Ruciane-Nida
Ruciane-Nida | |||
| |||
| |||
Rodzaj miejscowości | miasto | ||
Państwo | Polska | ||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
Powiat | piski | ||
Gmina | Ruciane-Nida | ||
Liczba ludności (2012) | 4 766 | ||
Strefa numeracyjna | (+48) 87 | ||
Kod pocztowy | 12-220 | ||
Tablice rejestracyjne | NPI | ||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Ruciane-Nida ( Rudschanny, Niedersee, Nieden) - miasto w Polsce położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ruciane-Nida. Składa się z dwóch głównych części: Rucianego i Nidy oraz kilku mniejszych: Guzianki, Dybówka I, Dybówka II i Kowalika.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa suwalskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona nad jeziorami Guzianka Mała, Guzianka Wielka oraz Jeziorem Nidzkim. Miasto leży na Mazurach, na Pojezierzu Mazurskim, otoczone lasami Puszczy Piskiej. Jeziora Nidzkie i Guzianka Wielka połączone są Kanałem Nidzkim, jeziora Guzianka Mała i Bełdany łączy śluza Guzianka. Przez miasto przepływa rzeka Nidka.
Dzieje miejscowości
W miejscu, na którym rozwinęło się Ruciane w wieku XVIII znajdowała się gajówka. Już w XIV wieku działały w okolicy smolarnie, wypalarnie węgla drzewnego. Tradycja przetapiania rudy darniowej miały być przekazywane z pokolenia na pokolenie . Stąd nazwa pochodząca od terminu ruda. W XIX stuleciu powstała leśniczówka i osada leśna. Do 1898 roku była kolonią majątku leśnego Guzianki. W 1899 roku utworzono osobną gminę - Rudczany. W 2. połowie XIX wieku doszło do rozwoju i rozbudowy sieci komunikacyjnej. Powstał odcinek szosy Ruciane-Pisz, uruchomiono linię kolejową Olsztyn-Ełk, ze stacją w Rucianem . Na przełomie XIX i XX wieku w Rucianem powstała szkoła. W 1935 roku uczęszczało do niej 176 uczniów . W 1933 roku w miejscowość liczyła 731 osób. Pod koniec XIX wieku wybudowano wyłuszczarnię nasion i tartak. W 1907 roku powstała parafia, w latach 1909-1910 wybudowano kościół. Przed wybuchem I wojny światowej osada Rudschanny zamieniła się w popularny kurort. Symbolem tego okresu był dworzec gościnny należący do Güntera Siegmunda, posiadający restaurację, cukiernię, przystań i plażę . W okresie międzywojennym przebywało tu ok. 12 000 turystów rocznie .
Przed wybuchem II wojny światowej mieszkańcy utrzymywali się z pracy w wyłuszczarni nasion, tartaku i robót leśnych. Założony pod koniec XIX wieku tartak należał do największych tego typu zakładów na obszarze Pojezierza Mazurskiego. W 1939 roku Ruciane zamieszkiwały 772 osoby. Ze względu na swoje położenie miejscowość miała w czasie II wojny światowej duże znaczenie strategiczne. W 1944 roku Niemcy zbudowali sieć umocnień. Do czasów obecnych zachowały się dwa bunkry położone na zachodnim brzegu jeziora Guzianka Wielka . Zarówno Ruciane jak i Nida weszły w skład ufortyfikowanego rejonu Wielkich Jezior Mazurskich na linii Ruciane-Mikołajki-Giżycko-Węgorzewo . W styczniu 1945 w obliczu zbliżającej się ofensywy Armii Czerwonej zarządzono ewakuację mieszkańców Prus Wschodnich w głąb Rzeszy. Ruciane i Nida, liczące wówczas łącznie 1300 osób, zostały prawie całkiem opustoszałe W 1958 roku miejscowość uzyskała prawa miejskie. Sąsiadująca z Rucianem Nida istniała już w wieku XVI. W źródłach pojawia się już w 1595 roku . W 1679 roku nad rzeką nitką wybudowano młyn. Nazwę miejscowość zaczerpnęła od nazwy jeziora. Pod koniec XIX wieku w Nidzie powstała szkoła. W 1935 roku uczęszczało do niej 107 uczniów. U progu II wojny światowej zamieszkiwało ją 150 osób. W 1950 roku został otwarty Zakład Płyt Pilśniowych i Wiórowych , obok którego wybudowano dzielnicę mieszkaniową. 1 I 1966 roku Ruciane i Nidę połączono w jeden organizm, nadając jednocześnie prawa miejskie.
