Stoczek Klasztorny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Stoczek Klasztorny''' (niem. ''Springborn'') – część | + | ''' Stoczek Klasztorny''' (niem. ''Springborn'') – część wsi sołeckiej [[Stoczek]] położonej w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat lidzbarski|powiecie lidzbarskim]], w [[Kiwity (gmina wiejska)| gminie Kiwity]]. |
| − | W latach | + | W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | W 2010 roku miejscowość była zamieszkana przez 102 osoby (łączna liczba mieszkańców wsi: Stoczek i Stoczek Klasztorny). Obecnie funkcję sołtysa Stoczka sprawuje [[Franciszek Boczkowski]] <ref> http://bip.warmia.mazury.pl/kiwity_gmina_wiejska/169/SOLTYSI_KADENCJI_2010-2014/ </ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Miejscowość jest położona w odległości 11 km na wschód od [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarka Warmińskiego]]. | Miejscowość jest położona w odległości 11 km na wschód od [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarka Warmińskiego]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Wieś została lokowana przez biskupa [[Herman z Pragi| Hermana z Pragi]] w roku 1349. Pierwszy kościół został wzniesiony niedługo po założeniu miejscowości. | Wieś została lokowana przez biskupa [[Herman z Pragi| Hermana z Pragi]] w roku 1349. Pierwszy kościół został wzniesiony niedługo po założeniu miejscowości. | ||
| − | Miejscowość | + | |
| + | Miejscowość bardzo ucierpiała w okresie [[wojny polsko-szwedzkie|wojen polsko-szwedzkich]]. W tym czasie w Stoczku Klasztornym przebywały wojska szwedzkiej Gustawa II Adolfa, pustosząc miejscowość i okolice. Pod koniec lat 30. XVII w. ówczesny biskup [[Mikołaj Szyszkowski]] zainicjował budowę kościoła wzniesionego w latach 1639–1641. Świątynia stała się siedzibą sprowadzonych przez Szyszkowskiego braci zakonu Bernardynów. Zabudowania klasztorne powstały już za czasów biskupa [[Jan Stefan Wydżga| Jana Wydżgi]] w latach 1659–1677. W latach 1708–1717 dobudowano wieżę kościelną, nawę oraz krużganki. Wiek XVII i XVII to czas licznych pielgrzymek do Stoczka Klasztornego. Kiedy w 1810 roku doszło do rozwiązania klasztorów w [[Prusy|Prusach]], zespół świątynny trafił pod opiekę kolejnych proboszczów z [[Kiwity| Kiwit]]. W latach 1870–1873 rezydowali tu księża Misjonarze; później zespół został przekształcony w dom rekolekcyjny oraz dom księży emerytów. Bernardyni powrócili do Stoczka Klasztornego w roku 1926. | ||
| + | |||
| + | W okresie od października 1953 do października roku następnego w Stoczku przebywał internowany przez władze Polski Ludowej prymas kardynał [[Stefan Wyszyński]]. Od 1957 roku klasztor stał się siedzibą Księży Marian. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 36 km – przebieg trasy: Lidzbark Warmiński – [[Koniewo]] – [[Budniki]] – [[Kotowo]] – [[Morawa]] – [[Napraty]] – Stoczek Klasztorny – [[Kierwiny]] – [[Sarnowo (gmina Lidzbark Warmiński)|Sarnowo]] – Lidzbark Warmiński |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *barokowy kościół wzniesiony w latach 1639–1641, rozbudowany w latach 1708–1717; wyposażenie wnętrza pochodzi z XVIII w. |
| − | * | + | *klasztor barokowy wybudowany w latach 1659–1677, rozbudowany w latach 1716–1717; na parterze w części północno-zachodniej zlokalizowane jest muzeum, w którym zgromadzono liczne zabytki sztuki sakralnej |
| − | *[[ | + | *[[kapliczki w Stoczku Klasztornym|trzy kapliczki przydrożne]]: dwie barokowe i jedna pochodząca z XIX w., wzniesiona w stylu klasycystycznym |
[[File:Stoczek Klasztorny w latach 1890-1898.jpg|thumb|300 px|Stoczek Klasztorny w latach 1890-1898]] | [[File:Stoczek Klasztorny w latach 1890-1898.jpg|thumb|300 px|Stoczek Klasztorny w latach 1890-1898]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Bielawny Krzysztof, ''Najpopularniejszy szlak pielgrzymkowy po sanktuariach Warmii i Mazur'', Olsztyn 2009.<br/> | ||
| + | Chrzanowski Tadeusz, ''Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii'', Olsztyn 1978.<br/> | ||
| + | Górski Tadeusz, ''Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Warmińskim'', Olsztyn 1988.<br/> | ||
| + | ''Lidzbark Warmiński'', teksty Edwarda Radtke, Sławomira Skowronka, Władysława Strutyńskiego, Leonarda Szwedowicza, Olsztyn 2000.<br/> | ||
| + | Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#733/pl/i/stoczek_klasztorny_-_zabytkowy_zespol_klasztorny_bernardynow| CiekaweMazury.pl] [20.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=305:jan-chlosta-niezwyklosc-warmii-w-kulturze-polskiej&catid=51:czytelnia&Itemid=190| Dom Warmiński] [20.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/koscioly/stoczek_klasztorny| Olsztyńska Strona Rowerowa] [20.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stoczek.pl/| Stoczek Klasztorny] [20.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat lidzbarski]] [[Kategoria: Kiwity (gmina wiejska)]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Wersja z 12:23, 13 lis 2014
| Stoczek Klasztorny | |
| | |
 Zabytkowy zespół klasztorny bernardynów
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | lidzbarski |
| Gmina | Kiwity |
| Liczba ludności (2010) | 102 (łącznie Stoczek i Stoczek Klasztorny) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Stoczek Klasztorny | |
| Położenie na mapie Polski  Stoczek Klasztorny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Stoczek Klasztorny (niem. Springborn) – część wsi sołeckiej Stoczek położonej w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Kiwity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
W 2010 roku miejscowość była zamieszkana przez 102 osoby (łączna liczba mieszkańców wsi: Stoczek i Stoczek Klasztorny). Obecnie funkcję sołtysa Stoczka sprawuje Franciszek Boczkowski [1].
Położenie
Miejscowość jest położona w odległości 11 km na wschód od Lidzbarka Warmińskiego.
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana przez biskupa Hermana z Pragi w roku 1349. Pierwszy kościół został wzniesiony niedługo po założeniu miejscowości.
Miejscowość bardzo ucierpiała w okresie wojen polsko-szwedzkich. W tym czasie w Stoczku Klasztornym przebywały wojska szwedzkiej Gustawa II Adolfa, pustosząc miejscowość i okolice. Pod koniec lat 30. XVII w. ówczesny biskup Mikołaj Szyszkowski zainicjował budowę kościoła wzniesionego w latach 1639–1641. Świątynia stała się siedzibą sprowadzonych przez Szyszkowskiego braci zakonu Bernardynów. Zabudowania klasztorne powstały już za czasów biskupa Jana Wydżgi w latach 1659–1677. W latach 1708–1717 dobudowano wieżę kościelną, nawę oraz krużganki. Wiek XVII i XVII to czas licznych pielgrzymek do Stoczka Klasztornego. Kiedy w 1810 roku doszło do rozwiązania klasztorów w Prusach, zespół świątynny trafił pod opiekę kolejnych proboszczów z Kiwit. W latach 1870–1873 rezydowali tu księża Misjonarze; później zespół został przekształcony w dom rekolekcyjny oraz dom księży emerytów. Bernardyni powrócili do Stoczka Klasztornego w roku 1926.
W okresie od października 1953 do października roku następnego w Stoczku przebywał internowany przez władze Polski Ludowej prymas kardynał Stefan Wyszyński. Od 1957 roku klasztor stał się siedzibą Księży Marian.
Turystyka
- szlak rowerowy o długości 36 km – przebieg trasy: Lidzbark Warmiński – Koniewo – Budniki – Kotowo – Morawa – Napraty – Stoczek Klasztorny – Kierwiny – Sarnowo – Lidzbark Warmiński
Zabytki
- barokowy kościół wzniesiony w latach 1639–1641, rozbudowany w latach 1708–1717; wyposażenie wnętrza pochodzi z XVIII w.
- klasztor barokowy wybudowany w latach 1659–1677, rozbudowany w latach 1716–1717; na parterze w części północno-zachodniej zlokalizowane jest muzeum, w którym zgromadzono liczne zabytki sztuki sakralnej
- trzy kapliczki przydrożne: dwie barokowe i jedna pochodząca z XIX w., wzniesiona w stylu klasycystycznym
Przypisy
Bibliografia
Bielawny Krzysztof, Najpopularniejszy szlak pielgrzymkowy po sanktuariach Warmii i Mazur, Olsztyn 2009.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Górski Tadeusz, Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Warmińskim, Olsztyn 1988.
Lidzbark Warmiński, teksty Edwarda Radtke, Sławomira Skowronka, Władysława Strutyńskiego, Leonarda Szwedowicza, Olsztyn 2000.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
CiekaweMazury.pl [20.03.2014]
Dom Warmiński [20.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [20.03.2014]
Stoczek Klasztorny [20.03.2014]
