Barkweda

Barkweda
Dawny młyn w Barkwedzie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Dywity
Liczba ludności (2010)	532 (łącznie Bukwałd i Barkweda
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Barkweda
Położenie na mapie Polski Barkweda
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Barkweda (niem. Bergfriede) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wiesław Wasilewski.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 4 km od Brąswałdu, w szerokiej dolinie rzeki Łyny. Barkweda jest oddalona o 15 km na północny zachód od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: Molendinum in Bergfrede (1425), Bergfride (1576), Bergfrieden (1629), Bergfriede (1701). Niemiecka nazwa miejscowości Bergfriede w dosłownym tłumaczeniu oznacza szaniec lub umocnienie. Określenie to na terenie Warmii było znane jako określenie śladów szańców na pagórkach z czasów podboju krzyżackiego. W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku w dniach 2-4 lutego na trasie Dywity-Miłakowo doszło do starcia pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. Pamiątką tych wydarzeń stał się dąb, rosnący w pobliżu cmentarza, który miejscowi nazwali dębem Napoleona. Niestety, drzewo spłonęło w 1922 roku. W 1880 roku obok majątku funkcjonował młyn. W 1910 roku obszar dworski obejmował powierzchnię 384 ha. Wieś była zamieszkana przez 80 osób (26 Polaków, 54 Niemców). Na początku XX wieku majątek kupił Hans von Hake. Po jego śmierci w 1922 roku prowadziła go jego żona - Eleonora von Hake. Zmarła w 1944 roku - została pochowana obok męża na istniejącym do dzisiaj cmentarzu ewangelickim. Przed wkroczeniem do wsi Armii Czerwonej, członkowie rodziny von Hake opuścili majątek. W miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Turystyka

• Szlak rowerowy o długości 40 km- przebieg trasy: Olsztyn-Redykajny-Brąswałd-Barkweda-Kajny-Gutkowo-Łupstych-Olsztyn
• Szlak pieszy o długości 42 km - przebieg trasy: Olsztyn-Brąswałd-most nad sztucznym korytem Łyny-Barkweda-Bukwałd-Cerkiewnik-Głotowo-Dobre Miasto-Smolajny
• Szlak pieszy o długości 40,8 km - przebieg trasy: Barkweda-Gutkowo-Mątki-Jonkowo-Łomy-Pupki-Gołogóra-Skolity-Dąbrówka-Konradowo

Zabytki

• Wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie; w tym samym miejscu zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki
• Młyn wodny z 1907 roku
• Rodowa kaplica cmentarna na dawnym cmentarzu ewangelickim

Bibliografia

1. Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
2. Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
3. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
4. Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
5. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
6. Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur [data dostępu: 13.12.2013]
7. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 13.12.2013]
8. Warmia znana i nieznana [data dostępu: 13.12.2013]
9. Wikipedia: Barkweda [data dostępu: 13.12.2013]