niem. Bartenstein, lit. Barštynas) – miasto i gmina | + | '''Bartoszyce''' - (dawniej Barsztyn<ref>Nazwy miejscowości polskie/niemieckie na Warmii i Mazurach,[http://www.starejuchy.pl/kolej/stat/polska.html starejuchy.pl] [13.02.2014]</ref> niem. Bartenstein, lit. Barštynas) – miasto i gmina |
położona w północnej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Bartoszyce| Bartoszycach]]. | położona w północnej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Bartoszyce| Bartoszycach]]. | ||
Gmina miejska Bartoszyce leży na [[Nizina Sępopolska| Nizinie Sępopolskiej]] w dolinie rzeki [[Łyna| Łyny]], w historycznej krainie [[Barcja| Barcji]]. [[Bartoszyce]] to miasto o wielowiekowej historii i tradycji, łączące w sobie wpływy polskie, niemieckie i wschodnie. Dzisiaj jest ważnym węzłem komunikacyjnym oraz ośrodkiem administracyjnym, usługowym i kulturalnym województwa. Miasto jest siedzibą [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]]. | Gmina miejska Bartoszyce leży na [[Nizina Sępopolska| Nizinie Sępopolskiej]] w dolinie rzeki [[Łyna| Łyny]], w historycznej krainie [[Barcja| Barcji]]. [[Bartoszyce]] to miasto o wielowiekowej historii i tradycji, łączące w sobie wpływy polskie, niemieckie i wschodnie. Dzisiaj jest ważnym węzłem komunikacyjnym oraz ośrodkiem administracyjnym, usługowym i kulturalnym województwa. Miasto jest siedzibą [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]]. | ||
| − | Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Krzysztof Nałęcz]].<ref> | + | Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Krzysztof Nałęcz]].<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_miejska/ BIP Urzędu Miasta Bartoszyce] [13.02.2014]</ref> |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
{{Galeria|Nazwa=Arklity|wielkość=290|pozycja=right | {{Galeria|Nazwa=Arklity|wielkość=290|pozycja=right | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
}} | }} | ||
==Położenie i lokalizacja== | ==Położenie i lokalizacja== | ||
| − | Pod względem fizjograficznym cały teren miasta i gminy miejskiej Bartoszyce leży w Pasie Pobrzeży Bałtyckich, w regionie [[Nizina staropruska| Niziny Staropruskiej]], mezoregionie [[Nizina Sępopolska| Niziny Sępopolskiej]]. Nizina ta stanowi rozległą nieckę, która wznosi się na obrzeżu do 80-100 m n.p.m. i obniża ku środkowi do 40-50 m n.p.m. Mezoregion jest pozostałością po rozległym jeziorze zastoiskowym, który utworzył się przed cofającym się ostatnim zlodowaceniem plejstoceńskim. Na obszarze [[Nizina Sępopolska| Niziny Sępopolskiej]] przeważa krajobraz równinny, który urozmaicają doliny rzeczne i niewielkie spadki terenu<ref>Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 | + | Pod względem fizjograficznym cały teren miasta i gminy miejskiej Bartoszyce leży w Pasie Pobrzeży Bałtyckich, w regionie [[Nizina staropruska| Niziny Staropruskiej]], mezoregionie [[Nizina Sępopolska| Niziny Sępopolskiej]]. Nizina ta stanowi rozległą nieckę, która wznosi się na obrzeżu do 80-100 m n.p.m. i obniża ku środkowi do 40-50 m n.p.m. Mezoregion jest pozostałością po rozległym jeziorze zastoiskowym, który utworzył się przed cofającym się ostatnim zlodowaceniem plejstoceńskim. Na obszarze [[Nizina Sępopolska| Niziny Sępopolskiej]] przeważa krajobraz równinny, który urozmaicają doliny rzeczne i niewielkie spadki terenu<ref>[http://bartoszyce.pl/urzad/programu-ochrony-srodowiska/ Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019]</ref>. |
| − | Miasto położone jest od ważnych ośrodków w regionie w odległości<ref> | + | Miasto położone jest od ważnych ośrodków w regionie w odległości<ref>[https://maps.google.pl/ maps.google.pl]</ref>: |
*Olsztyn - 72 km | *Olsztyn - 72 km | ||
| Linia 53: | Linia 53: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina miejska Bartoszyce zajmuje powierzchnię 11 km<sup>2</sup><ref> | + | Gmina miejska Bartoszyce zajmuje powierzchnię 11 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/bartoszycki/m.bartoszyce.pdf stat.gov.pl]</ref><ref>[http://bartoszyce.pl/miasto/polozenie/] porównaj z[http://dokumenty.rcl.gov.pl/D2013001086901.pdf bartoszyce.pl] [13.02.2014]</ref> |
W tym: | W tym: | ||
| Linia 76: | Linia 76: | ||
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie miejskiej Bartoszyce wynosiło -135 osób,<ref> | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie miejskiej Bartoszyce wynosiło -135 osób,<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS][13.02.2014]</ref>co stanowi 34% migracji ludności w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]] oraz 5,21% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Powstające granice i podziały terytorialne na ziemiach dawnych [[Prusy Wschodnie| Prus Wschodnich]], po II wojnie światowej, opierały się początkowo na niemieckim podziale administracyjnym. Po wytyczeniu wschodniej granicy państwa polskiego, z części ziem dawnego[[powiat frydlandzko-bartoszycki| powiatu frydlandzko-bartoszyckiego]]<ref>Dz.U. 1945 nr 33 poz. 196, Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej z dnia 21 sierpnia 1945 r. o utworzeniu nowych, o zmianach istniejących dotychczas rejonowych komend uzupełnień i o ustaleniu ich zasięgu terytorialnego.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19450330196]</ref> utworzono nowy powiat - [[powiat bartoszycki]], z siedzibą w [[Bartoszyce| Bartoszycach]], który na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku stał się częścią [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177]</ref>. Po podziale ziem [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]] na gminy, miasto [[Bartoszyce]] stało sie siedzibą gminy miejskiej Bartoszyce oraz gminy wiejskiej [[Dąbrowa]].