Robert Bilitewski

Jan Bilitewski J. Wierzba
Pomnik ks. Jana Bilitewskiego [2]
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1859 r. Patryki
Data i miejsce śmierci	29 maja 1935 r. Klebark Wielki
Miejsce spoczynku	Klebark Wielki
Zawód	ksiądz katolicki

Robert Bilitewski (ur. 19 grudnia 1859 r. w Patrykach, zm. 29 maja 1935 r. w Klebarku Wielkim) – doktor filozofii, działacz narodowy na Warmii, ksiądz katolicki.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Urodził się jako syn piekarza i właściciela dużego gospodarstwa rolnego. Studiował w Rzymie teologię, z której uzyskał również doktorat. Świecenia kapłańskie otrzymał również w Rzymie.

Praca

Był wikariuszem w Barczewo, Biskupcu, Sztumie i Dzierzgoniu oraz administratorem parafii w Gryźlinach w latach 1894-1903.

W 1902 r. protestował u biskupa Thiela przeciwko zniesieniu nauki religii w języku polskim. Był prześladowany przez władze świeckie i kościelne. Został przeniesiony w 1903 r. do niemieckiej parafii w Wilczkowie pod Dobrym Miastem. Zrezygnował z niej w 1915 r. przechodząc na emeryturę.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Zdjęcie wykonane w Wieliczce w 1919 r., na którym widnieje ks. Robert Bilitewski (pierwsza osoba z prawej)

Ksiądz Bilitewski czynnie uczestniczył w różnych polskich organizacjach i stowarzyszeniach polskich na Warmii, m.in. w Związku Polaków w Prusach Wschodnich. Propagował biblioteki Towarzystwa Czytelni Ludowych.

W Gryźlinach założył kasę oszczędnościowo-pożyczkową. Pisał korespondencje do "Gazety Olsztyńskiej", brał udział w założeniu Banku Ludowego w Olsztynie w 1911 r., był też pierwszym prezesem rady nadzorczej Spółdzielni Handlowo-Rolniczej "Rolnik" w Olsztynie. Wspólnie z księdzem Walentym Barczewskim reprezentował Warmię w Naczelnej Radzie Ludowej w Poznaniu. Aktywnie działał jako członek Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego w Kwidzynie (1919 r.).

Ciekawostki

Pomimo podeszłego wieku Bilitewski agitował na wiecach, a dla celów propagandy plebiscytowej napisał poemat: "Jeszcze Warmia nie zginęła". Dla sprawy polskiej dwukrotnie usiłował pozyskać nuncjusza papieskiego Achillesa Rattiego. W marcu 1920 r., wspólnie z Janem Baczewskim, przedłożył rządowi polskiemu w Warszawie opis sytuacji społecznej, politycznej i kulturalnej na Warmii i Mazurach. Po plebiscycie nie opuścił terenów Warmii. Został członkiem i mężem zaufania IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech. 19 grudnia 2009 r. w Klebarku Wielkim uczczono pamięć księdza doktora Roberta Bilitewskiego w 150. rocznicę jego urodzin. Odnowiono jego nagrobek na starym cmentarzu. W uroczystościach uczestniczyli między innymi ks. prałat Henryk Błaszczyk, który poświęcił nowy krzyż, oraz wójt gminy Jerzy Laskowski, który przypomniał działania księdza Roberta związane z zakładaniem polskich szkół na terenie Warmii. Z nagrobka odczytano imię matki księdza Bilitewskiego, ponieważ dotąd nie było ono znane historykom.

Bibliografia

Szkice olsztyńskie, red. Janusz Jasiński, Olsztyn 1967.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.

Zobacz też

klebarkwielki.pl [27.12.2013]