Aktualnie funkcję burmistrza pełni Zbigniew Janusz Opalach[1].
Gospodarka
Lokalna gospodarka rozwija się w kilku kierunkach: usługach i handlu, gastronomii, turystyce, budownictwie, przetwórstwie drewna.
Kultura
W mieście działa Dom Kultury[2] oraz Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna[3].
Sport
Latem w Rucianem-Nidzie odbywa się jeden z etapów cyklicznej imprezy Żeglarskie Grand Prix Mazur o Puchar 7 Cudów Mazur. Na stadionie miejskim mecze rozgrywa drużyna piłki nożnej MKS Ruciane-Nida.
Szkolnictwo
W mieście funkcjonuje przedszkole, 2 szkoły podstawowe,gimnazjum, 2 szkoły licealne, szkoła policealna, 2 technika.
Zabytki:
- Cmentarz przy ulicy Cichej. Położony w lesie przy drodze Pisz-Mrągowo do Wejsun. Na cmentarzu znajdują się groby z początku XX wieku oraz nagrobki współczesne. Przy wejściu na cmentarz znajduje się kwatera wojenna z okresu I wojny światowej z 16 betonowymi krzyżami
- Budynek , w którym mieszkał Jerzy Borejsza (tzw. Borejszówka),z charakterystycznym dachem w kształcie odwróconej łodzi – ul. Słowiańska, w którym Borejsza gościł m.in. chilijskiego poetę Pabla Nerudę
- Kompleks fortyfikacji z przełomu XIX/XX wieku (Mazurska Pozycja Jeziorna) wchodzących w skład Węzła obronnego Ruciane
- Śluza Guzianka, łącząca jezioro Bełdany z jeziorem Guzianka Mała, a dalej z jeziorem Nidzkim
- Zespół wyłuszczarni nasion
- Zespół kościoła parafialnego pw. Matki Bożej Ostrobramskiej (kościół i plebania)
Organizacje i stowarzyszenia
- Stowarzyszenie Nad Nidzkim w Rucianem Nidzie
- Stowarzyszenie Kobieta na Plus
- Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży w Rucianem-Nidzie
Inne
Bibliografia:
- Bielawny Krzysztof, Dzieje parafii Nawiady, Ukta, Piecki i Ruciane w latach 1397-2000, Olsztyn 2009.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Murawska Halina, Ruciane-Nida : kształtowanie się społeczności uprzemysławianego miasteczka, Olsztyn 1984.
- Nasze skarby : zabytki gminy Ruciane-Nida, Ruciane-Nida 2008.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Śliwiński Józef, Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic, Olsztyn 1993.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Zabytkowa wyłuszczarnia nasion w Nadleśnictwie Maskulińskie w Rucienem Nidzie, wstęp Wojciech Fonder, Ruciane-Nida 2008.
- Żurkowska Tekla, Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie, Olsztyn 2008.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [29.08.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ http://www.ruciane-nida.pl/strona-314-Burmistrz.html [data dostępu: 10.09.2013]
- Skocz do góry ↑ http://www.dkruciane.pl/ [data dostępu: 10.09.2013]
- Skocz do góry ↑ http://biblioteka.dkruciane.pl/ [data dostepu: 10.09.2013]
Zobacz też
Emzet (dyskusja) 23:28, 1 lis 2013 (CET) Emzet (dyskusja) 18:19, 28 wrz 2013 (CEST)Emzet (dyskusja) 01:14, 28 wrz 2013 (CEST)