<ref>Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1987. </ref> | + | Powstające granice i podziały terytorialne na ziemiach dawnych [[Prusy Wschodnie| Prus Wschodnich]], po II wojnie światowej, opierały się początkowo na niemieckim podziale administracyjnym. Po wytyczeniu wschodniej granicy państwa polskiego, z części ziem dawnego[[powiat frydlandzko-bartoszycki| powiatu frydlandzko-bartoszyckiego]]<ref>Dz.U. 1945 nr 33 poz. 196, Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej z dnia 21 sierpnia 1945 r. o utworzeniu nowych, o zmianach istniejących dotychczas rejonowych komend uzupełnień i o ustaleniu ich zasięgu terytorialnego.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19450330196 isap.sejm.gov.pl]</ref> utworzono nowy powiat - [[powiat bartoszycki]], z siedzibą w [[Bartoszyce| Bartoszycach]], który na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku stał się częścią [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]</ref>. Po podziale ziem [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]] na gminy, miasto [[Bartoszyce]] stało sie siedzibą gminy miejskiej Bartoszyce oraz gminy wiejskiej [[Dąbrowa]].<ref>Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1987. </ref> |
| − | W 1961 roku do [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]] włączono obszar powiatu górowskieg z [[Górowo Iławeckie| Górowem Iławeckim]]<ref>Dz.U. 1961 nr 50 poz. 271, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 listopada 1961 r. w sprawie ziesienia i zmiany granic niektórych powiatów w województwie olsztyńskim.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19610500271]</ref>. | + | W 1961 roku do [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]] włączono obszar powiatu górowskieg z [[Górowo Iławeckie| Górowem Iławeckim]]<ref>Dz.U. 1961 nr 50 poz. 271, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 listopada 1961 r. w sprawie ziesienia i zmiany granic niektórych powiatów w województwie olsztyńskim.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19610500271 isap.sejm.gov.pl]</ref>. |
| − | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, istniejące od 1954 roku w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na czele administracji powiatu, miasta lub gmin stanęli naczelnicy. Wiele jednostek administracyjnych połączono, a organem wykonawczym były urzędy miast lub gmin. W [[Bartoszyce| Bartoszycach]] powołano Urząd Miasta, niezależnie funkcjonował tam również Urząd Gminy w Bartoszycach<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. | + | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, istniejące od 1954 roku w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na czele administracji powiatu, miasta lub gmin stanęli naczelnicy. Wiele jednostek administracyjnych połączono, a organem wykonawczym były urzędy miast lub gmin. W [[Bartoszyce| Bartoszycach]] powołano Urząd Miasta, niezależnie funkcjonował tam również Urząd Gminy w Bartoszycach<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. |
| − | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat bartoszycki]]. [[Urząd Miasta Bartoszyce]] oraz znajdujacy się w [[Bartoszyce| Bartoszycach]] Urząd Gminy zostały bezpośrednio podporządkowane Urzędowi Wojewódzkiemu w [[Olsztyn| Olsztynie]]. Kolejne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę miejską Bartoszyce w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[wojewodzwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]]. | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć [[powiat bartoszycki]]. [[Urząd Miasta Bartoszyce]] oraz znajdujacy się w [[Bartoszyce| Bartoszycach]] Urząd Gminy zostały bezpośrednio podporządkowane Urzędowi Wojewódzkiemu w [[Olsztyn| Olsztynie]]. Kolejne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę miejską Bartoszyce w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[wojewodzwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]]. |
Gmina miejska Bartoszyce graniczy ze wszystkich stron z gminą wiejską [[Bartoszyce (gmina wiejska)| Bartoszyce]]. | Gmina miejska Bartoszyce graniczy ze wszystkich stron z gminą wiejską [[Bartoszyce (gmina wiejska)| Bartoszyce]]. | ||
| Linia 89: | Linia 89: | ||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
Położenie [[Bartoszyce| Bartoszyc]] na głównym szlaku komunikacyjnym – drodze krajowej nr 51, biegnącej w kierunku przejścia granicznego w [[Bezledy| Bezledach]], do Kaliningradu i dalej na Litwę, Łotwę, Estonię oraz kraje skandynawskie – warunkuje profil gospodarczy miasta. | Położenie [[Bartoszyce| Bartoszyc]] na głównym szlaku komunikacyjnym – drodze krajowej nr 51, biegnącej w kierunku przejścia granicznego w [[Bezledy| Bezledach]], do Kaliningradu i dalej na Litwę, Łotwę, Estonię oraz kraje skandynawskie – warunkuje profil gospodarczy miasta. | ||
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w Bartoszycach wynosiła w 2012 roku 2211. 98 z nich, to podmioty należące do sektora publicznego, pozostałe 2113 stanowią sektor prywatny<ref> Bank Danych lokalnych GUS, portret terytorium [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=18&p_nts=14&p_tery=3093]</ref>. Najwięcej podmiotów gospodarczych działa w branży usług, następnie w przemyśle i budownictwie. | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w Bartoszycach wynosiła w 2012 roku 2211. 98 z nich, to podmioty należące do sektora publicznego, pozostałe 2113 stanowią sektor prywatny<ref> Bank Danych lokalnych GUS, portret terytorium [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=18&p_nts=14&p_tery=3093 stat.gov.pl]</ref>. Najwięcej podmiotów gospodarczych działa w branży usług, następnie w przemyśle i budownictwie. |
