Leszcz: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Leszcz''' (niem. ''Heeselicht'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie | + | ''' Leszcz''' (niem. ''Heeselicht'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Dąbrówno (gmina wiejska)|gminie Dąbrówno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 147 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bartosz Sołtan ]]<ref> [http://bip.warmia.mazury.pl/dabrowno_gmina_wiejska/149/Granice_i_Rady_Soleckie/ Wrota Warmii i Mazur] [29.08.2013]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze | + | Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko–Ostródzkie]]), w południowo-zachodniej części [[Kraina Tysiąca Jezior|Krainy Tysiąca Jezior]], na terenie [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]]. Wieś leży w odległości 42 km na południe od [[Ostróda|Ostródy]], na południowo–wschodnim brzegu jeziora [[Jezioro Dąbrowa Wielka|Dąbrowa Wielka]], w odległości 5 km na południowy wschód od [[Dąbrówno|Dąbrówna]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Nazwa wsi wywodzi się od miejscowości Leszcze w dawnym powiecie toruńskim. Osada została założona w 1321 roku i na początku liczyła 40 łanów. Nadanie otrzymali z rąk mistrza krajowego [[Fryderyk von Wildenberg|Fryderyka von Wildenberg]] rycerze: Piotr z Leszcza, Heineman i Konrad von Wansen. W 1466 roku miejscowość należała do [[Albert Goliński|Alberta Golińskiego]]. Leszcz był siedzibą [[Jan Bażyński|Jana Bażyńskiego]] – przywódcy [[Opozycja antykrzyżacka|opozycji antykrzyżackiej]] w [[Prusy|Prusach]], właściciela majątku na przełomie XIV i XV wieku. W 1540 r. majątek liczył 60 łanów. W 1579 doszło do podziału dóbr. Było to spowodowane niegospodarnością ówczesnego właściciela Jana Golińskiego. W 1628 roku dzierżawcą majątku był [[Nickel Biliński]]. | Nazwa wsi wywodzi się od miejscowości Leszcze w dawnym powiecie toruńskim. Osada została założona w 1321 roku i na początku liczyła 40 łanów. Nadanie otrzymali z rąk mistrza krajowego [[Fryderyk von Wildenberg|Fryderyka von Wildenberg]] rycerze: Piotr z Leszcza, Heineman i Konrad von Wansen. W 1466 roku miejscowość należała do [[Albert Goliński|Alberta Golińskiego]]. Leszcz był siedzibą [[Jan Bażyński|Jana Bażyńskiego]] – przywódcy [[Opozycja antykrzyżacka|opozycji antykrzyżackiej]] w [[Prusy|Prusach]], właściciela majątku na przełomie XIV i XV wieku. W 1540 r. majątek liczył 60 łanów. W 1579 doszło do podziału dóbr. Było to spowodowane niegospodarnością ówczesnego właściciela Jana Golińskiego. W 1628 roku dzierżawcą majątku był [[Nickel Biliński]]. | ||
| − | W 1705 roku major wojska polskiego [[Jan von Schierstedt]] wydzierżawił dobra polskiemu kasztelanowi [[Mikołaj Kemski| Mikołajowi Kemskiemu]]. W okresie międzywojennym w miejscowości działała gorzelnia. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] miejscowość liczyła 241 mieszkańców . Aktualnie jest siedzibą sołectwa. | + | W 1705 roku major wojska polskiego [[Jan von Schierstedt]] wydzierżawił dobra polskiemu kasztelanowi [[Mikołaj Kemski| Mikołajowi Kemskiemu]]. W okresie międzywojennym w miejscowości działała gorzelnia. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] miejscowość liczyła 241 mieszkańców. Aktualnie jest siedzibą sołectwa. |
| Linia 50: | Linia 50: | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Jan Bażyński]] (ok. | + | *[[Jan Bażyński]] (ok. 1390–1459) – twórca [[Związek Pruski |Związku Pruskiego]], przez wiele lat walczył w Afryce u boku króla portugalskiego, członek Rawy Wielkiego Mistrza Krzyżackiego |
| − | *[[Jerzy Wasiański]] ( | + | *[[Jerzy Wasiański]] (1692–1741) – urodzony w Leszczu autor najpopularniejszego na [[Mazury| Mazurach]] kancjonału ewangelików polskich |
| + | == Zabytki == | ||
| + | *[[Dwór w Leszczu|dwór]] wzniesiony w 2. połowie XIX wieku | ||
| + | *pozostałości po dawnym grodzisku wczesnośredniowiecznym | ||
| + | *[[Kościół pw. Trójcy Świętej w Leszczu|kościół]] gotycki wybudowany XIV wieku, wraz z [[Cmentarz przykościelny w Leszczu |cmentarzem przykościelnym]] wpisany do [[Wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]] | ||
| − | + | ==Turystyka== | |
