Różnowo (gmina Susz)

Różnowo
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Susz
Liczba ludności (2010)	355
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Różnowo
Położenie na mapie Polski Różnowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Różnowo (niem. Rosenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 355 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Agnieszka Gapys.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 23 km na północny zachód od Iławy i 3 km na północ od Susza; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 515.

Dzieje miejscowości

Najstarsza wersja nazwy miejscowości brzmiała Ort Rosenowe. Obszar wsi znajdował się na szlaku najdawniejszych traktów wiodących z Susza do Dąbrówki, Lubnowów oraz Kamieńca. Miejscowość została założona przez 1319 rokiem. Zachowany dokument lokacyjny wystawiony przez kapitułę pomezańską pochodzi z 1361 roku. Miejscowy kościół istniał już przed 1361 rokiem. Okres wojen polsko-krzyżackich nie naraził Różnowa na dotkliwe zniszczenia. Wieś uniknęła włączenia do domeny lennej Zakonu krzyżackiego w przeciwieństwie do wielu zniszczonych i wyludnionych w tym czasie miejscowości.

W 1700 roku Różnowo wchodziło w skład parafii z siedzibą w Kamieńcu. Na przełomie XIX i XX wieku miejscowość wyróżniała się spośród innych wsi za sprawą stosunkowo gęstej, eleganckiej zabudowy z czerwonej cegły. W tym okresie na rozstaju dróg znajdowała się karczma należąca do Finckensteinów, którą do 1930 roku dzierżawiła rodzina Krebsów. W Różnowie do 1930 roku działała także mleczarnia. Przed wybuchem I wojny światowej wybudowana została miejscowa szkoła. Przez 25 lat (1920–1945) funkcję sołtysa sprawował we wsi Albert Hinz. W 1944 roku Różnowo było zamieszkane przez 317 osób i składało się z 67 gospodarstw rolnych.

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych na przestrzeni lat:

• 1817 – 253 osoby, 30 domów
• 1831 - 105 osób, 14 domów
• 1864 – 340 osób, 44 domy
• 1871 – 430 osób, 46 domów
• 1885 – 320 osób, 40 domów
• 1895 – 344 osoby, 43 domy
• 1905 – 349 osób, 45 domów
• 1933 – 345 osób
• 1939 – 308 osób

Turystyka

• W miejscowości funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne "Gościniec Pomezania".

Zabytki

• dom podcieniowy (nr 52), wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków, rozebrany

Zobacz też

Różnowo (gmina Dywity)
Różnowo (gmina Miłakowo)

Bibliografia

Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]