Radziejewo

Radziejewo
Rodzaj miejscowości	wieś sołęcka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	braniewski
Gmina	Pieniężno
Liczba ludności (2010)	251
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Radziejewo
Położenie na mapie Polski Radziejewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Radziejewo (niem. Sonnwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. W 2010 roku liczyła 251 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimierz Gołębiewski.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części Wzniesień Górowskich, 6 km na południowy zachód od Pieniężna i 14 km na północny wschód od Ornety, przy granicy z powiatem lidzbarskim.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1326 roku (przywilej lokacyjny z dnia 1 marca) na 70 łanach lasu. Cztery łany przeznaczono dla kościoła, a siedem dla sołtysa. Zasadźcą wsi był Bernard Schonewald, od którego pochodzi niemiecka nazwa miejscowości. Osadnikom przyznano zaledwie dwuletnią wolniznę. Na skutek wojen polsko–krzyżackich w XV wieku opustoszała sąsiednia pruska wieś Cabe i jej obszar włączono do Radziejewa. Z kolei na początku następnego stulecia w wyniku ostatniej wojny z Zakonem całkowicie zniszczone zostało samo Radziejewo; wszystkie łany ziemi były wówczas opuszczone. Pod koniec XVI wieku założono tu karczmę. W połowie XVII wieku wieś obejmowała 66 łanów, z których siedem należało do trzech sołtysów, a na pozostałych gospodarowało 21 chłopów.

Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 34 osoby pracowały w przemyśle i rzemiośle, a 19 – w handlu i komunikacji.

Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:

• 1783 r. – 49 gospodarstw rolnych

• 1820 r. – 320 osób, 47 gospodarstw rolnych

• 1857 r. – 535 osób

• 1905 r. – 531 osób

• 1933 r. – 570 osób

• 1939 r. – 545 osób, 121 gospodarstw domowych

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Zabytki

• częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny
• kościół barokowy z elementami gotyckimi
• cmentarz przykościelny
• kapliczki warmińskie z przełomu XIX i XX w.

Bibliografia

1. Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
5. Strona Urzędu Gminy Pieniężno [12.11.2013]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
7. Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]