Święty Gaj
| Święty Gaj | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | elbląski |
| Gmina | Rychliki |
| Liczba ludności (2012) | 159 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Święty Gaj | |
| Położenie na mapie Polski  Święty Gaj | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Święty Gaj (niem. Heiligenwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki. Miejscowość w 2012 roku liczyła 159 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Jas[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 9 km na zachód od Rychlik, przy granicy z województwem pomorskim.
Dzieje miejscowości
Osada pruska w okresie przed przybyciem Krzyżaków i prawdopodobne miejsce śmierci św. Wojciecha. Wieś lokowano na 55 łanach w 1324 roku, a akt lokacyjny wystawił komtur Luter z Brunszwiku dla Henryka von Dirnow, jako zasadźcy. W chwili powstania we wsi funkcjonował młyn i karczma. Podczas wojny polsko-szwedzkiej, zwanej wojną o ujście Wisły (1626-1629) wieś została splądrowana w 1629 roku przez jeden z oddziałów polskich stacjonujących pod Pasłękiem. W 1875 roku liczyła 434 mieszkańców. Jako gmina ziemska (Landgemeinde) Święty Gaj obejmował od 1912 roku Jankowo, Karlsruhe, Sójki, Protowo, Świdy i Mokajmy.
Podczas I wojny światowej kilkunastu mieszkańców gminy poległo „Za Cesarza i Ojczyznę” (Für Keiser i Vaterland) – taki napis figurował na pomniku wystawionym ku ich czci w latach 20. XX wieku w centrum wsi. Po 1945 roku pomnik został poważnie zniszczony.
W 1931 roku wieś liczyła 865,5 ha ziemi, 90 budynków (w tym 45 mieszkalnych). Na 405 mieszkańców wsi było 189 mężczyzn, 402 osoby wyznania ewangelickiego, 3 rzymskokatolickiego. W okresie międzywojennym było tu kilka domów podcieniowych, obecnie został jeden[2].
W latach 1975-1998 należała administracyjnie do województwa elbląskiego[3]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[4] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.
W Świętym Gaju odbywają się Wojciechowe Nieszpory Kolędowe.
Zabytki
- kościół pw. św. Antoniego – sanktuarium św. Wojciecha w Świętym Gaju
Przypisy
- ↑ Urząd Gminy Rychliki [10.02.2015]
- ↑ [1] [02.04.2015]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Bibliografia
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
Urząd Gminy Rychliki [10.02.2015]
Mapy Google Maps [10.02.2015]
