Piotraszewo

Piotraszewo
Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Piotraszewie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Dobre Miasto
Liczba ludności (2010)	217
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Piotraszewo
Położenie na mapie Polski Piotraszewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Piotraszewo (niem. Peterswalde) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. Do 1954 roku siedziba gminy Piotraszewo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 217 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Sałuka.

Położenie

Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 16,4 km na północny zachód od Dobrego Miasta.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana w dniu 13 grudnia 1335 roku. Nadania dokonał wójt krajowy Henryk Luter. 60 łanów ziemi na prawie chełmińskim otrzymał zasadźca o imieniu Piotr. Oprócz urzędu sołtysa oraz 6,5 łana ziemi otrzymał również… karczmę. W przywileju lokacyjnym wspomniany był także obowiązek uposażenia miejscowej świątyni. Proboszcz Piotraszewa po raz pierwszy pojawił się w źródłach z roku 1363. 40 lat później biskup Henryk Sorbom przekazał wsi dodatkowe 12 łanów lasu. W 1451 roku kolejny biskup Franciszek Kuhschmalz nadał wsi posiadłość Lamoten, liczącą wówczas 6 łanów. Kościół został wzniesiony w trzeciej ćwierci XIV wieku. Jego konsekracji w roku 1580 dokonał biskup Marcin Kromer. Od 1622 roku kościół w Piotraszewie był z pewnością siedzibą parafii.

20 stycznia 1631 roku przywilej lokacyjny wsi został potwierdzony przez Michała Erazma Działyńskiego – administratora biskupstwa. W 1656 roku Piotraszewo było zamieszkane przez sołtysa i 16 chłopów; we wsi działała karczma. W 1688 roku miejscowość liczyła 38 mieszkańców. Wykazy z lat 1702 i 1767 odnotowują istnienie Piotraszewa jako wsi chłopskiej. W 1817 roku wieś składała się z 54 domów, zamieszkanych przez 267 osób. W 1939 roku miejscowość liczyła 537 mieszkańców. Po II wojnie światowej wieś nosiła nazwę Pietrzwałd lub Piotrowice. Gminę Piotraszewo powołano do życia z dniem 23 października 1945 roku. Pierwszym wójtem obrano Wacława Grotkowskiego. Jesienią 1945 roku we wsi zaczęła działać siedmioklasowa szkoła podstawowa. Piotraszewo zelektryfikowano dopiero w 1960 roku. W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

1846 – 502 osoby (8 Żydów, 5 ewangelików, 489 katolików; 60 domów)

1858 – 600 osób (1 ewangelik, 599 katolików; 62 domy)

1871 – 637 osób (4 ewangelików, 633 katolików; 74 domy)

1905 – 539 osób (4 ewangelików, 535 katolików)

1925 ‒ 506 osób (15 ewangelików, 491 katolików; 78 domów)

Pomnik w Piotraszewie wystawiony ku czci mieszkańców parafii poległych w czasie I wojny światowej

Edukacja

W miejscowości działa szkoła podstawowa.

Turystyka

• Szlak rowerowy o długości 22 km – przebieg trasy: Smolajny-Dębowa Góra-Urbanowo-dawny nasyp kolejowy linii Orneta-Lidzbark Warmiński-Mawry-Piotraszewo-obwód leśny nr 240

Zabytki

• Gotycki kościół parafialny z II połowy XIV wieku, wzniesiony do niemal połowy wysokości z polnych kamieni; odnowiony w latach 1738-1742; restaurowany w latach 80. XIX wieku (1886-1887). We wnętrzu zachował się ołtarz główny z 1782 roku; pozostałe wyposażenie świątyni pochodzi z XVIII i XIX stulecia.
• Pomnik ku czci mieszkańców parafii, poległych w czasie I wojny światowej
• Neogotycka kapliczka zlokalizowana w sąsiedztwie kościoła, wzniesiona ok. 1900 roku, wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków
• Cmentarz założony w I połowie XIX wieku
• Klasycystyczny budynek plebanii, wzniesionej w 1806 roku
• Kapliczka przydrożna pochodząca z XIX stulecia, wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków
• Zabytkowy dom nr 11, wybudowany na początku XIX wieku

Piotraszewo. Tradycyjna kapliczka przydrożna w centrum wsi

Bibliografia

1. Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
2. Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
3. Warmia i Mazury, red. Jarosław Tałacha, Adam Zakrzewski, Warszawa 2012.
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 20.09.2013]
5. Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 20.09.2013]
6. Olsztyńska Strona Rowerowa [data dostępu: 20.09.2013]
7. Wikipedia: Piotraszewo [data dostępu: 20.09.2013]