Powiat giżycki
| Powiat giżycki | |||||||||||
| |||||||||||
 Położenie na mapie województwa | |||||||||||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||||||||||
| Siedziba władz powiatu | Giżycko | ||||||||||
| Starosta | Wacław Strażewicz | ||||||||||
| Powierzchnia | 1118,74 km² | ||||||||||
| Ludność (50,9) • liczba • gęstość |
56 945 57,61 osób/km² | ||||||||||
| Tablica rejestracyjna | NGI | ||||||||||
| |||||||||||
| Adres starostwa powiatowego |
al. 1 Maja 14 11-500 Giżycko | ||||||||||
Powiat giżycki - powiat znajdujący się w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego. Siedzibą powiatu jest Giżycko. Powiat graniczy z powiatami kętrzyńskim, węgorzewskim, gołdapskim, oleckim, ełckim, piskim i mrągowskim.
Spis treści
Powierzchnia powiatu
Powiat giżycki zajmuje powierzchnię 1120 km2.
Demografia
W powiecie giżyckim zamieszkuje, zgodnie z danymi z 2012 r., 57616 osób.
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| liczba | 57616 | 100 | 29352 | 50,95 | 28264 | 49,05 |
Saldo migracji w powiecie po stopniowym wzroście od 2009-2012 r. miało małą tendencję spadkową do 2013 r.. Bezrobocie należy do jednego z najwyższych w regionie i wynosiło w 2013 roku 19,6%.
Miasta i gminy na terenie starostwa
Miasta:
Gminy:
- gminy miejskie:
- gminy miejsko-wiejskie:
- gminy wiejskie:
Władze powiatu
Rada powiatu
Wacław Strażewicz
Rafał Ciechanowicz
Stanisław Bojarski
Lidia Należyty
Mateusz Siroński
Mariusz Bronk
Stanisław Gąsior
Władysław Król
Mirosław Drzażdżewski
Henryk Dadełło
Monika Łępicka
Halina Sarul
Małgorzata Kaczorowska
Jacek Łożyński
Marian Mieńko
Jan Krysiuk
Ewa Ostrowska
Historia jako jednostki administracyjnej
We wrześniu 1818 r. Giżycko staje się powiatem. Powstaje urząd powiatowy i skarbowy, kasa powiatowa, sąd miejski oraz ziemski. Miasto intensywnie się rozwija. Pobudowano kościół protestancki, konsekrowany w 1827 roku. W 1844 r. rozpoczęto budowę Twierdzy Boyen. Rozwija się infrastruktura dróg – powstaje nowa szosa do Kętrzyna - 1851, do Pisza przez Orzysz w 1861 r. Dzieki kanałom łączącym mazurskie jeziora w 1856 r. możliwe było uruchomienie żeglugi parowej. W latach 1854-1857 przeprowadzono kolejne prace, które doprowadziły do odbudowy i rozbudowy połączeń wodnych jezior mazurskich. 19 czerwca 1854 r. Fryderyk Wilhelm IV odbył podróż z Rynu parowcem „Masovia”. Po tym rejsie dokończono rozpoczęte prace wodne oraz rozpoczęto nowe przy wypływie Węgorapy z jeziora Mamry. Po zakończeniu tych inwestycji długość całej drogi wodnej z Pisza (Jeńsborka) do Węgorzewa (Węgoborka) wyniosła 11,5 mili. 3 wrześniu 1856 r. ten sam parowiec „Masovia” mógł przybyć do Węgoborka, a na jego pokładzie był tenże władca. Dobrze rozwija się też sieć połączeń kolejowych. Pierwsze połączenie otwarto 21 grudnia 1905 r. do Węgorzewa przez stację w Kruklankach. Już w pół roku później, 1 czerwca 1906 r., Giżycko uzyskało połączenie z Orzyszem, a 15 września 1908 r. ukończono budowę linii kolejowej z Kruklanek do Olecka. Pierwszym miejscem budowy nowej siedziby powiatu była ulica Królewiecka w Giżycku. Nowy budynek przy ulicy Węgorzewskiej zaczęto wznosić w 1912 r., ale jeszcze w 1914 r. trwały prace budowlane. Pierwszym starostą giżyckim był Karl Theodor von Przyborowski. W latach 1877-1889 starostą był baron Horst von Lyncker.
Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 r. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości nadała miastu Giżycko nazwę pochodzącą od nazwiska ewangelickiego kaznodziei i działacza ruchu mazurskiego Gustawa Gizewiusza (Giżyckiego). Wówczas to Giżycko wraz z powiatem znalazło się w obrębie województwa olsztyńskiego. Jednakże w 1975 r. zlikwidowano powiat giżycki, natomiast miasto włączono w obszar województwa suwalskiego.
7 sierpnia 1999 r. na mocy wprowadzonej ustawy powstało 308 powiatów i 65 miast na prawach powiatu, tym samym został powołany powiat giżycki. Początkowo w powiecie giżyckim funkcjonowało 10 jednostek samorządowych gminnych. 1 stycznia 2002 r. z powiatu giżyckiego został wydzielony powiat węgorzewski oraz częściowo powiat gołdabski. Pierwszym przewodniczącym Rady Powiatu I kadencji wybrany został Stefan Tadeusz Musiałek.
I Sesję Rady Powiatu otworzył radny senior Aleksander Kępka. Zasięg obecnego powiatu giżyckiego różni się od wschodnipruskiego Kreis Lötzen. Obecnie powiat giżycki znajduje się we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i obejmuje terytorialnie: miasta Giżycko i Ryn, gminę Giżycko, gminę Ryn, gminę Miłki, gminę Kruklanki oraz gminę Wydminy. Jego ulokowanie w centrum Krainy Wielkich Jezior Mazurskich czyni go niezwykle atrakcyjnym ze względu na walory krajobrazowe, jest tu bowiem ponad 110 jezior. Powierzchnia powiatu giżyckiego wynosi 1120 km2.
Herb powiatu giżyckiego nawiązuje historycznego do herbu uchwalonego w 1818 r. i jest to wyraźna analogia do herbu starostwa ryńskiego. W polu górnym zielonym znajduje się głowa jelenia, pole dolne to szachownica biało-błękitna (pierwotnie czarno-biała). Zmieniono też barwę tła – z granatowego na zielony, tym samym nawiązując do walorów krajobrazowych tego obszaru.
W powiecie giżyckim zostały wpisane do rejestru zabytków województwa warmińsko-mazurskiego 153 obiekty zabytkowe: - układy urbanistyczne – 2; - obiekty sakralne – 11; - cmentarze dawne – 23; - cmentarze wojenne – 10; - architektura militaris – 3 (w tym zespół wieloobiektowy); - zabytki techniki – 4 (w tym zespół 3 budynków); - zespoły dworsko-folwarczne – 11 (w tym osiem zespołów wieloobiektowych); - parki dworskie – 13; - budynki – 78. W odniesieniu do zabytków archeologicznych można odnotować na obszarze powiatu aż 12 stanowisk archeologicznych.
Gospodarka
Obecnie powiat giżycki uczestniczy w Zintegrowanej Strategii Rozwoju Powiatów Wielkich Jezior Mazurskich (2014-2022). Powiat giżycki jest tu liderem porozumienia między powiatami mrągowskim, piskim i węgorzewskim.
Członek Stowarzyszenia LGR "Wielkie Jeziora Mazurskie".
Kultura
- Pomnik Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej, którego głównym elementem jest głaz narzutowy przywieziony z okolic Wydmin.
- Ryńskie Centrum Kultury:
- "Galeria pod Imbrykiem" z Ryńskimi Zbiorami Muzealnymi, głównie etnograficznymi ze spuścizny Muzeum Regionalnego w Rynie
- galeria sztuki "Galeria z Latarnią"
- Punkt Informacji Turystycznej
- Biblioteka Publiczna
Szkolnictwo
- Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II
- I Liceum Ogólnokształcące
- Państwowe Liceum Pedagogiczne
- Uniwersytet Trzeciego Wieku
- Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia
