Leszcz

Leszcz
Kościół w Leszczu Wikipedia [24.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Dąbrówno
Liczba ludności (2010)	147
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	14-120
Tablice rejestracyjne	NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Leszcz
Położenie na mapie Polski Leszcz
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Leszcz (niem. Heeselicht) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Dąbrówno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 147 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bartosz Sołtan .

Położenie

Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko–Ostródzkie), w południowo-zachodniej części Krainy Tysiąca Jezior, na terenie Garbu Lubawskiego. Wieś leży w odległości 42 km na południe od Ostródy, na południowo–wschodnim brzegu jeziora Dąbrowa Wielka, w odległości 5 km na południowy wschód od Dąbrówna.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi wywodzi się od miejscowości Leszcze w dawnym powiecie toruńskim. Osada została założona w 1321 roku i na początku liczyła 40 łanów. Nadanie otrzymali z rąk mistrza krajowego Fryderyka von Wildenberg rycerze: Piotr z Leszcza, Heineman i Konrad von Wansen. W 1466 roku miejscowość należała do Alberta Golińskiego. Leszcz był siedzibą Jana Bażyńskiego – przywódcy opozycji antykrzyżackiej w Prusach, właściciela majątku na przełomie XIV i XV wieku. W 1540 r. majątek liczył 60 łanów. W 1579 doszło do podziału dóbr. Było to spowodowane niegospodarnością ówczesnego właściciela Jana Golińskiego. W 1628 roku dzierżawcą majątku był Nickel Biliński. W 1705 roku major wojska polskiego Jan von Schierstedt wydzierżawił dobra polskiemu kasztelanowi Mikołajowi Kemskiemu. W okresie międzywojennym w miejscowości działała gorzelnia. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 241 mieszkańców. Aktualnie jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1820 r. – 97 osób

• 1861 r. – 233 osoby

• 1925 r. – 301 osób

Ludzie związani z miejscowością

• Jan Bażyński (ok. 1390–1459) – twórca Związku Pruskiego, przez wiele lat walczył w Afryce u boku króla portugalskiego, członek Rady Wielkiego Mistrza Krzyżackiego
• Jerzy Wasiański (1692–1741) – urodzony w Leszczu autor najpopularniejszego na Mazurach kancjonału ewangelików polskich

Zabytki

• dwór wzniesiony w 2. połowie XIX wieku
• pozostałości po dawnym grodzisku wczesnośredniowiecznym
• kościół gotycki wybudowany XIV wieku, wraz z cmentarzem przykościelnym wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków

Turystyka

• czerwony szlak pieszy grunwaldzki o łącznej długości 98 km – przebieg trasy: Grunwald – Leszcz – Uzdowo – Myślęta – Turza Wielka – Prioma – Płośnica – Turza Mała – Jeleń – Lidzbark – Bądzyn

Bibliografia

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
2. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach, Olsztyn 2006.
3. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
4. Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
5. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
6. Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
7. Deutsche Verwaltungsgeschichte [24.08.2013]
8. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [24.08.2013]
9. Wrota Warmii i Mazur [29.08.2013]
10. Wikipedia [24.07.2014]