| − | + | *[[Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn|czerwony szlak pieszy grunwaldzki]] o łącznej długości 98 km – przebieg trasy: [[Grunwald]] – Leszcz – [[Uzdowo]] – [[Myślęta]] – [[Turza Wielka]] – [[Prioma]] – [[Płośnica]] – [[Turza Mała]] – [[Jeleń]] – [[Lidzbark]] – [[Bądzyn]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn| | ||
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | ||
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach'', Olsztyn 2006. | #Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach'', Olsztyn 2006. | ||
| Linia 70: | Linia 67: | ||
#''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976. | #''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [24.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [24.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [24.08.2013] |
| − | #[http://pl.wikipedia.org/wiki/Leszcz_%28wie%C5%9B_w_wojew%C3%B3dztwie_warmi%C5%84sko-mazurskim%29/ Wikipedia] [24.07.2014] | + | #[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [29.08.2013] |
| + | #[http://pl.wikipedia.org/wiki/Leszcz_%28wie%C5%9B_w_wojew%C3%B3dztwie_warmi%C5%84sko-mazurskim%29/ Wikipedia] [24.07.2014] | ||
| + | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
Wersja z 08:26, 24 lip 2014
| Leszcz | |
| | |
![Kościół w Leszczu Wikipedia [24.07.2014]](/index.php/Plik:Leszcz.jpg) Kościół w Leszczu Wikipedia [24.07.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Dąbrówno |
| Liczba ludności (2010) | 147 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-120 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Leszcz | |
| Położenie na mapie Polski  Leszcz | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Leszcz (niem. Heeselicht) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Dąbrówno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 147 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bartosz Sołtan [1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko–Ostródzkie), w południowo-zachodniej części Krainy Tysiąca Jezior, na terenie Garbu Lubawskiego. Wieś leży w odległości 42 km na południe od Ostródy, na południowo–wschodnim brzegu jeziora Dąbrowa Wielka, w odległości 5 km na południowy wschód od Dąbrówna.
Dzieje miejscowości
Nazwa wsi wywodzi się od miejscowości Leszcze w dawnym powiecie toruńskim. Osada została założona w 1321 roku i na początku liczyła 40 łanów. Nadanie otrzymali z rąk mistrza krajowego Fryderyka von Wildenberg rycerze: Piotr z Leszcza, Heineman i Konrad von Wansen. W 1466 roku miejscowość należała do Alberta Golińskiego. Leszcz był siedzibą Jana Bażyńskiego – przywódcy opozycji antykrzyżackiej w Prusach, właściciela majątku na przełomie XIV i XV wieku. W 1540 r. majątek liczył 60 łanów. W 1579 doszło do podziału dóbr. Było to spowodowane niegospodarnością ówczesnego właściciela Jana Golińskiego. W 1628 roku dzierżawcą majątku był Nickel Biliński. W 1705 roku major wojska polskiego Jan von Schierstedt wydzierżawił dobra polskiemu kasztelanowi Mikołajowi Kemskiemu. W okresie międzywojennym w miejscowości działała gorzelnia. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 241 mieszkańców. Aktualnie jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1820 r. – 97 osób
- 1861 r. – 233 osoby
- 1925 r. – 301 osób
Ludzie związani z miejscowością
- Jan Bażyński (ok. 1390–1459) – twórca Związku Pruskiego, przez wiele lat walczył w Afryce u boku króla portugalskiego, członek Rawy Wielkiego Mistrza Krzyżackiego
- Jerzy Wasiański (1692–1741) – urodzony w Leszczu autor najpopularniejszego na Mazurach kancjonału ewangelików polskich
Zabytki
- dwór wzniesiony w 2. połowie XIX wieku
- pozostałości po dawnym grodzisku wczesnośredniowiecznym
- kościół gotycki wybudowany XIV wieku, wraz z cmentarzem przykościelnym wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
Turystyka
- czerwony szlak pieszy grunwaldzki o łącznej długości 98 km – przebieg trasy: Grunwald – Leszcz – Uzdowo – Myślęta – Turza Wielka – Prioma – Płośnica – Turza Mała – Jeleń – Lidzbark – Bądzyn
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach, Olsztyn 2006.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [24.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [24.08.2013]
- Wrota Warmii i Mazur [29.08.2013]
- Wikipedia [24.07.2014]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [29.08.2013]
