Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich (1927–1939): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 8: | Linia 8: | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Polskie przedszkola na [[Warmia |Warmii]] w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]] ''' – przedszkola zwane też ochronkami z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Działały | + | ''' Polskie przedszkola na [[Warmia |Warmii]] w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]] ''' – przedszkola zwane też ochronkami z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Działały od 1927 do 1939 r. na [[Warmia |Warmii]].<br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
Pierwsze przedszkola czyli ochronki dla dzieci mniejszości polskiej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]] na [[Warmia |Warmii]] zaczęło organizować w 1927 r. Pierwsza ochronka powstała w maju 1927 r. w [[Unieszewo |Unieszewie]], ostatnia 09.04.1934 r. w [[Olsztyn |Olsztynie]]. Do 1934 r. zorganizowano 10 przedszkoli. Ich organizacją zajmowało się [[Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię]]. W przedszkolach zatrudniano rodzime przedszkolanki. Funkcjonowanie polskich przedszkoli było atakowane przez Niemców. Ostatecznie wszystkie placówki przedszkolne na Warmii zostały zlikwidowane z chwilą wybuchu II wojny światowej. | Pierwsze przedszkola czyli ochronki dla dzieci mniejszości polskiej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]] na [[Warmia |Warmii]] zaczęło organizować w 1927 r. Pierwsza ochronka powstała w maju 1927 r. w [[Unieszewo |Unieszewie]], ostatnia 09.04.1934 r. w [[Olsztyn |Olsztynie]]. Do 1934 r. zorganizowano 10 przedszkoli. Ich organizacją zajmowało się [[Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię]]. W przedszkolach zatrudniano rodzime przedszkolanki. Funkcjonowanie polskich przedszkoli było atakowane przez Niemców. Ostatecznie wszystkie placówki przedszkolne na Warmii zostały zlikwidowane z chwilą wybuchu II wojny światowej. | ||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Polskie przedszkola == |
| − | |||
| − | |||
Miejscowości, w których w latach 1927-1939 na [[Warmia |Warmii]] istniały polskie przedszkola: | Miejscowości, w których w latach 1927-1939 na [[Warmia |Warmii]] istniały polskie przedszkola: | ||
* [[Chaberkowo]] - 1927 | * [[Chaberkowo]] - 1927 | ||
Wersja z 14:59, 1 kwi 2014
| Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich | |
 ...Wymagane... | |
| Data założenia: | 1927 r. |
| Typ placówki: | przedszkole |
| Adres: | Warmia |
Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich – przedszkola zwane też ochronkami z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Działały od 1927 do 1939 r. na Warmii.
Spis treści
Historia
Pierwsze przedszkola czyli ochronki dla dzieci mniejszości polskiej w Prusach Wschodnich na Warmii zaczęło organizować w 1927 r. Pierwsza ochronka powstała w maju 1927 r. w Unieszewie, ostatnia 09.04.1934 r. w Olsztynie. Do 1934 r. zorganizowano 10 przedszkoli. Ich organizacją zajmowało się Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. W przedszkolach zatrudniano rodzime przedszkolanki. Funkcjonowanie polskich przedszkoli było atakowane przez Niemców. Ostatecznie wszystkie placówki przedszkolne na Warmii zostały zlikwidowane z chwilą wybuchu II wojny światowej.
Zadania i uprawnienia przedszkolanek
Przedszkolanki były zatrudniane przez Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Otrzymywały wynagrodzenie oraz cztery tygodnie urlopu. Do ich obowiązków należało m.in. prowadzenie zajęć z dziećmi przedszkolnymi według zatwierdzonego przez Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię planu, a w godzinach pozasłużbowych, praca z młodzieżą i pielęgnowanie tradycji i dóbr kulturowych w obrębie danej parafii.
Kadra pedagogiczna
Przedszkolanki polskich przedszkoli/ochronek w latach 1927-1939 na Warmii:
- Otylia Teszner Groth - Chaberkowo, Gietrzwałd, Nowa Kaletka
- Marta Schröterówna - Chaberkowo
- Maria Kensbock - Skajboty
- Jadwiga Brzeszczyńska (późniejsza Gransicka) - Unieszewo, Pluski
- Róża Koenigsmann (później Pacholska) - Nowa Kaletka
- Maria Zientara-Malewska - Gietrzwałd
- Marta Hanowska-Sendrowska - Gietrzwałd
- Anna Kiwitt (później Samulowska - Chabekowo, Gietrzwałd, Woryty
- Anna Sendrowska (później Hedrychowa) - Chaberkowo, Woryty
- Helena Połomska - Chaberkowo, Woryty, Unieszewo
- Jadwiga Gnatowska - Chaberkowo
- Janina Leśniorowska - Olsztyn
- Anna Romanowska - Skajboty
- Salomea Herudajówna - Skajboty
- Zofia Olejniczak - Skajboty
- Maria Prejłowska - Woryty, Unieszewo
- Agata Sendrowska - Purda
- Anna Zarembianka - Purda
- Franciszka Hensel-Szczepańska - Unieszewo
Polskie przedszkola
Miejscowości, w których w latach 1927-1939 na Warmii istniały polskie przedszkola:
- Chaberkowo - 1927
- Gietrzwałd - 1927
- Nowa Kaletka 1928
- Skajboty - 1931
- Unieszewo - 1927
- Pluski - 1929
- Woryty - 1930 lub 1933
- Olsztyn - 1934
- Purda - 1931
- Przykop
Ciekawostki
W Rzeszy Niemieckiej obowiązywał zakaz zatrudniania mężatek. Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego kobiety przestawały pracować zawodowo. Tak było w przypadku m.in. Otylii Teszner Groth czy Jadwigi Brzeszczyńskiej żony nauczyciela Roberta Gransickiego.
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Wrzesiński Wojciech, Warmia i Mazury w polskiej myśli politycznej 1864 – 1945, Warszawa 1984.
