Różnowo (gmina Dywity)

Różnowo
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Dywity
Liczba ludności (2010)	992
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Różnowo
Położenie na mapie Polski Różnowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Różnowo (niem. Rosenau) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 992 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Anna Sadrina-Ostrowska.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 4 km na północny wschód od Dywit.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości ulegała przekształceniom na przestrzeni wieków: Rosenaw (1364), Rosenowe (1382), Rosnau (1615), Rosenau (1625), Różnowo (1888).

W roku 1354 przywilej lokacyjny otrzymał Jan z Łajs. Nadanie obejmowało obszar 60 włók. Miejscowość została spustoszona w czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521. W połowie kolejnego stulecia obejmowała obszar 31 włók czynszowych. Od połowy XVIII wieku Różnowo było wsią szlachecką. Szkoła elementarna została założona przed 1825 rokiem. W tymże roku do placówki uczęszczało 50 dzieci. Pod koniec XIX wieku miejscowość zamieszkiwało 769 osób, żyjących w 115 gospodarstwach. W latach 1888-1891 we wsi działała polska biblioteczka Towarzystwa Czytelni Ludowych. Kolejna biblioteka polska funkcjonowała w latach 1920-1926; następna w latach 1934-1939 jako oddział Centralnej Biblioteki Polskiej w Niemczech. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Różnowie istniało koło Związku Polaków w Niemczech, a także Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich. W czasie II wojny światowej w miejscowości przebywali jeńcy włoscy. W 1993 roku miejscowość była zamieszkana przez 516 mieszkańców.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach.

Edukacja

W miejscowości istnieje przedszkole.

Zabytki

• Drewniana chałupa nr 6.
• Tradycyjne warmińskie kapliczki przydrożne: jedna z XIX wieku, druga zlokalizowana przy domu nr 5 i trzecia – wzniesiona w początkach XX wieku słupowa kapliczka z dzwonniczką (zob. Dzwonniczki ludowe na Warmii).

Turystyka

• Szlak rowerowy o długości 26,5 km – przebieg trasy: Dywity – Bukwałd – Spręcowo – Różnowo – Dywity.

Ludzie związani z miejscowością

• Franciszek Barcz (1892-1943) – urodzony w Różnowie najaktywniejszy działacz polski w okresie międzywojennym.
• Otylia Teszner-Grothowa (1909-1990) – urodzona w Różnowie działaczka ruchu społeczno-oświatowego, nauczycielka, organizatorka harcerstwa polskiego na Warmii, więźniarka obozu Ravensbrück, autorka wspomnień pt. Gdy zabrakło miłości.
• Wiktor Kuhn (1869-1953) - urodzony w Różnowie rolnik i rzemieślnik, mąż zaufania IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, bibliotekarz Towarzystwa Czytelni Ludowych, pierwszy powojenny sołtys Różnowa.

Bibliografia

1. Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
2. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 10.12.2013]
4. Genealogy.net [data dostępu: 10.12.2013]