Olbrachtowo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Olbrachtowo ''' (niem. ''Gross Albrechtau'') – | + | ''' Olbrachtowo ''' (niem. ''Gross Albrechtau'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Susz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Susz]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 29 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Henryk Teodorski]]<ref>[http://bip.susz.sisco.info/?id=1739 bip.susz.<br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], na południe od jeziora [[Jezioro Gaudy|Gaudy]], 24 km na północny zachód od [[Iława|Iławy]] i 7 km na północny wschód od [[Susz|Suszu]]. | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], na południe od jeziora [[Jezioro Gaudy|Gaudy]], 24 km na północny zachód od [[Iława|Iławy]] i 7 km na północny wschód od [[Susz|Suszu]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość została założona | + | Miejscowość została założona przez sołtysa Albrechta w 1312 roku. Przyjęła nazwę od imienia swojego zasadźcy. Obszar wsi przyznany przez kapitułę pomezańską obejmował 106 łanów. We wsi powstał młyn, wybudowano również karczmę. Kościół istniał w Olbrachtowie od lat 40. XIV wieku. W 1414 roku wieś została doszczętnie zniszczona. Udało się jednak odbudować zniszczony kościół, a jego istnienie potwierdzają dokumenty kapituły z XVI wieku. Miejscowość była wówczas samodzielną parafią. W 1684 roku świątynia ponownie spłonęła. Nowy kościół wzniesiono w 1732 roku, kiedy wieś należała już do parafii z siedzibą w [[Kamieniec|Kamieńcu]]. |
| − | + | Olbrachtowo mocno ucierpiało w wyniku wojen polsko-krzyżackich w XV i XVI wieku. Opustoszała wieś została włączona do pruskiej domeny książęcej. Pod koniec XVI wieku Olbrachtowo i [[Olbrachtówko]] jako nadanie książęce zostały przekazane [[von Schlieben|von Schliebenom]]. W 1699 roku majątek odkupił [[Finck von Finckenstein|Ernst Finck von Finckenstein]]. W 1820 roku 200 ha gruntu w Olbrachtowie rozparcelowano na działki chłopskie. Dwa lata później wydzielono dodatkowo kilka nowych działek. Dla rodzin osadników wzniesiony został czteropiętrowy dom z ogrodem. W tym czasie istniały również stajnie oraz stodoły. Po 1822 roku Olbrachtowo miało charakter wsi chłopskiej, do której zaczęli napływać również rzemieślnicy. Pod koniec XIX wieku w miejscowości żyli szewcy, stolarze, bednarze, dekarz, tkacz, murarz oraz młynarz. W 1862 roku niejaki Johann Reschke otworzył w Olbrachtowie sklep oraz gospodę. Właścicielem drugiej gospody był Karl Schubring. Pod koniec stulecia oddano do użytku szosę prowadzącą z Susza do [[Zalewo|Zalewa]]. | |
W 1905 roku miejscowość była zamieszkana przez 226 osób. W 1909 roku oddano do użytku szkołę. W 1929 roku doszło do utworzenia sołectwa Olbrachtowo. Mieszkańcy założyli Związek Szkolny, dzięki czemu doprowadzono do wybudowania większej szkoły w [[Brusiny|Brusinach]], do której uczęszczały również dzieci z Olbrachtowa, [[Januszewo|Januszewa]] oraz [[Solniki|Solnik]]. | W 1905 roku miejscowość była zamieszkana przez 226 osób. W 1909 roku oddano do użytku szkołę. W 1929 roku doszło do utworzenia sołectwa Olbrachtowo. Mieszkańcy założyli Związek Szkolny, dzięki czemu doprowadzono do wybudowania większej szkoły w [[Brusiny|Brusinach]], do której uczęszczały również dzieci z Olbrachtowa, [[Januszewo|Januszewa]] oraz [[Solniki|Solnik]]. | ||
| − | + | Liczba budynków mieszkalnych na przestrzeni lat: | |
| − | Liczba budynków mieszkalnych | + | *1817 – 17 domów |
| − | + | *1831 – 12 domów | |
| − | 1817 | + | *1864 – 14 domów |
| − | + | *1871 – 14 domów | |
| − | 1831 | + | *1885 – 14 domów |
| − | + | *1895 – 12 domów | |
| − | 1864 | + | *1905 – 12 domów |
| − | |||
| − | 1871 | ||
| − | |||
| − | 1885 | ||
| − | |||
| − | 1895 | ||
| − | |||
| − | 1905 | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | * | + | *trasa rowerowa o długości 60 km – przebieg trasy: [[Iława]] – [[Szczepkowo]] – [[Starzykowo]] – [[Piotrkowo (gmina Susz)|Piotrkowo]] – [[Januszewo]] – Brusiny – Olbrachtówko – Olbrachtowo – [[Kamieniec]] – Susz – [[Ulnowo]] – [[Chełmżyca]] – Iława |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej w Olbrachtówku| | + | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej w Olbrachtówku|kościół filialny]] z 1732 roku |