Największymi zakładami produkcyjnymi w mieście są przedsiębiorstwa z branży meblowej, drzewiarskiej i odzieżowej. Pod względem liczby zatrudnionych osób, do największych zakładów należą: | Największymi zakładami produkcyjnymi w mieście są przedsiębiorstwa z branży meblowej, drzewiarskiej i odzieżowej. Pod względem liczby zatrudnionych osób, do największych zakładów należą: | ||
| − | „Mazur-Look International” Sp. z o.o. w Bartoszycach w upadłości likwidacyjnej (produkcja mebli tapicerowanych), FM Bravo Sp. z o.o., Zakład Produkcyjny w Bartoszycach (produkcja mebli), PAGED Sklejka S.A., Zakład Drzewny w Bartoszycach (produkcja surowca do produkcji sklejek), PPH El-Corn Sp. z o.o. w Bartoszycach (2 elewatory zbożowe), „Stalmot” S.A., Zakład nr 2 w Bartoszycach (produkcja okuć meblowych), Przedsiębiorstwo Produkcyjne „Infinity Group” Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja odzieży), Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Morena” Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja odzieży), WM Glass Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja szkła meblowego), „Bartko” sp. z o.o. (gospodarka odpadami), COWIK Sp. z o.o. (usługi komunalne), Bart-Druk sp. z o.o. (produkcja opakowań, drukarnia), Zakłady Mięsne „Pek-Bart” Sp. z o.o (przetwórstwo mięsne)<ref>Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 | + | „Mazur-Look International” Sp. z o.o. w Bartoszycach w upadłości likwidacyjnej (produkcja mebli tapicerowanych), FM Bravo Sp. z o.o., Zakład Produkcyjny w Bartoszycach (produkcja mebli), PAGED Sklejka S.A., Zakład Drzewny w Bartoszycach (produkcja surowca do produkcji sklejek), PPH El-Corn Sp. z o.o. w Bartoszycach (2 elewatory zbożowe), „Stalmot” S.A., Zakład nr 2 w Bartoszycach (produkcja okuć meblowych), Przedsiębiorstwo Produkcyjne „Infinity Group” Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja odzieży), Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Morena” Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja odzieży), WM Glass Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja szkła meblowego), „Bartko” sp. z o.o. (gospodarka odpadami), COWIK Sp. z o.o. (usługi komunalne), Bart-Druk sp. z o.o. (produkcja opakowań, drukarnia), Zakłady Mięsne „Pek-Bart” Sp. z o.o (przetwórstwo mięsne)<ref> [http://bartoszyce.pl/urzad/programu-ochrony-srodowiska/ Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019]</ref>. |
| − | Na terenie miasta i tuż przy jego granicach znajdują się tereny przeznaczone na inwestycje w ramach [[Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna| Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej]].Dodatkowo Urząd Miasta w [[Bartoszyce| Bartoszycach]] udostepnił inwestorom [[Bank Terenów Inwestycyjnych]]. Ma to na celu ułatwienie inwestorom dostępu do oferty inwestycyjnej w mieście. W katalogu można znaleźć oferty inwestycyjne zawierające dane o terenie, zabudowie, lokalizacji, własności, przeznaczeniu oraz możliwościach wykupu bądź dzierżawy terenów i obiektów przeznaczonych pod różnego rodzaju działalność gospodarczą<ref> | + | Na terenie miasta i tuż przy jego granicach znajdują się tereny przeznaczone na inwestycje w ramach [[Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna| Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej]].Dodatkowo Urząd Miasta w [[Bartoszyce| Bartoszycach]] udostepnił inwestorom [[Bank Terenów Inwestycyjnych]]. Ma to na celu ułatwienie inwestorom dostępu do oferty inwestycyjnej w mieście. W katalogu można znaleźć oferty inwestycyjne zawierające dane o terenie, zabudowie, lokalizacji, własności, przeznaczeniu oraz możliwościach wykupu bądź dzierżawy terenów i obiektów przeznaczonych pod różnego rodzaju działalność gospodarczą<ref>[http://bartoszyce.pl/biznes/bank-terenow-inwestycyjnych/ Urząd Miasta Bartoszyce]</ref>. |
Bartoszyce rozwijają dynamicznie współpracę i wymianę doświadczeń w działalności edukacyjnej, społecznej oraz gospodarczej z miastami partnerskimi: Bagrationowskiem i Pionierskiem w obwodzie kaliningradzkim, Nienburgiem w Niemczech – Dolna Saksonia, Emmabodą w Szwecji, Vareną na Litwie, Bereznem na Ukrainie oraz Mławą w województwie mazowieckim. | Bartoszyce rozwijają dynamicznie współpracę i wymianę doświadczeń w działalności edukacyjnej, społecznej oraz gospodarczej z miastami partnerskimi: Bagrationowskiem i Pionierskiem w obwodzie kaliningradzkim, Nienburgiem w Niemczech – Dolna Saksonia, Emmabodą w Szwecji, Vareną na Litwie, Bereznem na Ukrainie oraz Mławą w województwie mazowieckim. | ||
| Linia 101: | Linia 101: | ||
Rolnictwo nie odgrywa znaczącej roli w gospodarce gminy miejskiej Bartoszyce. Część gruntów rolnych zagospodarowana jest w formie ogrodów działkowych. | Rolnictwo nie odgrywa znaczącej roli w gospodarce gminy miejskiej Bartoszyce. Część gruntów rolnych zagospodarowana jest w formie ogrodów działkowych. | ||
| − | Turystyka nie odgrywa w gminie miejskiej Bartoszyce pierwszoplanowej roli, ma charakter głównie lokalny, rzadziej regionalny. Jednak liczne zabytki architektury i atrakcje krajoznawcze na terenie gminy miejskiej Bartoszyce, duża liczba organizowanych imprez kulturalnych, sportowych oraz zwiększająca się z roku na rok liczba przybywających do miasta turystów i rosnąca baza noclegowa świadczą o dużych możliwościach rozwoju turystyki w [[Bartoszyce| Bartoszycach]]. Sprzyjać temu ma również opracowana przez miasto „Strategia rozwoju turystyki transgranicznej miasta Bartoszyce na lata 2009-2014”<ref>Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 | + | Turystyka nie odgrywa w gminie miejskiej Bartoszyce pierwszoplanowej roli, ma charakter głównie lokalny, rzadziej regionalny. Jednak liczne zabytki architektury i atrakcje krajoznawcze na terenie gminy miejskiej Bartoszyce, duża liczba organizowanych imprez kulturalnych, sportowych oraz zwiększająca się z roku na rok liczba przybywających do miasta turystów i rosnąca baza noclegowa świadczą o dużych możliwościach rozwoju turystyki w [[Bartoszyce| Bartoszycach]]. Sprzyjać temu ma również opracowana przez miasto „Strategia rozwoju turystyki transgranicznej miasta Bartoszyce na lata 2009-2014”<ref>[http://bartoszyce.pl/urzad/programu-ochrony-srodowiska/ Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019]</ref><ref>[http://turystyka.bartoszyce.pl/ Urząd Miasta Bartoszyce]</ref>. