Olbrachtowo

Olbrachtowo
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Susz
Liczba ludności (2010)	29
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Olbrachtowo
Położenie na mapie Polski Olbrachtowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Olbrachtowo (niem. Gross Albrechtau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 29 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Henryk Teodorski.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na południe od jeziora Gaudy, 24 km na północny zachód od Iławy i 7 km na północny wschód od Suszu.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona przez sołtysa Albrechta w 1312 roku. Przyjęła nazwę od imienia swojego zasadźcy. Obszar wsi przyznany przez kapitułę pomezańską obejmował 106 łanów. We wsi powstał młyn, wybudowano również karczmę. Kościół istniał w Olbrachtowie od lat 40. XIV wieku. W 1414 roku wieś została doszczętnie zniszczona. Udało się jednak odbudować zniszczony kościół, a jego istnienie potwierdzają dokumenty kapituły z XVI wieku. Miejscowość była wówczas samodzielną parafią. W 1684 roku świątynia ponownie spłonęła. Nowy kościół wzniesiono w 1732 roku, kiedy wieś należała już do parafii z siedzibą w Kamieńcu.

Olbrachtowo mocno ucierpiało w wyniku wojen polsko-krzyżackich w XV i XVI wieku. Opustoszała wieś została włączona do pruskiej domeny książęcej. Pod koniec XVI wieku Olbrachtowo i Olbrachtówko jako nadanie książęce zostały przekazane von Schliebenom. W 1699 roku majątek odkupił Ernst Finck von Finckenstein. W 1820 roku 200 ha gruntu w Olbrachtowie rozparcelowano na działki chłopskie. Dwa lata później wydzielono dodatkowo kilka nowych działek. Dla rodzin osadników wzniesiony został czteropiętrowy dom z ogrodem. W tym czasie istniały również stajnie oraz stodoły. Po 1822 roku Olbrachtowo miało charakter wsi chłopskiej, do której zaczęli napływać również rzemieślnicy. Pod koniec XIX wieku w miejscowości żyli szewcy, stolarze, bednarze, dekarz, tkacz, murarz oraz młynarz. W 1862 roku niejaki Johann Reschke otworzył w Olbrachtowie sklep oraz gospodę. Właścicielem drugiej gospody był Karl Schubring. Pod koniec stulecia oddano do użytku szosę prowadzącą z Susza do Zalewa.

W 1905 roku miejscowość była zamieszkana przez 226 osób. W 1909 roku oddano do użytku szkołę. W 1929 roku doszło do utworzenia sołectwa Olbrachtowo. Mieszkańcy założyli Związek Szkolny, dzięki czemu doprowadzono do wybudowania większej szkoły w Brusinach, do której uczęszczały również dzieci z Olbrachtowa, Januszewa oraz Solnik.

Liczba budynków mieszkalnych na przestrzeni lat:

• 1817 – 17 domów
• 1831 – 12 domów
• 1864 – 14 domów
• 1871 – 14 domów
• 1885 – 14 domów
• 1895 – 12 domów
• 1905 – 12 domów

Turystyka

• trasa rowerowa o długości 60 km – przebieg trasy: Iława – Szczepkowo – Starzykowo – Piotrkowo – Januszewo – Brusiny – Olbrachtówko – Olbrachtowo – Kamieniec – Susz – Ulnowo – Chełmżyca – Iława

Zabytki

• kościół filialny z 1732 roku
• cmentarz przykościelny

Zobacz też

Olbrachtówko

Bibliografia

Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]