Krupin (gmina Rychliki)
| Krupin | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | elbląski |
| Gmina | Rychliki |
| Liczba ludności (2010) | 155 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Krupin | |
| Położenie na mapie Polski  Krupin | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Krupin (niem. Krapen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. W 2010 roku wieś liczyła 155 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Justyna Wdowiak.
Położenie
Wieś położona jest w północno–zachodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, na południowy zachód od Pasłęka i w odległości 7 km od miejscowości Rychliki.
Dzieje miejscowości
Krupin był niegdyś majątkiem ziemskim. Nazwa wsi pojawiała się w kilku wariantach: Craupin, Kraupin, Cravpyn, Craupeyn. Geneza nazwy wsi związana jest z pruskim imieniem Kraupen lub słowem kraupo – zasiedlony. W dokumencie lokacyjnym Kwietniewa z 1299 roku, znajduje się opis granic dóbr komornika Alberta, które odpowiadają położeniu Krupina. Pierwszy zapis lokacyjny dla Krupina pochodzi z 1 maja 1323 roku. Jego wystawcą był Mistrz Krajowy Zakonu Krzyżackiego Friedrich von Willenberg. Drugi zapis lokacyjny pochodził z 28 marca 1354 roku. Został wystawiony przez Wielkiego Szatnego i komtura dzierzgońskiego Konrad von Bronnigisheym. Według registru czynszowego z 1437 roku w Krupinie było 13,5 radła ziemi chłopskiej.
Prawdopodobnie pod koniec XV lub na początku XVI wieku wieś została nadana von Reibnitzom. W latach 1629–1648 jako właściciel występował Oswald von Reibnitz. Przez prawie 500 lat ród von Reibnitz rezydował w sąsiednich Kiersytach. W 1785 roku Krupin był wsią na prawie chełmińskim i składał się z 14 domów. Do 1897 roku miejscowość była gminą ziemską, liczącą 102 mieszkańców. W tym czasie gmina została rozwiązana i podzielona na dwa osobne obwody majątkowe: Krupin I oraz Krupin II, które później przemianowano na Krupin Górny i Krupin Dolny. W 1903 roku oba majątki stanowiły własność rodziny Born. Krupin Górny należał do Franza Borna i obejmował 154 ha ziemi. Hodowano tu konie szlachetnej rasy trakeńskiej oraz owce, których stado liczyło 200 sztuk. Majątek w Krupinie Dolnym liczył wówczas 143 ha ziemi, a jego właścicielem był Richard Born Jr. W późniejszym okresie w majątkach tych gospodarzyli odpowiednio: Eduard Reß i Gustaw Braun. W 1932 roku Krupin Górny należał do Ludwika Lehrbaß, a po nim do jego córki Doroty Hammer z domu Lehrbaß. W Krupinie Dolnym gospodarzył natomiast Paul Welski, a ostatnią dziedziczką tych dóbr przed 1945 rokiem była Marta Braun z domu Scharlach. W obu majątkach żyło łącznie 199 mieszkańców, w tym 6 katolików. Ewangeliccy mieszkańcy należeli do parafii w Kwietniewie, natomiast katolicy byli związani z parafią w Dzierzgoniu.
Po 1945 roku na terenie majątków utworzone zostało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Dwór w Krupinie Górnym został spalony, prawdopodobnie przez sowieckich żołnierzy. Do czasów obecnych zachował się dwór w Krupinie Dolnym.
Zabytki
- dwór w Krupinie Dolnym, pochodzący z 2. połowy XIX wieku
- pozostałości zabudowań folwarcznych
- zaniedbany i zniszczony cmentarz dworski dawnych właścicieli majątku
Bibliografia
Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
Strona Gminy Rychliki [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