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie miejskiej Bartoszyce wynosiła 2116 osóby <ref > | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie miejskiej Bartoszyce wynosiła 2116 osóby <ref >[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS][13.02.2014]</ref>, co stanowi 32,11% bezrobotnych w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]]. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 11,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS [13.02.2014]</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 11,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS [13.02.2014]</ref>. | ||
| Linia 163: | Linia 163: | ||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | [[Bartoszyce]] posiadają 76 zabytków, które są prawnie chronione i wpisane do krajowego rejestru zabytków nieruchomych<ref> | + | [[Bartoszyce]] posiadają 76 zabytków, które są prawnie chronione i wpisane do krajowego rejestru zabytków nieruchomych<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref> oraz 3 zabytki archeologiczne<ref>[http://www.visacom.pl/bip2/?ident=36&idx1=7&idx2=3&layout=layout4 Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie, Rejestr zabytków archeologicznych województwa warmińsko-mazurskiego]</ref>. |
Do najcenniejszych należą: | Do najcenniejszych należą: | ||
*[[Stare Miasto w Bartoszycach]] - pochodzące z XIV wieku o doskonale zachowanym układzie urbanistycznym, Rynek wraz z szachownicą przylegających ulic, mieszczańskimi kamienicami, murami obronnymi | *[[Stare Miasto w Bartoszycach]] - pochodzące z XIV wieku o doskonale zachowanym układzie urbanistycznym, Rynek wraz z szachownicą przylegających ulic, mieszczańskimi kamienicami, murami obronnymi | ||
| Linia 174: | Linia 174: | ||
*[[cmentarz ewangelicko-augsburski w Bartoszycach]] (obecnie cmentaz komunalny) | *[[cmentarz ewangelicko-augsburski w Bartoszycach]] (obecnie cmentaz komunalny) | ||
*pozostałości miejskich murów obronnych z XIV wieku – zabytek archeologiczny | *pozostałości miejskich murów obronnych z XIV wieku – zabytek archeologiczny | ||
| − | *kamienne baby [[Baby pruskie]] w Bartoszycach popularnie nazywane „Bartkami” lub imionami Bartek i Gustebalda<ref> | + | *kamienne baby [[Baby pruskie]] w Bartoszycach popularnie nazywane „Bartkami” lub imionami Bartek i Gustebalda<ref>[http://download.bartoszyce.pl/prasa_lokalna_14.pdf Przewodnik po ziemi bartoszyckiej, Goniec Bartoszycki]</ref> |
*spichlerze z przełomu XVIII i XIX wieku (przy ul. Gen. Józefa Bema oraz ul. Pawła Strzeleckiego) | *spichlerze z przełomu XVIII i XIX wieku (przy ul. Gen. Józefa Bema oraz ul. Pawła Strzeleckiego) | ||
*budynek dawnego Browaru (przy ul. Kopernika) | *budynek dawnego Browaru (przy ul. Kopernika) | ||
| Linia 200: | Linia 200: | ||
*[[Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Kresowiaków w Bartoszycach]] | *[[Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Kresowiaków w Bartoszycach]] | ||
*[[Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Elizy Orzeszkowej w Bartoszycach]] | *[[Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Elizy Orzeszkowej w Bartoszycach]] | ||
| − | W [[Bartoszyce| Bartoszycach]] istnieją również<ref> | + | W [[Bartoszyce| Bartoszycach]] istnieją również<ref>[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych według województw] [13.02.2014]</ref>: |
*Niepubliczne Gimnazjum Dla Dorosłych w Bartoszycach | *Niepubliczne Gimnazjum Dla Dorosłych w Bartoszycach | ||
*Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Bartoszycach | *Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Bartoszycach | ||
| Linia 229: | Linia 229: | ||
*[[lkwim: Hidden Scars| Hidden Scars]] - bartoszycki zespół hard/core metalowy; | *[[lkwim: Hidden Scars| Hidden Scars]] - bartoszycki zespół hard/core metalowy; | ||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Tereny chronione na obszarze gminy miejskiej Bartoszyce zajmują 41,423 ha (3,76%)<ref>Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 | + | Tereny chronione na obszarze gminy miejskiej Bartoszyce zajmują 41,423 ha (3,76%)<ref>[http://bartoszyce.pl/urzad/programu-ochrony-srodowiska/ Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019]</ref><ref>[http://turystyka.bartoszyce.pl/ Urząd Miasta Bartoszyce]</ref>. |
Obszar chronionego krajobrazu wyznaczono w dolinie głównego cieku wodnego: | Obszar chronionego krajobrazu wyznaczono w dolinie głównego cieku wodnego: | ||
Wersja z 18:31, 31 sie 2014
| Gmina Bartoszyce | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | bartoszycki | ||
| Rodzaj gminy | miejska | ||
| Powierzchnia | 11 km² | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
24602 2237 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NBA | ||
| TERYT | 2801011 | ||
| Urząd gminy ul. Bohaterów Monte Cassino 1 11-200 Bartoszyce
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Bartoszyce - (dawniej Barsztyn[1] niem. Bartenstein, lit. Barštynas) – miasto i gmina położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w powiecie bartoszyckim. Siedziba gminy znajduje się w Bartoszycach.
