Markusy

Markusy
Zagroda podcieniowa w Markusach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Markusy
Liczba ludności (2010)	562
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Markusy
Położenie na mapie Polski Markusy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Markusy (niem. Markushof) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Markusy, siedziba władz gminy. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 562 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Pawełoszek.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 16 km na południe od Elbląga, 5 km na zachód od jeziora Drużno. Na terenie gminy znajduje się Rezerwat przyrody Jezioro Drużno.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1363 roku. W średniowieczu w Markusach istniał dwór z kaplicą. Okres wojen polsko-krzyżackich doprowadził do zniszczenia i wyludnienia miejscowości. W XVI stuleciu podejmowano intensywnie próby ponownego obsadzenia licznych opuszczonych wsi. W 1590 roku zawarto umowę z Simonem Bahrem, w którym ten zobowiązał się do osadzenia w Markusach kolonistów holenderskich. Mennonici w Markusach należeli do odłamu fryzyjskiego gminy w Jeziorze. W 1776 roku wymienianie byli następujący mieszkańcy:Allert, Bastvader, Boll, Dau, Froes, Froese, Gruntu, Harms, Holtzrichter, Jantzen, Lambert, Martens, Neysteter, Nickel, Puls, Penner, Peters, Philipsen, Quiring, Ridiger, Schroetter, Siebert. W 1790 roku doszło do rozłamu we wspólnocie - tym sposobem we wsi powstała samodzielna gmina z domem modlitwy, który niestety nie zachował się. Połączenie obu gmin nastąpiło jednak w 1888 roku.

W 1820 roku wieś liczyła 418 mieszkańców - 162 było mennonitami. W 1886 roku w Markusach mieszkali między innymi:Heinrich Bächer, Peter bestvader, Heinrich Froese, Aaron i Jacob Goerzen, Jantzen, Dietrich i Johann Pauls, Heinrich Penner. W 1885 roku wieś składała się z 54 gospodarstw. Markusy były zamieszkane przez 139 mennonitów oraz 689 ewangelików i katolików.W 1945 roku część z nich uciekła przed Armią Czerwoną. Resztę wysiedlono do Niemiec. W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, ośrodek zdrowia, weterynarz, punkt przedszkolny.

Nagrobek na cmentarzu mennonickim w Markusach

Kultura

• Biblioteka Publiczna Gminy Markusy
• Zespół Pieśni i Tańca "Szuwary"
• Żuławski Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej "Żuraw"
• Klub Seniora

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jeziorze.

Sport

• Drużyna piłkarska LSZ Magdalenka Markusy

Zabytki

• Zagroda holenderska z początku XX wieku, po północnej stronie drogi Krzewsk - Zwierzno
• Zagroda holenderska z początku XIX weku, po południowej stronie drogi Krzewsk - Zwierzno
• Zagroda holenderska z początku XIX weku, po południowej stronie drogi Krzewsk - Zwierzno
• Zagroda holenderska wzniesiona w 1789 roku w północnej części wsi
• Dom nr 10 z drugiej ćwierci XIX wieku, znajdujący się w północnej części wsi
• Dawny kościół mennonicki, wzniesiony w 1899 roku
• mentarz mennonicki założony zapewne w k. XVIII w. założony na planie prostokąta, z lipową zielenią obwiednią i reliktami alej, zapewne o 4 kwaterach, zachowana ceglana brama oraz liczne nagrobki w formie steli i obelisków.

Bibliografia

1. Strategia rozwoju gminy Markusy na lata 2000-2015 [data dostępu: 5.06.2014]
2. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.06.2014]
3. Gmina Markusy [data dostępu: 5.06.2014]
4. Biuletyn Informacji Publicznej [data dostępu: 5.06.2014]
5. Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego w Polsce [data dostępu: 5.06.2014]