Potryty

Potryty
Zabytkowy młyn w Potrytach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jeziorany
Liczba ludności (2010)	299 (łącznie Wilkiejmy i Potryty)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Potryty
Położenie na mapie Polski Potryty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Potryty (niem. Potritten) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 299 osób (łącznie Wilkiejmy i Potryty). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Feliks Szyszka.

Położenie

Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, nad rzeką Symsarną, w odległości 9,4 km od Jezioran. W pobliżu znajduje się Jezioro Blanki, Ustnik oraz Spągi.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w pierwszej połowie XIV wieku. Nie uniknęła zniszczeń związanych w wojną polsko-krzyżacką w latach 1519-1521, co w znacznym stopniu spowolniło jej rozwój oraz doprowadziło do częściowego wyludnienia. Na przepływającej tuż przy wsi rzece od XVIII wieku funkcjonował młyn wodny. W 1785 roku wieś wchodziła w skład parafii w Jezioranach i liczyła 13 domów. W 1820 roku liczba budynków mieszkalnych wzrosła do 15. W końcu XIX i pierwszej połowie XX wieku majątek ziemski o powierzchni 280 ha należał do rodziny von Marquard. W latach dwudziestych XX wieku w Potrytach funkcjonowały dwa młyny i tartak. Wraz z zakończeniem II wojny światowej w miejscowości zaczęła osiedlać się polska ludność. Po 1945 roku we wsi powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne, w którym zorganizowano dojazdowy punkt lekarski. Obecnie w miejscowości działa mała elektrownia wodna.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

1820 - 92 osoby

1885 - 167 osób

1900 - 161 osób

1905 - 349 osób

Zabytki

• Dwór barokowy z XVIII wieku
• Zespół dworsko-folwarczny z przełomu XIX i XX wieku: oficyna, czworak, kuźnia, tartak, dawny zajazd, obory, budynki gospodarcze
• Park podworski o charakterze krajobrazowym; powierzchnia - ok. 1,5 ha; wiek drzewostanu - 70-100 lat. Przez park przepływa rzeka Symsarna
• Młyn z urządzeniami technicznymi oraz dom młynarza z początku XIX stulecia
• Dwie zabytkowe kapliczki warmińskie
• Cmentarzysko z epoki brązu zlokalizowane na terenie wsi

Turystyka

• Szlak samochodowy: Olsztyn – Potryty – Tejstymy – Górowo – Maruny – Barczewko – Bałdy – Olsztyn

Bibliografia

1. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
2. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 21.12.2013]
3. Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 21.12.2013]
4. Dom Warmiński [data dostępu: 21.12.2013]
5. MojeMazury.pl [data dostępu: 21.12.2013]
6. Polska Niezwykła [data dostępu: 21.12.2013]
7. Wikipedia: Potryty [data dostępu: 21.12.2013]