Gmina miejska Bartoszyce leży na Nizinie Sępopolskiej w dolinie rzeki Łyny, w historycznej krainie Barcji. Bartoszyce to miasto o wielowiekowej historii i tradycji, łączące w sobie wpływy polskie, niemieckie i wschodnie. Dzisiaj jest ważnym węzłem komunikacyjnym oraz ośrodkiem administracyjnym, usługowym i kulturalnym województwa. Miasto jest siedzibą powiatu bartoszyckiego.
Władzę w gminie sprawuje burmistrz Krzysztof Nałęcz.[2]
Brama Lidzbarska w Bartoszycach
Spis treści
Położenie i lokalizacja
Pod względem fizjograficznym cały teren miasta i gminy miejskiej Bartoszyce leży w Pasie Pobrzeży Bałtyckich, w regionie Niziny Staropruskiej, mezoregionie Niziny Sępopolskiej. Nizina ta stanowi rozległą nieckę, która wznosi się na obrzeżu do 80-100 m n.p.m. i obniża ku środkowi do 40-50 m n.p.m. Mezoregion jest pozostałością po rozległym jeziorze zastoiskowym, który utworzył się przed cofającym się ostatnim zlodowaceniem plejstoceńskim. Na obszarze Niziny Sępopolskiej przeważa krajobraz równinny, który urozmaicają doliny rzeczne i niewielkie spadki terenu[3].
Miasto położone jest od ważnych ośrodków w regionie w odległości[4]:
- Olsztyn - 72 km
- Gdańsk - 173 km
- Warszawa - 286 km
- Kaliningrad - 60 km
- granica państwa z Rosją - 17 km
Powierzchnia gminy
Gmina miejska Bartoszyce zajmuje powierzchnię 11 km2[5][6] W tym:
- Lasy: 5,3% (58,7 ha)
- Wody: 2,5% (28 ha)
- Użytki rolne: 28,2% (310 ha)
Gmina stanowi 0,84% powierzchni powiatu bartoszyckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[7]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 24602 | 100 | 12945 | 52,62 | 11657 | 47,38 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
2237 | 1177 | 1060 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie miejskiej Bartoszyce wynosiło -135 osób,[8]co stanowi 34% migracji ludności w powiecie bartoszyckim oraz 5,21% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Powstające granice i podziały terytorialne na ziemiach dawnych Prus Wschodnich, po II wojnie światowej, opierały się początkowo na niemieckim podziale administracyjnym. Po wytyczeniu wschodniej granicy państwa polskiego, z części ziem dawnego powiatu frydlandzko-bartoszyckiego[9] utworzono nowy powiat - powiat bartoszycki, z siedzibą w Bartoszycach, który na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku stał się częścią województwa olsztyńskiego[10]. Po podziale ziem powiatu bartoszyckiego na gminy, miasto Bartoszyce stało sie siedzibą gminy miejskiej Bartoszyce oraz gminy wiejskiej Dąbrowa.[11] W 1961 roku do powiatu bartoszyckiego włączono obszar powiatu górowskieg z Górowem Iławeckim[12]. W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[13], istniejące od 1954 roku w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na czele administracji powiatu, miasta lub gmin stanęli naczelnicy. Wiele jednostek administracyjnych połączono, a organem wykonawczym były urzędy miast lub gmin. W Bartoszycach powołano Urząd Miasta, niezależnie funkcjonował tam również Urząd Gminy w Bartoszycach[14]. 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[15], przestał istnieć powiat bartoszycki. Urząd Miasta Bartoszyce oraz znajdujacy się w Bartoszycach Urząd Gminy zostały bezpośrednio podporządkowane Urzędowi Wojewódzkiemu w Olsztynie. Kolejne zmiany podziału administracyjnego państwa[16] umiejscowiły gminę miejską Bartoszyce w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim.
Gmina miejska Bartoszyce graniczy ze wszystkich stron z gminą wiejską Bartoszyce.
Gospodarka
Położenie Bartoszyc na głównym szlaku komunikacyjnym – drodze krajowej nr 51, biegnącej w kierunku przejścia granicznego w Bezledach, do Kaliningradu i dalej na Litwę, Łotwę, Estonię oraz kraje skandynawskie – warunkuje profil gospodarczy miasta. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w Bartoszycach wynosiła w 2012 roku 2211. 98 z nich, to podmioty należące do sektora publicznego, pozostałe 2113 stanowią sektor prywatny[17]. Najwięcej podmiotów gospodarczych działa w branży usług, następnie w przemyśle i budownictwie. Największymi zakładami produkcyjnymi w mieście są przedsiębiorstwa z branży meblowej, drzewiarskiej i odzieżowej. Pod względem liczby zatrudnionych osób, do największych zakładów należą: „Mazur-Look International” Sp. z o.o. w Bartoszycach w upadłości likwidacyjnej (produkcja mebli tapicerowanych), FM Bravo Sp. z o.o., Zakład Produkcyjny w Bartoszycach (produkcja mebli), PAGED Sklejka S.A., Zakład Drzewny w Bartoszycach (produkcja surowca do produkcji sklejek), PPH El-Corn Sp. z o.o. w Bartoszycach (2 elewatory zbożowe), „Stalmot” S.A., Zakład nr 2 w Bartoszycach (produkcja okuć meblowych), Przedsiębiorstwo Produkcyjne „Infinity Group” Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja odzieży), Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Morena” Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja odzieży), WM Glass Sp. z o.o. w Bartoszycach (produkcja szkła meblowego), „Bartko” sp. z o.o. (gospodarka odpadami), COWIK Sp. z o.o. (usługi komunalne), Bart-Druk sp. z o.o. (produkcja opakowań, drukarnia), Zakłady Mięsne „Pek-Bart” Sp. z o.o (przetwórstwo mięsne)[18].
