Lubomino: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Lubomino ''' (niem. ''Arnsdorf'') – | + | ''' Lubomino ''' (niem. ''Arnsdorf'') – wieś gminna położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat lidzbarski|powiecie lidzbarskim]], w [[Lubomino (gmina wiejska)|gminie Lubomino]], siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | W 2010 roku miejscowość liczyła 1186 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą: Lubomino i [[Karbówka]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Edward Puzio]]<ref>[http://www.lubomino.ug.gov.pl/solectwa/ lubomino.ug.gov.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie== | == Położenie== | ||
Miejscowość leży w w pobliżu [[Jezioro Tonka| Jeziora Tonka]], w odległości 10 km na południowy wschód od [[Orneta|Ornety]]. | Miejscowość leży w w pobliżu [[Jezioro Tonka| Jeziora Tonka]], w odległości 10 km na południowy wschód od [[Orneta|Ornety]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[File:Kaplica św. Rocha w Lubominie.jpg|thumb|left|300px|Kaplica św. Rocha w Lubominie.<br>Fot. Jacek Jaworski. Źródło: [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#2633/pl/p/lubomino_-_kaplica_chrystusa_krola wwwciekawemazury.pl] ]] | |
| − | [[File:Kaplica św. Rocha w Lubominie.jpg|thumb|left|300px|Kaplica św. Rocha w Lubominie.<br>Fot. Jacek Jaworski. Źródło: [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#2633/pl/p/lubomino_-_kaplica_chrystusa_krola | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona w 1308 roku. Akt lokacji wystawił biskup warmiński [[Eberhard z Nysy]]. Odbiorcą dokumentu był jego brat Arnold, który otrzymał 120 łanów na [[prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]]. Na poczet mającej powstać parafii przekazano 6 łanów. Lokacja wsi została potwierdzona w 1320 roku. W XIV wieku wybudowano również kościół pw. św. Katarzyny. W czasie [[ | + | Wieś została założona w 1308 roku. Akt lokacji wystawił biskup warmiński [[Eberhard z Nysy]]. Odbiorcą dokumentu był jego brat Arnold, który otrzymał 120 łanów na [[prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]]. Na poczet mającej powstać parafii przekazano 6 łanów. Lokacja wsi została potwierdzona w 1320 roku. W XIV wieku wybudowano również kościół pw. św. Katarzyny. W czasie [[wojna polsko-krzyżacka 1519-1521| wojny polsko-krzyżackiej]] w latach 1519-1521 Lubomino zostało zniszczone. W przeciwieństwie do wielu miejscowości, które przez dłuższy czas musiały się borykać z problemem wyludnienia, Lubomino już w połowie XVI wieku było w całości zagospodarowane. Z pewnością miało to miejsce po kolejnym potwierdzeniu lokacji, które wystawił ówczesny biskup – [[Maurycy Ferber]]. Lubomino było w tym czasie największą wsią na [[Warmia|Warmii]]. To właśnie na polach wokół wsi w 1602 roku przeprowadzono uroczysty przegląd wojska biskupiego. W 1783 roku miejscowość składała się ze 104 budynków. W 1807 roku Lubomino, podobnie jak wiele innych wsi, zostało spustoszone przez wojska francuskie. Miejscowy kościół strawił pożar. W 1818 roku wieś liczyła 618 mieszkańców. W 1875 roku odbudowaną świątynię konsekrował biskup [[Filip Krementz]]. W 1939 roku Lubomino było zamieszkane przez 1365 osób. |
| − | Po zakończeniu | + | Po zakończeniu II wojny światowej we wsi uruchomiono centrum handlowo-usługowe wraz z gimnazjum. |
W miejscowości działa poczta, ośrodek zdrowia, apteka oraz restauracja. Funkcjonuje również [[ Gminna Biblioteka Publiczna w Lubominie| Gminna Biblioteka Publiczna]] oraz [[Klub Integracji Społecznej w Lubominie| Klub Integracji Społecznej]]. W 1998 roku Lubomino liczyło 1166 mieszkańców. | W miejscowości działa poczta, ośrodek zdrowia, apteka oraz restauracja. Funkcjonuje również [[ Gminna Biblioteka Publiczna w Lubominie| Gminna Biblioteka Publiczna]] oraz [[Klub Integracji Społecznej w Lubominie| Klub Integracji Społecznej]]. W 1998 roku Lubomino liczyło 1166 mieszkańców. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 52: | Linia 48: | ||
*[[Gimnazjum w Lubominie]] | *[[Gimnazjum w Lubominie]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Lubominie]] | *[[Szkoła Podstawowa w Lubominie]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Gospodarka== | ==Gospodarka== | ||
