Orzysz (gmina miejsko-wiejska)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 01:01, 25 lis 2014 autorstwa Lkozlowska (dyskusja) (Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Orzysz |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...")
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gmina Orzysz
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Rodzaj gminy miejsko-wiejska
Wójt Andrzej Mazur
Powierzchnia 149,21 km²
Liczba sołectw 13
Liczba miejscowości 19
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		3651
24 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NLI
TERYT 2809042
Urząd gminy
ul. Kolejowa 7 11-730 Mikołajki
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Barczewo – gmina wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego i we wschodniej części powiatu lidzbarskiego. Siedziba gminy znajduje

się w Olecku.

Tereny gminy położone są na Równinie Orneckiej, pomiędzy Wzniesieniem Górowskim a Pojezierzem Olsztyńskim. Gmina o charakterze rolniczym z udziałem

gospodarki leśnej (ze względu na dużą powierzchnię kompleksów leśnych). Gmina o wysokim saldzie migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały oraz wysokim bezrobociu.


Władzę w gminie sprawuje wójt Andrzej Mazur[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Świętajno Oleckie zajmuje powierzchnię 149,21km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 56%
  • lasy: 31%
  • wody: 1,06%

Gmina stanowi 26,4% powierzchni powiatu lidzbarskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 12409 100 6346 51,1 6063 48,9
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		51 26 25

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Orneta wynosiło -79 osób[2], co stanowi 45,9% migracji w powiecie lidzbarskim oraz 2,1% w

województwie warmińsko-mazurskim.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Augustyny, Bażyny, Biały Dwór, Chwalęcin, Dąbrówka, Drwęczno, Henrykowo, Karbowo, Karkajmy, Klusajny, Krosno, Krzykały, Kumajny, Miłkowo, Mingajny, Nowy Dwór, Opin, Osetnik,

Wojciechowo, Wola Lipecka.

Pozostałe miejscowości: Lejławki Wielkie, Lejławki Małe, Tawty, Bogatyńskie, Gieduty, Karkajmy Małe, Ostry Kamień.

Gospodarka

Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Orneta jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję

roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują ponad 50% powierzchni gminy, grunty orne: 43,6% (10659 ha), łąki i pastwiska zajmują 12,3% (3000 ha), a sady 0,09% (24 ha). Znajdują się one na glebach średnich - IV klasy bonitacyjnej.

W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane sa również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewneji bydła. W srukurze gospodarstw rolnych większość

stanowią dospodarstwa małe i średnie (od 1-10 ha)[3].

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Orneta wynosiła w 2013 roku 1163. W tym 132 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1031 tworzy sektor prywatny. 272 firmy były

zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 85 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 125 firm w dziale budownictwo, 63 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami

gastronomicznymi prowadziło 31 firm[2].
Orneta jest gminą średnio uprzemysłowioną, dominują tu branże: metalurgiczna i odzieżowa. Do wiodących zakładów metalurgicznych należą: Fabryka Śrub i

Elementów Złącznych "Nowa Orneta" Sp. z o.o., Gunnebo Industries Sp z o.o. z siedzibą w Ornecie, Metal Produkt sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe PORKON Sp. z o.o.; branżę odzieżową reprezentują: "Polcotex" Sp. z

o.o. zakład produkcyjny w Ornecie, "Bea-Mode" Sp. z o.o. i inne. W gminie dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczne zasoby leśne pozwoliły na rozwój przemysłu drzewnego. Na terenie gminy funkcjonuje Nadleśnictwo Orneta, które prowadzi gospodarkę leśną na obszarze ponad 7500 ha.

Turystyka nie odgrywa w gminie Orneta dominującej roli. Jednak duża ilość lasów, bogactwo przyrody, zabytków historycznych Ornety i okolic podnosi w wysokim stopniu walory krajoznawczo – turystyczne regionu i stwarza warunki do jej

rozwoju.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Orneta, Henrykowo, Opin[1].

Gmina Orneta należy do lokalnej organizacji turystycznej Stowarzyszenia "Dom Warmiński", Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich oraz [[LGD "Warmiński

Zakątek"]].

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych oraz [[Obszary wymagające

restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Orneta wynosiła 1477 osób[2], co stanowi 35,2% bezrobotnych w powiecie lidzbarskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,7% ludności[4].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • Kaziuki Wilnuki w Ornecie
  • Ornecki Festiwal Kobiet - Baba Fest
  • Festiwal "ŁAŁ KULTURA"
  • Dni Ornety
  • dożynki gminne

Ludzie związani z gminą

  • Eberhard z Nysy (1250-1326) - biskup warmiński; wydał dokumenty lokacyjne m.in. dla Ornety, za jego czasów rozpoczęto budowę tamtejszego zamku, przeznaczył też środki na budowę kościoła w Ornecie.
  • Szymon Rudnicki (1552-1621) - sekretarz koronny, biskup warmiński; podczas jego urzędowania został wyremontowany i odnowiony zamek biskupi w Ornecie; fundator głównego ołtarza w kościele we wsi

Bogatyńskie.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Orneta należą[5]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Orneta można uzyskać na stronie internetowej UMiG Orneta.

Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Orneta istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje: siatkówki, "Majówka Rowerowa", Warmia Mazury Senior Games - badminton.

Na terenie gminy działają kluby:

  • MKS "Błękitni" Orneta
  • SLKS "Tramp" w Ornecie
  • UKS "Bystry" w Ornecie
  • Uczniowski Integracyjny Klub Sportowy "MIG"
  • Integracyjny Klub Sportowy "SMOK"

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[6]:

Rezerwaty przyrody:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Orneta znajdują się 43 pomniki przyrody. Ochroną objęto przede wszystkim pojedyncze okazy i aleje drzew[6].

Zobacz też: Referendum w Ornecie 2013

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [1]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
  3. ↑ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.
  4. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  5. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [3]
  6. ↑ 6,0 6,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [4]


Bibliografia

Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]


Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl

[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl

[20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Kiwity [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Orzysz_(gmina_miejsko-wiejska)&oldid=108629”