Lekity

Lekity
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jeziorany
Liczba ludności (2022)	41
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Lekity
Położenie na mapie Polski Lekity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Lekity (niem. Lekitten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 100 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Pełka..

Położenie

Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim w pobliżu jezior: Spągi, Prab, Wójtowieckie, w odległości około 3 km od Jezioran.

Dzieje miejscowości

Dokument lokacyjny wsi został wydany w roku 1358. Jego odbiorcami było 6 Prusów, którzy otrzymali 4 włóki na prawie chełmińskim. Wieś została częściowo zniszczona w latach 1519–1521, w okresie wojny polsko–krzyżackiej. W 1656 roku obszar wsi obejmował 22 włóki. W latach 1709–1711 Lekity nawiedziła epidemia dżumy.

W pobliżu wsi znajduje się Święta Góra, położona nad nieistniejącym Jeziorem Krokowskim (jezioro zostało osuszone w XIX wieku). Badania archeologiczne potwierdziły, że od wczesnego średniowiecza (a nawet i wcześniej) obszar ten był stosunkowo gęsto zaludniony. Sama Święta Góra jest pozostałością po staropruskich mieszkańcach, podejrzewa się, że niegdyś była miejscem kultu Prusów.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

• 1820 r. – 151 osób

• 1885 r. – 191 osób

• 1900 r. – 183 osoby

• 1905 r. – 190 osób

• 1933 r. – 202 osoby

• 1939 r. – 199 osób

Turystyka

• zielony szlak rowerowy o długości 29,6 km – przebieg trasy: Jeziorany – Lekity – Derc – Frączki – Studzianka – Radostowo – Studnica – Jeziorany
• żółty szlak rowerowy o długości 31,8 km – przebieg trasy: Jeziorany – Wójtówko – Ustnik – Kalis – Lekity – Krokowo – Kostrzewy – Wipsowo – Jeziorany

Zabytki

• dwukondygnacyjna kapliczka neogotycka, zlokalizowana przy drodze do wsi
• jednokondygnacyjna kapliczka neogotycka
• przydrożna kapliczka dzwonniczkowa
• kapliczka warmińska z 1800 roku – najstarsza w okolicy
• kapliczka z 1910 roku z figurą św. Franciszka

Bibliografia

Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Bank Danych Lokalnych GUS [21.12.2013]
Ciekawe Mazury [21.12.2013]
Dom Warmiński [21.12.2013]
Genealogy.net [21.12.2013]
Portal Informacyjny Gminy Jeziorany] [21.12.2013]