W Lubominie działają firmy handlowo-usługowe, sklepy spożywczo-przemysłowe, piekarnie, firmy budowlane, zakłady stolarskie. Funkcjonuje gabinet weterynaryjny, centrum rekreacyjno-sportowe, zakład krawiecki, firma transportowa. | W Lubominie działają firmy handlowo-usługowe, sklepy spożywczo-przemysłowe, piekarnie, firmy budowlane, zakłady stolarskie. Funkcjonuje gabinet weterynaryjny, centrum rekreacyjno-sportowe, zakład krawiecki, firma transportowa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| − | W miejscowości istnieje [[Stowarzyszenie " | + | W miejscowości istnieje [[Stowarzyszenie "Złoty Kłos" w Lubominie|Stowarzyszenie "Złoty Kłos" ]] oraz [[Stowarzyszenie Aktywnych Mieszkańców "Lubimy Lubomino"]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Józef Tuławski]] (1698-1774) | + | *[[Józef Tuławski]] (1698-1774) – proboszcz w Lubominie, kanonik dobromiejski, matematyk, współautor mapy Warmii |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Sport== | ==Sport== | ||
| − | W miejscowości działa [[Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Lubominie|Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe]] | + | W miejscowości działa: |
| − | + | *[[Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Lubominie|Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe]] | |
| − | + | *[[Uczniowski Klub Sportowy "Trops" w Lubominie|Uczniowski Klub Sportowy "Trops"]] | |
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny w Lubominie| | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny w Lubominie| gotycki kościół parafialny pw. św. Katarzyny]], wybudowany w latach 1340–1370; obudowany na początku XIX stulecia; w 1922 roku został odnowiony. Ołtarz główny pochodzi z 1721 roku, ołtarze boczne powstały kolejno w 1740 i 1742 roku. We wnętrzu zachowała się również m.in. ambona z 1815 roku, granitowa kropielnica z XVI stulecia, późnogotycki krucyfiks z lat 1520–1530. |
| − | * | + | *kapliczka św. Rocha, wzniesiona w stylu barokowym w 1617 roku |
| − | * | + | *zabytkowe domy nr 4 i 38 z XIX stulecia |
| − | *[[Kapliczki w Lubominie| | + | *[[Kapliczki w Lubominie|trzy kapliczki przydrożne]], wzniesione w XIX wieku |
| − | * | + | *barokowa kapliczka przydrożna z XVIII wieku |
| − | * | + | *przykościelna, późnogotycka kapliczka z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem |
| − | * | + | *mogiła niemieckiego żołnierza poległego 19 stycznia 1916 roku, zlokalizowana na dawnym cmentarzu ewangelickim |
| − | * | + | *cmentarz katolicki, zlokalizowany w centrum wsi; najstarsze nagrobki pochodzą z XIX wieku |
| − | + | {{Przypisy}} | |
| − | < | + | <references/> |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Chłosta Jan, ''Słownik Warmii'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | Chrzanowski Tadeusz, ''Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii'', Olsztyn 1978.<br/> | |
| − | + | Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998.<br/> | |
| − | + | Lodzińska Ewa, ''Warmia i Mazury'', Warszawa 2012.<br/> | |
| − | + | ''Polska Niezwykła: województwo warmińsko-mazurskie'', red. Ewa Lodzińska i in., Warszawa 2008.<br/> | |
| − | + | Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków] [05.03.2014] | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#2607/pl/p/lubomino_-_kapliczka ciekawemazury.pl] [10.03.2014] | |
| − | + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=680:gmina-lubomino&catid=58:prezentacja-powiatow-i-gmin&Itemid=181 domwarminski.pl] [10.03.2014] | |
| − | + | [http://lubomino.wm.pl/ lubomino.wm.pl] [10.03.2014] | |
| − | + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=lubomino Olsztyńska Strona Rowerowa] [10.03.2014] | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat lidzbarski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat lidzbarski]] [[Kategoria: Lubomino (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie gminne]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Wersja z 16:19, 22 gru 2014
| Lubomino | |
| | |
 Lubomino. Kościół pw. św. Katarzyny.
