Kraszewo (gmina Lidzbark Warmiński)

Kraszewo
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	lidzbarski
Gmina	Lidzbark Warmiński
Liczba ludności (2010)	583
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kraszewo
Położenie na mapie Polski Kraszewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kraszewo (niem. Reichenberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

W 2010 roku miejscowość liczyła 583 mieszkańców (łącznie z Chełmem). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Sawka.

Położenie

Miejscowość leży w odległości 6 km na południowy zachód od Lidzbarka Warmińskiego.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona przez Henryka z Lutr. Do jej powstania doszło między 1333 a 1342 rokiem. Lokacja wsi na obszarze 61,5 łana została potwierdzona w 1359 roku przez biskupa warmińskiego Jana Stryprocka. W XIV wieku wybudowano pierwszy kościół. W latach 40. XIV wieku przy świątyni działała szkoła parafialna. Kraszewo - podobnie jak większość miejscowości w tym okresie - zostało dotkliwie zniszczone w czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521. W 1608 roku ówczesny biskup warmiński Szymon Rudnicki odnowił przywilej lokacyjny wsi. Wszystko wskazuje na to, że zniszczenia wojenne doprowadziły do częściowego wyludnienia się Kraszewa i porzucenia uprawianej dotąd ziemi. Odnowienie przywileju przyniosło ostatecznie efekty. W 1688 roku na obszarze 60 łanów gospodarzyły łącznie 22 osoby - 2 sołtysów, 16 chłopów, 4 zagrodników. W 1651 roku spłonął miejscowy kościół, który odbudowano w 1718 roku. Dwa lata przed odbudową świątyni proboszcz Jan Jakub Burchardt wybudował na terenie cmentarza kaplicę, która pełniła także funkcję szpitala. W 1783 roku Kraszewo składało się z 42 budynków. W 1818 roku wieś była zamieszkana przez 252 osoby. W 1861 roku wzniesiona została zachowana do czasów obecnych wieża kościelna.U progu II wojny światowej miejscowość liczyła 493 mieszkańców. Po 1945 roku Kraszewo uzyskało status wsi sołeckiej. Uruchomiona została szkoła, poczta oraz ośrodek zdrowia. W 1998 roku wieś była zamieszkana przez 596 osób.

Edukacja

• Gimnazjum w Kraszewie
• Szkoła Podstawowa im. Karola Wojtyły w Kraszewie

Zabytki

• Kościół pw. św. Elżbiety z 1. połowy XIV stulecia. Świątynia spłonęła w roku 1651. Odbudowany w 1718 roku kościół został rozbudowany wówczas o prezbiterium. Ołtarz główny oraz ołtarze boczne pochodzą z ok. 1800 roku. Wśród interesujących elementów wnętrza na uwagę zasługuje m.in. barokowa kaplica z XVIII wieku
• Neogotycka kapliczka przydrożna, pochodząca z 2. połowy XIX stulecia
• Kaplica pw. św. Rocha zlokalizowana na cmentarzu, którą wzniesiono w 1716 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza Jana Jakuba Burchardta. W XVIII WI wieku kaplica pełniła także funkcję miejscowego szpitala
• Dwa klasycystyczne domy (nr 52 i 56) z przełomu XVIII i XIX wieku oraz z początku XIX stulecia

Bibliografia

Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, redaktor prowadzący Bronisław Magdziarz, t. II, Olsztyn 1999.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]

Zobacz też

• Kraszewo w gminie Iłowo-Osada