Parcz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Parcz ''' (niem. ''Partsch'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[ | + | ''' Parcz ''' (niem. ''Partsch'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Kętrzyn (gmina wiejska)|gminie Kętrzyn]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 320 mieszkańców (łącznie: Parcz, [[Jankowo]]).<br/><br/> |
| − | + | [[File:Dwór w Parczu.jpg|thumb|290 px|right| Dwór w Parczu [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Parcz#mediaviewer/File:2009-07_Parcz_3.jpg commons.wikimedia.org] [04.12.2014]]] | |
== Położenie == | == Położenie == | ||
Miejscowość jest położona w odległości 10 km od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | Miejscowość jest położona w odległości 10 km od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Dokładna data założenia wsi nie jest znana. Lokacja Parcza na obszarze 16 włók miała miejsce w XIV stuleciu. W tym okresie w miejscowości działał młyn. W 1437 roku komtur [[Jan von Benhausen]] przekazał majątek [[von Partz|Fryderykowi von Partz]]. Nazwa wsi stanowiła bezpośrednie nawiązanie do nazwiska ówczesnego właściciela. W okresie przedreformacyjnym do parafii w [[Czerniki| Czernikach]] należały wsie: Parcz, [[Stara Różanka]], [[Wopławki]] oraz [[Kwiedzina]]. W XVI stuleciu Parcz stanowił własność polskiego rodu Kobylińskich. W XVIII wieku majątek należał do barona Fryderyka Schenka zu Tautenberga. W 1817 roku miejscowość składała się z 16 budynków mieszkalnych i liczyła 167 mieszkańców. W 1871 roku majątek liczył 5914 mórg. W 1913 roku majątkiem zarządzał Georg von Schenck, który wybudował we wsi szkołę. W tym okresie dobra (łącznie Parcz i [[Jankowo]]) obejmowały powierzchnię 689 ha. W majątku prowadzono hodowlę owiec, bydła, koni i świń. W 1939 roku wieś była zamieszkana prze 312 osób. | Dokładna data założenia wsi nie jest znana. Lokacja Parcza na obszarze 16 włók miała miejsce w XIV stuleciu. W tym okresie w miejscowości działał młyn. W 1437 roku komtur [[Jan von Benhausen]] przekazał majątek [[von Partz|Fryderykowi von Partz]]. Nazwa wsi stanowiła bezpośrednie nawiązanie do nazwiska ówczesnego właściciela. W okresie przedreformacyjnym do parafii w [[Czerniki| Czernikach]] należały wsie: Parcz, [[Stara Różanka]], [[Wopławki]] oraz [[Kwiedzina]]. W XVI stuleciu Parcz stanowił własność polskiego rodu Kobylińskich. W XVIII wieku majątek należał do barona Fryderyka Schenka zu Tautenberga. W 1817 roku miejscowość składała się z 16 budynków mieszkalnych i liczyła 167 mieszkańców. W 1871 roku majątek liczył 5914 mórg. W 1913 roku majątkiem zarządzał Georg von Schenck, który wybudował we wsi szkołę. W tym okresie dobra (łącznie Parcz i [[Jankowo]]) obejmowały powierzchnię 689 ha. W majątku prowadzono hodowlę owiec, bydła, koni i świń. W 1939 roku wieś była zamieszkana prze 312 osób. | ||
| Linia 40: | Linia 39: | ||
Po zakończeniu [[II Wojna Światowa|II wojny światowej]] na terenie miejscowości powstało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Parcz|Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. W 1970 roku Parcz był zamieszkany przez 295 osób. We wsi funkcjonowała ośmioklasowa szkoła podstawowa, przedszkole, sala kinowa i punkt biblioteczny. | Po zakończeniu [[II Wojna Światowa|II wojny światowej]] na terenie miejscowości powstało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Parcz|Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. W 1970 roku Parcz był zamieszkany przez 295 osób. We wsi funkcjonowała ośmioklasowa szkoła podstawowa, przedszkole, sala kinowa i punkt biblioteczny. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
*Niebieski szlak pieszy o długości 85.1 km: [[Lidzbark Warmiński]] - PKP - Parcz - PKS | *Niebieski szlak pieszy o długości 85.1 km: [[Lidzbark Warmiński]] - PKP - Parcz - PKS | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
*[[Dwór w Parczu|Dwór]] z połowy XIX w. wraz z pozostałościami parku | *[[Dwór w Parczu|Dwór]] z połowy XIX w. wraz z pozostałościami parku | ||
| Linia 53: | Linia 48: | ||