Na terenie miasta i tuż przy jego granicach znajdują się tereny przeznaczone na inwestycje w ramach Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.Dodatkowo Urząd Miasta w Bartoszycach udostepnił inwestorom Bank Terenów Inwestycyjnych. Ma to na celu ułatwienie inwestorom dostępu do oferty inwestycyjnej w mieście. W katalogu można znaleźć oferty inwestycyjne zawierające dane o terenie, zabudowie, lokalizacji, własności, przeznaczeniu oraz możliwościach wykupu bądź dzierżawy terenów i obiektów przeznaczonych pod różnego rodzaju działalność gospodarczą[19].
Bartoszyce rozwijają dynamicznie współpracę i wymianę doświadczeń w działalności edukacyjnej, społecznej oraz gospodarczej z miastami partnerskimi: Bagrationowskiem i Pionierskiem w obwodzie kaliningradzkim, Nienburgiem w Niemczech – Dolna Saksonia, Emmabodą w Szwecji, Vareną na Litwie, Bereznem na Ukrainie oraz Mławą w województwie mazowieckim.
W latach 2007, 2008, 2010 Bartoszyce uzyskały tytuł Gminy Fair Play, który jest przyznawany gminom za wysoką jakość obsługi inwestycji.
Rolnictwo nie odgrywa znaczącej roli w gospodarce gminy miejskiej Bartoszyce. Część gruntów rolnych zagospodarowana jest w formie ogrodów działkowych.
Turystyka nie odgrywa w gminie miejskiej Bartoszyce pierwszoplanowej roli, ma charakter głównie lokalny, rzadziej regionalny. Jednak liczne zabytki architektury i atrakcje krajoznawcze na terenie gminy miejskiej Bartoszyce, duża liczba organizowanych imprez kulturalnych, sportowych oraz zwiększająca się z roku na rok liczba przybywających do miasta turystów i rosnąca baza noclegowa świadczą o dużych możliwościach rozwoju turystyki w Bartoszycach. Sprzyjać temu ma również opracowana przez miasto „Strategia rozwoju turystyki transgranicznej miasta Bartoszyce na lata 2009-2014”[20][21].
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie miejskiej Bartoszyce wynosiła 2116 osóby [22], co stanowi 32,11% bezrobotnych w powiecie bartoszyckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 11,7% ludności[23].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Bartoszycki Dom Kultury
- Młodzieżowy Dom Kultury w Bartoszycach
- Miejska Biblioteka Publiczna w Bartoszycach
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Międzynarodowe Dni Regionu Bartoszyce
- Kaziuki Wilniuki w Bartoszycach
- Bartoszycki Jarmark Rękodzieła
- Wojewódzki Przegląd Teatrów Młodzieżowych „Bakcyl”
- Przegląd Dziecięcych Zespołów Wokalnych „Muzyczna Karuzela”
- Międzynarodowy Plener Malarski „Teraz Barotszyckie Plenery”
Ludzie związani z gminą
- Bł. ks. Jerzy Popiełuszko – błogosławiony Kościoła Katolickiego, męczennik, kapelan NSZZ „Solidarność”; w Bartoszycach w latach 1966–1968 odbywał służbę wojskową
- Jan Brzeszczyński – nauczyciel, działacz oświatowy, poeta i kompozytor
- Jerzy Józef Korkozowicz - pisarz, polonista, pedagog
- Andrzej Wakar – historyk, publicysta, działacz społeczny, edytor (pseud.: Antoni Rawka)
- Anna Jędryka – nauczycielka plastyki, malarka, grafik
- Arkadiusz Monkiewicz – poeta, związany ze środowiskiem literackim Bartoszyc (pseud.: Monki)
- Piotr Monkiewicz - poeta, publicysta, animator kultury, związany ze środowiskiem literackim Bartoszyc
- Barbara Imianowska-Bruzgul - poetka, nauczycielka
- Celina Wiszniewska - nauczycielka, działaczka kulturalno-oświatowa, poetka, krytyk literacki (pseud.: Martyna Wrzos).
- Edward Makasewicz – muzyk ludowy, cymbalista
- Ewa Bucała - malarka, poetka, nauczycielka
- Halina Uglik - dziennikarka, poetka związana ze środowiskiem literackim Bartoszyc.
- Jan Gołąbek – malarz amator, związany ze środowiskiem artystycznym Bartoszyc
- Jan Orlicki - bartoszycki poeta, satyryk, rysownik.
- Jerzy Mrozek – malarz amator, mieszka i tworzy w Bartoszycach
- Jerzy Sałata - poeta, współzałożyciel Grupy Literackiej „Barcja”
- Jerzy Soczyński – malarz amator
- Jerzy Żukowski – malarz amator, mieszka i pracuje w Bartoszycach
- Joachim Orienter - grafik, pedagog
- Justyna Ławrynkiewicz - poetka i animatorka kultury związana ze środowiskiem literackim Bartoszyc
- Józef Jacek Rojek – poeta, prozaik, eseista, malarz i rysownik (pseud.: Jacek Mróz., J. J. Mróz)
- Krystyna Wendorff - bibliotekarka, malarka amatorka związana ze środowiskiem artystycznym Bartoszyc
- Leonard Turkowski - poeta, prozaik, publicysta, pedagog (pseud. i krypt.: Nadir, Osa, Turek z Bartoszyc, Turkay, tur, L. Tur.)
