Uzdowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Uzdowa |
|zdjęcie = | |zdjęcie = | ||
|opis zdjęcia = | |opis zdjęcia = | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = działdowski | |powiat = działdowski | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Uzdowo ''' (niem. ''Usdau'') – | + | ''' Uzdowo ''' (niem. ''Usdau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Działdowo (gmina wiejska)|gminie Działdowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do województwa ciechanowskiego. W 2010 roku liczyła 801 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Krystyna Roman]]<ref>[http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=92/ Strona Urzędu Gminy Działdowo] [05.12.2013]</ref>. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w południowej części województwa | + | Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i Niziny Mazowieckiej, 14 km na północ od [[Działdowo|Działdowa]]; krzyżują się tu drogi wojewódzkie nr 538 i 542 |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]] | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]] na obszarze ogromnych dóbr nadanych w 1321 roku Piotrowi z [[Leszcza]] i towarzyszom (zob. [[Wilamowo (gmina Działdowo)|Wilamowo]]). Istniała już przed 1382 rokiem, kiedy to Heineman z Uzdowa sprawował urząd sędziego ziemskiego ostródzkiego; w 1440 roku Jan z Uzdowa pełnił tę samą funkcję (był on również członkiem [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]). 13 lipca 1410 roku przez Uzdowo przechodziła armia króla Władysława Jagiełły w drodze pod [[Grunwald]]. Wieś została zasiedlona przez osadników z ziemi dobrzyńskiej. Wywodzi się stąd szlachecki ród Uzdowskich (pierwotnie z ziemi chełmińskiej). Pod koniec XVII wieku Uzdowo należało do rodziny Ostaszewskich, a w następnym stuleciu do Wierzbickich, Zielińskich i Rybińskich. |
Kościół w Uzdowie wybudowano już w czasach krzyżackich. Od XVI wieku była to świątynia ewangelicka, siedziba parafii. Przy kościele działała szkoła parafialna. | Kościół w Uzdowie wybudowano już w czasach krzyżackich. Od XVI wieku była to świątynia ewangelicka, siedziba parafii. Przy kościele działała szkoła parafialna. | ||
| Linia 48: | Linia 44: | ||
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 - 520 osób | + | *1857 r. - 520 osób |
| − | 1931 - 886 osób | + | *1931 r. - 886 osób |
| − | + | == Szkolnictwo == | |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa w Uzdowie|Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza]] | |
| − | == | ||
| − | *[[Szkoła Podstawowa | ||
| − | |||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| Linia 65: | Linia 58: | ||
==Religia== | ==Religia== | ||
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Turzy Wielkiej|parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Turzy Wielkiej|parafii rzymskokatolickiej w Turzy Wielkiej]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | *[[Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn| | + | *[[Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn|szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn]] – czerwony szlak pieszy o łącznej długości 98 km - przebieg trasy: Grunwald – Leszcz – Uzdowo – [[Myślęta]] – [[Turza Wielka]] – [[Prioma]] – [[Płośnica]] – [[Turza Mała]] – [[Jeleń]] – [[Lidzbark]] – [[Bądzyn]] |
| − | *[[Szlaki grunwaldzkie | | + | *[[Szlaki grunwaldzkie |szlak grunwaldzki]]: Lidzbark – [[Gródki]] – [[Wysoka]] – [[Działdowo]] – Uzdowo – Grunwald |
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *dawny [[Kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie|kościół]] ewangelicki, obecnie filialny, z XIX wieku, murowany, otynkowany, dach kryty dachówką ceramiczną |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki, zaniedbany, stanowi skupisko zieleni, ostatni pochówek z 1950 roku; własność parafii ewangelickiej |
| − | * | + | *kilka przykładów budownictwa z końca XIX i początku XX wieku - domy mieszkalne, murowane z czerwonej cegły |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 85: | Linia 76: | ||
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013] |
| − | # | + | #[http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=102| Strona Urzędu Gminy Działdowo ] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| Verwaltungsgeschichte] [ | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 10:24, 28 lis 2014
| Uzdowo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | działdowski |
| Gmina | Działdowo |
| Liczba ludności (2010) | 801 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Uzdowo | |
| Położenie na mapie Polski  Uzdowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Uzdowo (niem. Usdau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. W 2010 roku liczyła 801 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystyna Roman[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 14 km na północ od Działdowa; krzyżują się tu drogi wojewódzkie nr 538 i 542
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego na obszarze ogromnych dóbr nadanych w 1321 roku Piotrowi z Leszcza i towarzyszom (zob. Wilamowo). Istniała już przed 1382 rokiem, kiedy to Heineman z Uzdowa sprawował urząd sędziego ziemskiego ostródzkiego; w 1440 roku Jan z Uzdowa pełnił tę samą funkcję (był on również członkiem Związku Pruskiego). 13 lipca 1410 roku przez Uzdowo przechodziła armia króla Władysława Jagiełły w drodze pod Grunwald. Wieś została zasiedlona przez osadników z ziemi dobrzyńskiej. Wywodzi się stąd szlachecki ród Uzdowskich (pierwotnie z ziemi chełmińskiej). Pod koniec XVII wieku Uzdowo należało do rodziny Ostaszewskich, a w następnym stuleciu do Wierzbickich, Zielińskich i Rybińskich.
Kościół w Uzdowie wybudowano już w czasach krzyżackich. Od XVI wieku była to świątynia ewangelicka, siedziba parafii. Przy kościele działała szkoła parafialna.
27 sierpnia 1914 roku stoczono krwawą bitwę pod Uzdowem - część kontrofensywy wojsk niemieckich. W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. W drugiej połowie lat 50. Uzdowo było krótko siedzibą gromady. Na początku lat 60. w czynie społecznym założono tu wiejski dom kultury.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. - 520 osób
- 1931 r. - 886 osób
Szkolnictwo
Kultura
We wsi działa Biblioteka Publiczna, będąca filią Gminnej Biblioteki Publicznej w Burkacie.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Turzy Wielkiej.
Turystyka
- szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn – czerwony szlak pieszy o łącznej długości 98 km - przebieg trasy: Grunwald – Leszcz – Uzdowo – Myślęta – Turza Wielka – Prioma – Płośnica – Turza Mała – Jeleń – Lidzbark – Bądzyn
- szlak grunwaldzki: Lidzbark – Gródki – Wysoka – Działdowo – Uzdowo – Grunwald
Zabytki
- dawny kościół ewangelicki, obecnie filialny, z XIX wieku, murowany, otynkowany, dach kryty dachówką ceramiczną
- cmentarz ewangelicki, zaniedbany, stanowi skupisko zieleni, ostatni pochówek z 1950 roku; własność parafii ewangelickiej
- kilka przykładów budownictwa z końca XIX i początku XX wieku - domy mieszkalne, murowane z czerwonej cegły
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 2, Olsztyn 2011.
- Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.#Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
- Strona Urzędu Gminy Działdowo [12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Działdowo [05.12.2013]
