Natura 2000 Ostoja Lidzbarska

Obszar Natura 2000 Ostoja Lidzbarska
Typ obszaru	Obszar "siedliskowy" - przyszły specjalny obszar ochrony siedlisk (SOOS)
Kod	PLH280012
Powierzchnia	8866,9 ha
Status obszaru	Obszar o Znaczeniu dla Wspólnoty (OZW) – korekta granic zgłoszona Komisji Europejskiej.
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Obszar Natura 2000 Ostoja Lidzbarska
Położenie na mapie Polski Obszar Natura 2000 Ostoja Lidzbarska
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Obszar Natura 2000 Ostoja Lidzbarska – obszar o znaczeniu dla Wspólnoty (OZW).

Ryś (Lynx lynx).
Fot. David Castor. Źródło: Commons Wikimedia

Starodub łąkowy (Ostericum palustre Besser).
Fot. Dr. Killer. Źródło: Commons Wikimedia

Ogólny opis obszaru

Obszar położony jest na terenie województw kujawsko-pomorskiego (gm. Bartniczka, gm. Górzno, powiat brodnicki), mazowieckiego (gm. Lubowidz, powiat żuromiński) oraz warmińsko-mazurskiego (gm. Lidzbark, powiat działdowski). Powierzchnia wyznaczonego obiektu wynosi 8866,9 ha, w tym 5202,4 ha w woj. warmińsko-mazurskim.

Ostoja Lidzbarska obejmuje kompleks lasów, jezior i mokradeł we wschodniej części makroregionu Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego, na styku sandru i wysoczyzny morenowej. Północna część charakteryzuje się znacznymi deniwelacjami. Występują tu głębokie rynny subglacjalne, przełomowe odcinki dolin rzecznych (jary), nisze źródliskowe, obniżenia wytopiskowe, drumliny, ozy i kemy. Liczne są rynnowe i wytopiskowe jeziora, rzeki o znacznym spadku, źródła i miejsca wysięku wody. Kompleks leśny reprezentują lasy grądowe, bory mieszane i sosnowe.

Walory przyrodnicze

Wyznaczony obiekt charakteryzuje się bogactwem i różnorodnością florystyczną, faunistyczną i fitocenotyczną oraz wysokim stopniem naturalności. Dobrze zachowane są fitocenozy wodne, szuwarowe, torfowiskowe, źródliskowe, łąkowe, ziołoroślowe, murawowe, okrajkowe, zaroślowe i leśne.

Do głównych walorów tego obszaru należy obecność 20 typów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Są to:

• twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic (kod 3140-1);
• starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne Nymphaeion, Potamion (kod 3150-1)
• naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne Sphagno–Urticularion (kod 3160-1)
• nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników (kod 3260-1)
• suche wrzosowiska (kod 4030-2)
• suche, śródlądowe murawy napiaskowe (kod 6120-3)
• zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (kod 6410-1)
• ziołorośla górskie i ziołorośla nadrzeczne (kod 6430-3)
• niżowe i górskie łąki świeże użytkowane ekstensywnie (kod 6510-1, 6510-2)
• torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (kod 7110-1)
• torfowiska wysokie zdegradowane, zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji (kod 7120-1)
• torfowiska przejściowe i trzęsawiska na niżu (kod 7140-1)
• torfowiska nakredowe (kod 7210-1)
• górskie i nizinne torfowiska zasadowe (kod 7230-3)
• bory i lasy bagienne (kody 91D0-1, 91D0-2, 91D0-6)
• łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (kody 91E0-3, 91E0-4, 91E0-5)
• łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (kod 91F0-2)
• ciepłolubne dąbrowy (kod 9110-1)
• grąd subkontynentalny (kody 9170-2, 9170-3)

Na obszarze stwierdzono 20 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, w tym 5 gatunków roślin i 15 zwierząt. Wśród roślin występują m.in.: leniec bezpodkwiatkowy, lipiennik Loesela, sasanka otwarta, starodub łąkowy i sierpowiec błyszczący. W grupie zwierząt obecnych jest: 6 gatunków ssaków - bóbr europejski, mopek, nocek duży, wydra, ryś, wilk; 2 gatunki płazów - kumak nizinny, traszka grzebieniasta; 4 gatunki ryb - głowacz białopłetwy, koza, minóg strumieniowy i piskorz oraz 3 gatunki owadów - czerwończyk nieparek, pachnica dębowa i zalotka większa.

Cel ochrony

Podstawowymi celami ochrony są:

• zachowanie wysokiej różnorodności florystycznej, faunistycznej, fitocenotycznej, siedliskowej i krajobrazowej. Dotyczy to głównie kompleksów leśnych, jezior, torfowisk i łąk
• zachowanie stanowisk światłolubnych gatunków leśnych: sasanki otwartej i leńca bezpodkwiatkowego
• ochrona mechowisk z lipiennikiem Loesela, sierpowcem błyszczącym i reliktowymi mchami
• ochrona źródliskowych lasów olszowych, brzeziny bagiennej, grądów zboczowych i świetlistej dąbrowy

Istniejące formy ochrony

Rezerwaty przyrody: rezerwat Czarny Bryńsk (13,1 ha), Jar Brynicy II (28,3 ha), Rezerwat Klonowo (30,9 ha), Ostrowy nad Brynicą (2,1 ha), Szumny Zdrój im. Kazimierza Sulisławskiego (37 ha); Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy (27 764,0 ha); Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Welskiego Parku Krajobrazowego - Słup (2137,8 ha).

Zobacz też

Regionalna Dyrekcja Ochrony środowiska w Olsztynie [20.02.2015]
obszary.natura2000.org.pl [20.02.2015]
Instytut na rzecz Ekorozwoju [20.02.2015]

Bibliografia

Załuski T., Gawenda-Kempczyńska D., Łazowy-Szczepanowska I., Oleksa A., Szulc M., Ostoja Lidzbarska. W: Hołdyński Czesław, Krupa Małgorzata (red.), Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim, Olsztyn, Wydawnictwo Mantis, 2009, s. 215-219.