Lubomino
| Lubomino | |
| | |
 Lubomino. Kościół pw. św. Katarzyny.
Fot. Igor Hrywna. Źródło: www.mojemazury.pl | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | lidzbarski |
| Gmina | Lubomino |
| Liczba ludności (2010) | 1186 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Lubomino | |
| Położenie na mapie Polski  Lubomino | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Lubomino (niem. Arnsdorf) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lubomino, siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
W 2010 roku miejscowość liczyła 1186 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą: Lubomino i Karbówka. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Edward Puzio[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży w w pobliżu Jeziora Tonka, w odległości 10 km na południowy wschód od Ornety.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1308 roku. Akt lokacji wystawił biskup warmiński Eberhard z Nysy. Odbiorcą dokumentu był jego brat Arnold, który otrzymał 120 łanów na prawie chełmińskim. Na poczet mającej powstać parafii przekazano 6 łanów. Lokacja wsi została potwierdzona w 1320 roku. W XIV wieku wybudowano również kościół pw. św. Katarzyny. W czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521 Lubomino zostało zniszczone. W przeciwieństwie do wielu miejscowości, które przez dłuższy czas musiały się borykać z problemem wyludnienia, Lubomino już w połowie XVI wieku było w całości zagospodarowane. Z pewnością miało to miejsce po kolejnym potwierdzeniu lokacji, które wystawił ówczesny biskup – Maurycy Ferber. Lubomino było w tym czasie największą wsią na Warmii. To właśnie na polach wokół wsi w 1602 roku przeprowadzono uroczysty przegląd wojska biskupiego.
W 1783 roku miejscowość składała się ze 104 budynków. W 1807 roku Lubomino, podobnie jak wiele innych wsi, zostało spustoszone przez wojska francuskie. Miejscowy kościół strawił pożar. W 1818 roku wieś liczyła 618 mieszkańców. W 1875 roku odbudowaną świątynię konsekrował biskup Filip Krementz. W 1939 roku Lubomino było zamieszkane przez 1365 osób.
Po zakończeniu II wojny światowej we wsi uruchomiono centrum handlowo-usługowe wraz z gimnazjum.
W miejscowości działa poczta, ośrodek zdrowia, apteka oraz restauracja. Funkcjonuje również Gminna Biblioteka Publiczna oraz Klub Integracji Społecznej. W 1998 roku Lubomino liczyło 1166 mieszkańców.
Edukacja
Gospodarka
W Lubominie działają firmy handlowo-usługowe, sklepy spożywczo-przemysłowe, piekarnie, firmy budowlane, zakłady stolarskie. Funkcjonuje gabinet weterynaryjny, centrum rekreacyjno-sportowe, zakład krawiecki, firma transportowa.
Kultura
W miejscowości istnieje:
Ludzie związani z miejscowością
- Józef Tuławski (1698-1774) – proboszcz w Lubominie, kanonik dobromiejski, matematyk, współautor mapy Warmii
Sport
W miejscowości działa:
Zabytki
- gotycki kościół parafialny pw. św. Katarzyny – wybudowany w latach 1340–1370; odbudowany na początku XIX stulecia; w 1922 roku został odnowiony. Ołtarz główny pochodzi z 1721 roku, ołtarze boczne powstały kolejno w 1740 i 1742 roku. We wnętrzu zachowała się również m.in. ambona z 1815 roku, granitowa kropielnica z XVI stulecia, późnogotycki krucyfiks z lat 1520–1530.
- kapliczka św. Rocha, wzniesiona w stylu barokowym w 1617 roku
- zabytkowe domy nr 4 i 38 z XIX stulecia
- trzy kapliczki przydrożne, wzniesione w XIX wieku
- barokowa kapliczka przydrożna z XVIII wieku
- przykościelna, późnogotycka kapliczka z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem
- mogiła niemieckiego żołnierza poległego 19 stycznia 1916 roku, zlokalizowana na dawnym cmentarzu ewangelickim
- cmentarz katolicki, zlokalizowany w centrum wsi; najstarsze nagrobki pochodzą z XIX wieku
Przypisy
- ↑ lubomino.ug.gov.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
Lodzińska Ewa, Warmia i Mazury, Warszawa 2012.
Polska Niezwykła: województwo warmińsko-mazurskie, red. Ewa Lodzińska i in., Warszawa 2008.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [10.03.2014]
domwarminski.pl [10.03.2014]
lubomino.wm.pl [10.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [10.03.2014]