| − | * | + | *cmentarz przykościelny |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | [[Olbrachtówko]] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | == | + | ''Iława. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972. |
| − | + | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008. | |
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858. | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 5.03.2014] | ||
| + | [http://bip.susz.sisco.info/?id=539| Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz] [data dostępu: 5.03.2014] | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 5.03.2014] | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [data dostępu: 5.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Susz (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: | ||
Wersja z 14:32, 5 sty 2015
| Olbrachtowo | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Susz |
| Liczba ludności (2010) | 29 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Olbrachtowo | |
| Położenie na mapie Polski  Olbrachtowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Olbrachtowo (niem. Gross Albrechtau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 29 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Henryk Teodorski<ref>[http://bip.susz.sisco.info/?id=1739 bip.susz.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na południe od jeziora Gaudy, 24 km na północny zachód od Iławy i 7 km na północny wschód od Suszu.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona przez sołtysa Albrechta w 1312 roku. Przyjęła nazwę od imienia swojego zasadźcy. Obszar wsi przyznany przez kapitułę pomezańską obejmował 106 łanów. We wsi powstał młyn, wybudowano również karczmę. Kościół istniał w Olbrachtowie od lat 40. XIV wieku. W 1414 roku wieś została doszczętnie zniszczona. Udało się jednak odbudować zniszczony kościół, a jego istnienie potwierdzają dokumenty kapituły z XVI wieku. Miejscowość była wówczas samodzielną parafią. W 1684 roku świątynia ponownie spłonęła. Nowy kościół wzniesiono w 1732 roku, kiedy wieś należała już do parafii z siedzibą w Kamieńcu.
Olbrachtowo mocno ucierpiało w wyniku wojen polsko-krzyżackich w XV i XVI wieku. Opustoszała wieś została włączona do pruskiej domeny książęcej. Pod koniec XVI wieku Olbrachtowo i Olbrachtówko jako nadanie książęce zostały przekazane von Schliebenom. W 1699 roku majątek odkupił Ernst Finck von Finckenstein. W 1820 roku 200 ha gruntu w Olbrachtowie rozparcelowano na działki chłopskie. Dwa lata później wydzielono dodatkowo kilka nowych działek. Dla rodzin osadników wzniesiony został czteropiętrowy dom z ogrodem. W tym czasie istniały również stajnie oraz stodoły. Po 1822 roku Olbrachtowo miało charakter wsi chłopskiej, do której zaczęli napływać również rzemieślnicy. Pod koniec XIX wieku w miejscowości żyli szewcy, stolarze, bednarze, dekarz, tkacz, murarz oraz młynarz. W 1862 roku niejaki Johann Reschke otworzył w Olbrachtowie sklep oraz gospodę. Właścicielem drugiej gospody był Karl Schubring. Pod koniec stulecia oddano do użytku szosę prowadzącą z Susza do Zalewa.
W 1905 roku miejscowość była zamieszkana przez 226 osób. W 1909 roku oddano do użytku szkołę. W 1929 roku doszło do utworzenia sołectwa Olbrachtowo. Mieszkańcy założyli Związek Szkolny, dzięki czemu doprowadzono do wybudowania większej szkoły w Brusinach, do której uczęszczały również dzieci z Olbrachtowa, Januszewa oraz Solnik.
Liczba budynków mieszkalnych na przestrzeni lat:
- 1817 – 17 domów
- 1831 – 12 domów
- 1864 – 14 domów
- 1871 – 14 domów
- 1885 – 14 domów
- 1895 – 12 domów
- 1905 – 12 domów
Turystyka
- trasa rowerowa o długości 60 km – przebieg trasy: Iława – Szczepkowo – Starzykowo – Piotrkowo – Januszewo – Brusiny – Olbrachtówko – Olbrachtowo – Kamieniec – Susz – Ulnowo – Chełmżyca – Iława
Zabytki
- kościół filialny z 1732 roku
- cmentarz przykościelny
Przypisy
Zobacz też
Bibliografia
Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz [data dostępu: 5.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]