*Dom mieszkalny przy dworcu kolejowym z 1907 r. | *Dom mieszkalny przy dworcu kolejowym z 1907 r. | ||
*Wiadukt kolejowy z 1907 r. | *Wiadukt kolejowy z 1907 r. | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I–II, Olsztyn 2010–2011.<br/> | |
| − | + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | ''Kętrzyn i okolice'', oprac. Izabela Karpiuk, Kętrzyn 2001.<br/> | |
| − | + | ''Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/> | |
| − | + | ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', red. Aniela Bałanda, Olsztyn 1978.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. <br/> | |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims|Bank Danych Lokalnych GUS] [dostęp: 12.12.2014].<br/> | |
| − | + | [http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn| Historia wsi Parcz] [dostęp: 12.12.2014]. | |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 74: | Linia 67: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[ | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kętrzyn (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Pałace i dwory]] |
Wersja z 18:21, 14 lut 2015
| Parcz | |
| | |
![Parcz. Budynek dworca kolejowego [1][dostęp: 4.12.2014]](/index.php/Plik:Parcz._Budynek_dworca_kolejowego.jpg) Parcz. Budynek dworca kolejowego [2][dostęp: 4.12.2014]
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | kętrzyński |
| Gmina | Kętrzyn |
| Liczba ludności (2010) | 320 (łącznie: Parcz, Jankowo) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Parcz | |
| Położenie na mapie Polski  Parcz | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Parcz (niem. Partsch) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 320 mieszkańców (łącznie: Parcz, Jankowo).
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona w odległości 10 km od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Dokładna data założenia wsi nie jest znana. Lokacja Parcza na obszarze 16 włók miała miejsce w XIV stuleciu. W tym okresie w miejscowości działał młyn. W 1437 roku komtur Jan von Benhausen przekazał majątek Fryderykowi von Partz. Nazwa wsi stanowiła bezpośrednie nawiązanie do nazwiska ówczesnego właściciela. W okresie przedreformacyjnym do parafii w Czernikach należały wsie: Parcz, Stara Różanka, Wopławki oraz Kwiedzina. W XVI stuleciu Parcz stanowił własność polskiego rodu Kobylińskich. W XVIII wieku majątek należał do barona Fryderyka Schenka zu Tautenberga. W 1817 roku miejscowość składała się z 16 budynków mieszkalnych i liczyła 167 mieszkańców. W 1871 roku majątek liczył 5914 mórg. W 1913 roku majątkiem zarządzał Georg von Schenck, który wybudował we wsi szkołę. W tym okresie dobra (łącznie Parcz i Jankowo) obejmowały powierzchnię 689 ha. W majątku prowadzono hodowlę owiec, bydła, koni i świń. W 1939 roku wieś była zamieszkana prze 312 osób.
Po zakończeniu II wojny światowej na terenie miejscowości powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne. W 1970 roku Parcz był zamieszkany przez 295 osób. We wsi funkcjonowała ośmioklasowa szkoła podstawowa, przedszkole, sala kinowa i punkt biblioteczny.
Turystyka
- Niebieski szlak pieszy o długości 85.1 km: Lidzbark Warmiński - PKP - Parcz - PKS
Zabytki
- Dwór z połowy XIX w. wraz z pozostałościami parku
- Cmentarz ewangelicko-augsburski z 1870 r.
- Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej; miejsce spoczynku 8 żołnierzy rosyjskich, poległych w okolicach Parcza w sierpniu 1914 r.
- Budynek dworca kolejowego z 1907 r.
- Dom mieszkalny przy dworcu kolejowym z 1907 r.
- Wiadukt kolejowy z 1907 r.
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I–II, Olsztyn 2010–2011.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Kętrzyn i okolice, oprac. Izabela Karpiuk, Kętrzyn 2001.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, red. Aniela Bałanda, Olsztyn 1978.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Danych Lokalnych GUS [dostęp: 12.12.2014].
Historia wsi Parcz [dostęp: 12.12.2014].
Przypisy
<references>
![[2]](http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Parcz#mediaviewer/File:2009-07_Parcz_1.jpg){kind=link}
