Dymnik

Dymnik
Dwór w Dymniku z końca XIX wieku
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Rychliki
Liczba ludności (2010)	163
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dymnik
Położenie na mapie Polski Dymnik
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dymnik (niem. Stein) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 163 mieszkańców.

Położenie

Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, na południowy zachód od Pasłęka.

Dzieje miejscowości

Pierwotna nazwa tego majątku miała brzmieć Dymsteyne, Dymsteynen, Dimsteyn. Stanowiła nawiązanie do litewskiego słowa dimstis - dwór, dobra.

Wieś została lokowana 1 sierpnia 1285 roku przez Konrada von Tierberga, mistrza krajowego Zakonu. Zachodnią granicę tego nadania tworzyła Brzeźnica. W 1531 roku książę Albrecht nadał dobra jako lenno niejakiemu Oswaldowi Buchsowi. W 2. połowie XVI wieku wyróżniany był Mały Dymnik, położony PO lewej strony drogi prowadzącej do Rychlik.

W okresie 1573-1650 dobra należały do rodziny von Kleyß, a następnie do 1707 roku - Boye, od których przeszły w ręce proboszcza z Kwietniewa - Christiana Wilcoviusa.Proboszcz sprzedał dobra w 1729 roku. Tym sposobem kolejnym włąścicielem zosta urzędnik królewski z Przemarka - Gottfried Plehn. Umowę sprzedaży podpisała jego żona Anna-Maria Plehn z domu Horn, założycielka fideikomisu w Dymniku. Kolejna przedstawicielka tej rodziny - Dorota Charlotte Neumann z domu Plehn była pierwszą właścicielką Dymnika. Po jej śmierci w 1780 roku, nowoczesne formy gospodarowania zaczął wprowadzać jej małżonek - Georg Ludwig Neumann (zmarły w 1789 roku) - burmistrz Zalewa, a z zawodu radca sądowy. Dbał również o rodziny swoih robotników, przeznaczając każdej z nich małe działki ogrodnicze. W 1786 roku w przyległym do majątku lasku stworzył park angielski. W parku znajdowało się dziewięć scen, alegorycznie przedstawiających życie człowieka.

W XIX wieku Dymnik należał do szlachty von Keltsch i spowinowaconego z nimi rodu von Arnim. W 1922 roku wymieniana jest tu Małgorzata, a w 1932 roku Helena i Estera von Arnim, jako użytkujące majątek. Właścicielem był Helmuth von Graevenitz z Wiednia. Dobra liczyły wówczas 360 ha. Majątek SpecjalizowaŁ się w hodowli bydła i owiec. Przed II wojną światową właściciel wybudował (zachowane do czasów współczesnych]] małe osiedle domków fińskich dla rodzin wielodzietnych. Po 1945 roku Graevenitz zamieszkał w Argentynie.

Zabytki

• Dwór, z mieszkalną wieżą, wybudowano prawdopodobnie pod koniec XIX wieku
• Kaplica dworska z czerwonej cegły
• Pozostałości założenia parkowego

Bibliografia

1. Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
2. Historia Dymnika [data dostępu: 12.11.2013]
3. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]