Piotraszewo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Piotraszewo''' (niem. ''Peterswalde'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[ | + | '''Piotraszewo''' (niem. ''Peterswalde'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]]. |
| − | Do 1954 roku siedziba [[ | + | Do 1954 roku siedziba [[Gmina Piotraszewo|gminy Piotraszewo]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 217 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Józef Sałuka]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ [data dostępu: 12.10.2013]</ref>. | Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 217 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Józef Sałuka]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ [data dostępu: 12.10.2013]</ref>. | ||
| − | <br/> | + | <br/> |
| + | |||
== Położenie== | == Położenie== | ||
Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 16,4 km na północny zachód od [[Dobre Miasto| Dobrego Miasta]]. | Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 16,4 km na północny zachód od [[Dobre Miasto| Dobrego Miasta]]. | ||
| Linia 42: | Linia 43: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została lokowana w dniu 13 grudnia 1335 roku. Nadania dokonał wójt krajowy [[Henryk Luter]]. 60 łanów ziemi na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] otrzymał zasadźca o imieniu Piotr. Oprócz urzędu sołtysa oraz 6,5 łana ziemi otrzymał również… karczmę. W przywileju lokacyjnym wspomniany był także obowiązek uposażenia miejscowej świątyni. Proboszcz Piotraszewa po raz pierwszy pojawił się w źródłach z roku 1363. 40 lat później biskup [[Henryk Sorbom]] przekazał wsi dodatkowe 12 łanów lasu. W 1451 roku kolejny biskup [[Franciszek Kuhschmalz]] nadał wsi posiadłość ''Lamoten'', liczącą wówczas 6 łanów. Kościół został wzniesiony w trzeciej ćwierci XIV wieku. Jego konsekracji w roku 1580 dokonał biskup [[Marcin Kromer]]. Od 1622 roku [[lkwim: Kościół p.w. św. Bartłomieja w Piotraszewie|kościół]] w Piotraszewie był z pewnością siedzibą parafii. | + | Wieś została lokowana w dniu 13 grudnia 1335 roku. Nadania dokonał wójt krajowy [[Henryk Luter]]. 60 łanów ziemi na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] otrzymał zasadźca o imieniu Piotr. Oprócz urzędu sołtysa oraz 6,5 łana ziemi otrzymał również… karczmę. W przywileju lokacyjnym wspomniany był także obowiązek uposażenia miejscowej świątyni. Proboszcz Piotraszewa po raz pierwszy pojawił się w źródłach z roku 1363. 40 lat później biskup [[Henryk III Sorbom]] przekazał wsi dodatkowe 12 łanów lasu. W 1451 roku kolejny biskup [[Franciszek Kuhschmalz]] nadał wsi posiadłość ''Lamoten'', liczącą wówczas 6 łanów. Kościół został wzniesiony w trzeciej ćwierci XIV wieku. Jego konsekracji w roku 1580 dokonał biskup [[lkwim:Marcin Kromer |Marcin Kromer]]. Od 1622 roku [[lkwim: Kościół p.w. św. Bartłomieja w Piotraszewie|kościół]] w Piotraszewie był z pewnością siedzibą parafii. |
20 stycznia 1631 roku przywilej lokacyjny wsi został potwierdzony przez [[Michał Erazm Działyński| Michała Erazma Działyńskiego]] – administratora biskupstwa. W 1656 roku Piotraszewo było zamieszkane przez sołtysa i 16 chłopów; we wsi działała karczma. W 1688 roku miejscowość liczyła 38 mieszkańców. