Żardeniki: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Żardeniki''' (niem.''Scharnigk'') – | + | ''' Żardeniki''' (niem.''Scharnigk'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| gminie Jeziorany]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jakub Marciniak]]<ref>[http://bip.jeziorany.nowoczesnagmina.pl/?c=92/ Strona Urzędu Gminy Jeziorany] [17.12.2013]</ref>. |
| − | W latach | ||
| − | |||
| − | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 40: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa [[Eberhard z Nysy| Eberharda z Nysy]]. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym Schardenith. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w [[ | + | Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa [[Eberhard z Nysy| Eberharda z Nysy]]. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym ''Schardenith''. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w [[Wieś czynszowa|wieś czynszową]]. W okresie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko–krzyżackiej]] wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 [[Włóka| włók]] ziemi należących do Żardenik 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup [[Mikołaj Szyszkowski|Szyszkowski]] zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w [[Radostowo (gmina Jeziorany) |Radostowie]]. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel, uczęszczało 53 dzieci. |
| + | |||
| + | W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy. W miejscowości działa [[Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin w Żardenikach|Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin]]. | ||
| − | |||
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1820 - 355 osób | + | *1820 r. - 355 osób |
| − | 1848 - 199 osób | + | *1848 r. - 199 osób |
| − | 1939 - 252 osoby | + | *1939 r. - 252 osoby |
| − | 2007 - 530 osób | + | *2007 r. - 530 osób |
| − | |||
| − | == | + | == Szkolnictwo== |
| − | W wiosce znajduje się [[Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach|Specjalny Ośrodek | + | W wiosce znajduje się [[Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach|Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy]]. |
<br/> | <br/> | ||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 26,5 km - przebieg trasy: Jeziorany - Żardeniki - [[Kikity]] - [[Biesówko]] - [[Zerbuń]] - [[Miejska Wieś]] - Jeziorany |
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie | + | *3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie; [[Kapliczka w Żardenikach |jedna z nich]] datowana na XVIII w |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969. | #''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969. | ||
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [19.12.2013] |
| − | + | #[http://gov.genealogy.net/item/show/SCHIGKKO03JX| Genealogy.net] [19.12.2013] | |
| − | #[http://gov.genealogy.net/item/show/SCHIGKKO03JX| Genealogy.net] [ | + | #[http://mojemazury.pl/33270,Szlak-rowerowy-Jeziorany-Zardeniki-Kikity-Biesowko-Zerbun-Miejska-Wies-Jeziorany.html#axzz2p6FHevMJ| Moje Mazury] [19.12.2013] |
| − | #[http://mojemazury.pl/33270,Szlak-rowerowy-Jeziorany-Zardeniki-Kikity-Biesowko-Zerbun-Miejska-Wies-Jeziorany.html#axzz2p6FHevMJ| | + | #[http://www.sosw-zardeniki.pl/| Strona Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Żardenikach] [19.12.2013] |
| − | #[http://www.sosw-zardeniki.pl/| | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 14:59, 30 lis 2014
| Żardeniki | |
| | |
![Dwór w Żardenikach Polskie Zabytki [12.11.2013]](/index.php/Plik:Zarde.jpg) Dwór w Żardenikach Polskie Zabytki [12.11.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jeziorany |
| Liczba ludności (2010) | 177 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Żardeniki | |
| Położenie na mapie Polski  Żardeniki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Żardeniki (niem.Scharnigk) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jakub Marciniak[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 3,8 km od Jezioran. W pobliżu wsi znajdują się jeziora: Ławki, Kikity, Luterskie.
Dzieje miejscowości
Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa Eberharda z Nysy. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym Schardenith. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w wieś czynszową. W okresie wojny polsko–krzyżackiej wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 włók ziemi należących do Żardenik 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup Szyszkowski zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w Radostowie. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel, uczęszczało 53 dzieci.
W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy. W miejscowości działa Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1820 r. - 355 osób
- 1848 r. - 199 osób
- 1939 r. - 252 osoby
- 2007 r. - 530 osób
Szkolnictwo
W wiosce znajduje się Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy.
Turystyka
- szlak rowerowy o długości 26,5 km - przebieg trasy: Jeziorany - Żardeniki - Kikity - Biesówko - Zerbuń - Miejska Wieś - Jeziorany
Zabytki
- 3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie; jedna z nich datowana na XVIII w
Bibliografia
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
- Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2013]
- Genealogy.net [19.12.2013]
- Moje Mazury [19.12.2013]
- Strona Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Żardenikach [19.12.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Jeziorany [17.12.2013]