Fot. Igor Hrywna. Źródło: www.mojemazury.pl | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | lidzbarski |
| Gmina | Lubomino |
| Liczba ludności (2010) | 1186 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Lubomino | |
| Położenie na mapie Polski  Lubomino | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Lubomino (niem. Arnsdorf) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lubomino, siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
W 2010 roku miejscowość liczyła 1186 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą: Lubomino i Karbówka. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Edward Puzio[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży w w pobliżu Jeziora Tonka, w odległości 10 km na południowy wschód od Ornety.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1308 roku. Akt lokacji wystawił biskup warmiński Eberhard z Nysy. Odbiorcą dokumentu był jego brat Arnold, który otrzymał 120 łanów na prawie chełmińskim. Na poczet mającej powstać parafii przekazano 6 łanów. Lokacja wsi została potwierdzona w 1320 roku. W XIV wieku wybudowano również kościół pw. św. Katarzyny. W czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521 Lubomino zostało zniszczone. W przeciwieństwie do wielu miejscowości, które przez dłuższy czas musiały się borykać z problemem wyludnienia, Lubomino już w połowie XVI wieku było w całości zagospodarowane. Z pewnością miało to miejsce po kolejnym potwierdzeniu lokacji, które wystawił ówczesny biskup – Maurycy Ferber. Lubomino było w tym czasie największą wsią na Warmii. To właśnie na polach wokół wsi w 1602 roku przeprowadzono uroczysty przegląd wojska biskupiego. W 1783 roku miejscowość składała się ze 104 budynków. W 1807 roku Lubomino, podobnie jak wiele innych wsi, zostało spustoszone przez wojska francuskie. Miejscowy kościół strawił pożar. W 1818 roku wieś liczyła 618 mieszkańców. W 1875 roku odbudowaną świątynię konsekrował biskup Filip Krementz. W 1939 roku Lubomino było zamieszkane przez 1365 osób.
Po zakończeniu II wojny światowej we wsi uruchomiono centrum handlowo-usługowe wraz z gimnazjum.
W miejscowości działa poczta, ośrodek zdrowia, apteka oraz restauracja. Funkcjonuje również Gminna Biblioteka Publiczna oraz Klub Integracji Społecznej. W 1998 roku Lubomino liczyło 1166 mieszkańców.
Edukacja
Gospodarka
W Lubominie działają firmy handlowo-usługowe, sklepy spożywczo-przemysłowe, piekarnie, firmy budowlane, zakłady stolarskie. Funkcjonuje gabinet weterynaryjny, centrum rekreacyjno-sportowe, zakład krawiecki, firma transportowa.
Kultura
W miejscowości istnieje Stowarzyszenie "Złoty Kłos" oraz Stowarzyszenie Aktywnych Mieszkańców "Lubimy Lubomino".
Ludzie związani z miejscowością
- Józef Tuławski (1698-1774) – proboszcz w Lubominie, kanonik dobromiejski, matematyk, współautor mapy Warmii
Sport
W miejscowości działa:
Zabytki
- gotycki kościół parafialny pw. św. Katarzyny, wybudowany w latach 1340–1370; obudowany na początku XIX stulecia; w 1922 roku został odnowiony. Ołtarz główny pochodzi z 1721 roku, ołtarze boczne powstały kolejno w 1740 i 1742 roku. We wnętrzu zachowała się również m.in. ambona z 1815 roku, granitowa kropielnica z XVI stulecia, późnogotycki krucyfiks z lat 1520–1530.
- kapliczka św. Rocha, wzniesiona w stylu barokowym w 1617 roku
- zabytkowe domy nr 4 i 38 z XIX stulecia
- trzy kapliczki przydrożne, wzniesione w XIX wieku
- barokowa kapliczka przydrożna z XVIII wieku
- przykościelna, późnogotycka kapliczka z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem
- mogiła niemieckiego żołnierza poległego 19 stycznia 1916 roku, zlokalizowana na dawnym cmentarzu ewangelickim
- cmentarz katolicki, zlokalizowany w centrum wsi; najstarsze nagrobki pochodzą z XIX wieku
Przypisy
- ↑ lubomino.ug.gov.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
Lodzińska Ewa, Warmia i Mazury, Warszawa 2012.
Polska Niezwykła: województwo warmińsko-mazurskie, red. Ewa Lodzińska i in., Warszawa 2008.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [10.03.2014]
domwarminski.pl [10.03.2014]
lubomino.wm.pl [10.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [10.03.2014]