- Lucyna Płoska – nauczycielka, artysta plastyk, malarka
- Maria Burdyniewicz - malarka, obecnie mieszka i tworzy w Toronto w Kanadzie
- Maria Marczak - nauczycielka, animatorka kultury, poetka, związana ze środowiskiem literackim Bartoszyc
- Robert Koniuszy - autor wierszy i opowiadań, animator kultury
- Romuald Moszoro - poeta, współzałożyciel i aktywny członek Bartoszyckiej Grupy Literackiej „Barcja”
- Ryszard Kozłowski - bartoszycki poeta, muzyk, dziennikarz
- Stanisław Lewicki – malarz amator, fotografik
- Teresa Barszcz - poetka, autorka opowiadań
- Teresa Bratek - poetka, nauczycielka, współzałożycielka Grupy Literackiej „Barcja”
- Teresa Kozłowska - nauczycielka, malarz amator, związana ze środowiskiem artystycznym Bartoszyc
- Zenon Burdyniewicz – artysta malarz, przez wiele lat mieszkał i pracował w Bartoszycach. Obecnie mieszka i tworzy w Toronto w Kanadzie
- Zygmunt Kornowski - poeta, zbieracz legend, zecer, współzałożyciel i aktywny członek Bartoszyckiej Grupy Literackiej „Barcja”
- Zbigniew Lubiejewski - urodzony w Bartoszycach siatkarz, złoty medalista olimpijski z Montrealu (1976), działacz AZS Olsztyn
- Tomasz Radziewicz - urodzony w Bartoszycach polski rzaźbiarz, rysownik, autor pomników: Józefa Piłsudskiego w Gdańsku Wrzeszczu (2006), Jana Pawła II w Przemyślu (2007), Remusa w Kościerzynie, Kazimierza Deyny przed stadionem Legii w Warszawie (2012), fontanny Neptuna na dziedzińcu Kwartału Kamienic w Gdańsku (2012)
- Tomasz Szymuś - urodzony w Bartoszycach, polski muzyk, kompozytor, aranżer i dyrygent
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Bartoszyce posiadają 76 zabytków, które są prawnie chronione i wpisane do krajowego rejestru zabytków nieruchomych[24] oraz 3 zabytki archeologiczne[25]. Do najcenniejszych należą:
- Stare Miasto w Bartoszycach - pochodzące z XIV wieku o doskonale zachowanym układzie urbanistycznym, Rynek wraz z szachownicą przylegających ulic, mieszczańskimi kamienicami, murami obronnymi
- Brama Lidzbarska w Bartoszycach - wzniesiona w drugiej połowie XV wieku, doskonale zachowany fragment miejskich murów obronnych
- Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Matki Boskiej Częstochowskiej w Bartoszycach wraz z plebanią
- Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Bartoszycach
- Kościół pw. św. Brunona w Bartoszycach
- Cerkiew greckokatolicka św. Andrzeja Apostoła w Bartoszycach - budynek z XIX wieku, wcześniej mieściła się w nim remiza strażacka
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Bartoszycach - bardzo dobrze zachowany i wielokrotnie odrestaurowywany cmentarz niemiecki
- cmentarz ewangelicko-augsburski w Bartoszycach (obecnie cmentaz komunalny)
- pozostałości miejskich murów obronnych z XIV wieku – zabytek archeologiczny
- kamienne baby Baby pruskie w Bartoszycach popularnie nazywane „Bartkami” lub imionami Bartek i Gustebalda[26]
- spichlerze z przełomu XVIII i XIX wieku (przy ul. Gen. Józefa Bema oraz ul. Pawła Strzeleckiego)
- budynek dawnego Browaru (przy ul. Kopernika)
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Park Elżbiety - usytuowany u podnóża Góry Zamkowej, złożona ze stawu w kształcie serca oraz ciągu spacerowego wzdłuż Łyny
- spływy kajakowe rzeką Łyną - charakterystyczną cechą rzeki Łyny jest na tym terenie zjawisko meandrowania, które powstaje w wyniku erozji bocznej, dzięki czemu tworzą się w krajobrazie stromo opadające brzegi tzw. "skałki", np. w okolicach Perkujek
- trasa rowerowa: Bartoszyce – Sępopol – Judyty – Szczurkowo – Ostre Bardo – Stopki – Bartoszyce
- Mistrzostwa Polski Północno-Wschodniej Pływadeł organizowane przez Bartoszyckie Stowarzyszenie Ożywić Łynę
Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej, ul. Boh. Warszawy 96, 11-200 Bartoszyce oraz na stronie internetowej GCI [[2]]
Cenne informacje mozna równiez znaleźć na stronie Bazy Informacji Lokalnej Bartoszyc [[3]]
Szkolnictwo
Gmina miejska Bartoszyce jest lokalnym ośrodkiem edukacyjnym z szeroko rozwiniętą ofertą edukacyjną na każdym poziomie nauczania:
- 4 przedszkola publiczne - Integracyjne Przedszkole Publiczne nr 4 w Bartoszycach, Przedszkole Publiczne nr 2 w Bartoszycach, Przedszkole Publiczne nr 6 w Bartoszycach, Przedszkole Publiczne nr 9 w Bartoszycach
- Przedszkole Niepubliczne "Stokrotka"
- Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 w Bartoszycach
- Zespół Szkół nr 1 w Bartoszycach - Szkoła Podstawowa nr 1 im. Romualda Traugutta w Bartoszycach z oddziałami integracyjnymi, Gimnazjum nr 1 w Bartoszycach z oddziałami integracyjnymi
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Bartoszycach
- Szkoła Podstawowa nr 4 im. I Pułku Artylerii Lekkiej w Bartoszycach
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Kawalerów Maltańskichw Bartoszycach - Szkoła Podstawowa Nr 6 w SOSW, Gimnazjum Specjalne w SOSW, Zasadnicza Szkoła Zawodowa w SOSW, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące w SOSW, Specjalna Szkoła Przysposabiająca do Pracy w SOSW
- Szkoła Podstawowa nr 7 im. Józefa Wybickiego w Bartoszycach
- Zespół Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Bartoszycach - Szkoła Podstawowa nr 8 im. Łesi Ukrainki z Ukraińskim Językiem Nauczania w Bartoszycach, Gimnazjum nr 3 z Ukraińskim Językiem Nauczania w Bartoszycach
- Gimnazjum nr 2 im.Gen. Józefa Bema w Bartoszycach
- Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Kresowiaków w Bartoszycach
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Elizy Orzeszkowej w Bartoszycach
W Bartoszycach istnieją również[27]:
- Niepubliczne Gimnazjum Dla Dorosłych w Bartoszycach
- Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Bartoszycach
