Muszaki

Muszaki
Kwatera wojenna w Muszakach. Fot. ze zbiorów Kreisgemeinschaft Neidenburg. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [26.08.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Janowo
Sołectwo	Muszaki
Liczba ludności (2010)	442
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Muszaki
Położenie na mapie Polski Muszaki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Muszaki (niem. Muschaken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 442 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Małgorzata Ługacz.

Położenie

Wieś znajduje się nieopodal rezerwatu Małga. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 604, w odległości około 11 km od Nidzicy.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana na prawie chełmińskim na 20 łanach w 1359 r. Wówczas to wielki mistrz Winrich von Kniprode‏‎ nadał te ziemie Wielisławowi i Jaśkowi. Właściciele byli zobowiązani do wystawiania dwóch służb pruskich. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego osadnika. Od XVI w. funkcjonowała tutaj parafia ewangelicka. W 1600 r. wieś zamieszkiwali tylko Polacy. W 1680 r. chłopi ze wsi zakupili 1 łan i 7 mórg przy wsi Ulesie, potrzebowali bowiem miejsca do pasania bydła. W XVIII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W 1711 r. pastor Georg Funk zakupił 3 ¼ łana w majątku położonym w Muszakach – Pölkische Gütchen. W tym samym okresie wieś obejmowała 27 łanów. W 1756 r. w Muszakach było: 13 wolnych, 1 chłop chełmiński, 8 komorników, kowal i krawiec. W tym okresie sołtysem był Christian Sadowski. Ponadto w XIX w. we wsi znajdował się kościół, stara plebania, park, stacja kolejowa oraz zakład wychowawczy o nazwie Emaus. W 1873 r. w Gazecie Olsztyńskiej odnotowano niewyjaśnione zjawisko na terenie wsi - olbrzymią, wielokolorową łunę. Po kilkunastu minutach tworzące ją koła, wydając dziwne odgłosy, uniosły się w górę, po czym zaczęły opadać, rozchodząc się po całym terenie. Zjawisko to powtórzyło się po kilku dniach.

W XIX w. Muszaki przeżywały rozwój, a liczba mieszkańców systematycznie rosła. W 1856 r. było tu 280 mieszkańców . W 1877 r. mieszkało tutaj 468 osób w większości ewangelicy mówiący w języku polskim . W XIX w. ludność zajmowała się uprawą kartofli i hodowlą owiec.

W 1945 r. kościół uległ zniszczeniu. Na jego miejscu wybudowano kaplicę. Muszaki do 1954 r. były siedzibą gminy. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.

Gospodarka

W Muszakach działają gospodarstwa agroturystyczne. We wsi funkcjonuje także firma usługowo–transportowa, firma z zakresu branży spożywczej, automechanika, firma handlowo–transportowa, tartak, firma budowlana i architektoniczna. Jest tutaj także siedziba Leśnictwa Muszaki, należącego do Nadleśnictwa Nidzica.

Kultura

We wsi działa świetlica wiejska.

Szkolnictwo

W miejscowości działa Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej. Jest tutaj także stacja kaznodziejska parafii ewangelicko–augsburskkiej w Nidzicy.

Przyroda

W pobliżu miejscowości rozciąga się rezerwat Małga. Na terenie tutejszego leśnictwa znajduje się pomnik przyrody – głaz narzutowy.

Ludzie związani z miejscowością

• Benedykt Błoński (ur. 1957) – urodzony w Muszakach dyrygent, chórmistrz, wykładowca uniwersytecki

Bibliografia

Orłowicz Mieczysław,Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Olsztyn 1991.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.
Bank Danych Lokalnych GUS [26.08.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [26.08.2014]
Strona Gminy Janowo [26.08.2014]