- Niepubliczne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Bartoszycach
- Niepubliczne Policealne Studium Zawodowe dla Dorosłych w Bartoszycach
- LIceum Ogólnokształcace dla Dorosłych Nr 1 w Bartoszycach
- Uzupełniające Liceum Ogólnokształcace dla Dorosłych Nr 1 w Bartoszycach
Sport
W Bartoszycach istnieją następujące kluby sportowe:
- MBKS Victoria Bartoszyce
- Uczniowski Klub Sportowy Jedynka przy Zespole Szkół Nr 1 w Bartoszycach
- Uczniowski Klub Sportowy Olimpia w Bartoszycach
- Uczniowski Klub Sportowy Olimp w Bartoszycach
- Uczniowski Klub Sportowy Przyjaźń w Bartoszycach
- Klub Kolarstwa Górskiego MTB Peletonik w Bartoszycach
- Klub Żeglarski Bartek w Baroszycach
- Klub Sportowy Kyokushin Karate w Bartoszycach
- Klub Szachowy „Budowlani” w Bartoszycach
Inne organizacje i instytucje
- Socjalna Stacja Joannitów w Bartoszycach - celem działalności stacji jest pomoc ludziom najbardziej potrzebującym w całym powiecie bartoszyckim
- Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Mniejszości Niemieckiej Bartoszyc i Okolic
- Stowarzyszenie Inicjatyw Twórczych JAWORYNA
- Warmińsko Mazurskie Stowarzyszenie Inicjatyw Gospodarczych INICJATYWA
- Bartoszyckie Stowarzyszenie Ożywić Łynę
- Bartoszyckie Stowarzyszenie Agroturystyki "WARMIACY"
- Bartoszycka Grupa Literacka „Barcja” - grupa powstała początkowo pod nazwą Bartoszycka Grupa Literacka w 1983 roku. W 1984 nazwę zmieniono na Bartoszycką Grupę Literacką „Barcja”
- Mietek Folk - bartoszycki zespół folkowo–szantowy;
- Hidden Scars - bartoszycki zespół hard/core metalowy;
Obszary chronione i pomniki przyrody
Tereny chronione na obszarze gminy miejskiej Bartoszyce zajmują 41,423 ha (3,76%)[28][29]. Obszar chronionego krajobrazu wyznaczono w dolinie głównego cieku wodnego:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Łyny (powierzchnia ogółem 16 429,9 ha, na terenie miasta 41,423 ha)
Na terenie gminy miejskiej Bartoszyce występują w części wschodniej miasta obszary chronione w ramach sieci Natura 2000. Miasto graniczy również z obszarem specjalnej ochrony ptaków Ostoją Warmińską.
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejskiej Bartoszyce znajduje się 1 pomnik przyrody (ożywionej). Ochroną objęto okaz jesiona wyniosłego o obwodzie 355 cm i wysokości 30 m, znajdujący się w ogrodzie przy ul. Kętrzyńskiej 18.
Ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej w miastach i na terenach zurbanizowanych pełnią tereny zielone. Parki, zieleńce, tereny zieleni osiedlowej i ulicznej zajmują na obszarze gminy miejskiej Bartoszyce powierzchnię ponad 78 ha.
Bibliografia
Dz.U. 1945 nr 33 poz. 196, Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej z dnia 21 sierpnia 1945 r. o utworzeniu nowych, o zmianach istniejących dotychczas rejonowych komend uzupełnień i o ustaleniu ich zasięgu terytorialnego.isap.sejm.gov.pl
Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.isap.sejm.gov.pl
Dz.U. 1961 nr 50 poz. 271, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 listopada 1961 r. w sprawie zniesienia i zmiany granic niektórych powiatów w województwie olsztyńskim.isap.sejm.gov.pl
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[[4]]
Dz.U. 2013 poz. 869, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy.[[5]]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1987.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Bank Danych Lokalnych GUS [13.02.2014]
Baza informacji lokalnej miasta Bartoszyce [13.02.2014]
BIP Urzędu Miasta Bartoszyce [13.02.2014]
GUS stat.gov.pl [13.02.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [13.02.2014]
MBKS Victoria Bartoszyce [13.02.2014]
Mietek Folk mietekfolk.pl [13.02.2014]
Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków, nid.pl [13.02.2014]
Urząd Miasta Bartoszyce bartoszyce.pl
UStat w Olsztynie stat.gov.pl [13.02.2014]
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie, Rejestr zabytków archeologicznych województwa warmińsko-mazurskiego, visacom.pl [13.02.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych według województw ko.olsztyn.pl [13.02.2014]
Przypisy
- ↑ Nazwy miejscowości polskie/niemieckie na Warmii i Mazurach,starejuchy.pl [13.02.2014]
- ↑ BIP Urzędu Miasta Bartoszyce [13.02.2014]
- ↑ Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
- ↑ maps.google.pl
- ↑ stat.gov.pl
- ↑ [1] porównaj zbartoszyce.pl [13.02.2014]
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS[13.02.2014]
- ↑ Dz.U. 1945 nr 33 poz. 196, Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej z dnia 21 sierpnia 1945 r. o utworzeniu nowych, o zmianach istniejących dotychczas rejonowych komend uzupełnień i o ustaleniu ich zasięgu terytorialnego.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1987.
- ↑ Dz.U. 1961 nr 50 poz. 271, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 listopada 1961 r. w sprawie ziesienia i zmiany granic niektórych powiatów w województwie olsztyńskim.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS, portret terytorium stat.gov.pl
- ↑ Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
- ↑ Urząd Miasta Bartoszyce
- ↑ Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
- ↑ Urząd Miasta Bartoszyce
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS[13.02.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [13.02.2014]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie, Rejestr zabytków archeologicznych województwa warmińsko-mazurskiego
- ↑ Przewodnik po ziemi bartoszyckiej, Goniec Bartoszycki
- ↑ Wykaz szkół i placówek oświatowych według województw [13.02.2014]
- ↑ Program ochrony środowiska dla Miasta Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
- ↑ Urząd Miasta Bartoszyce
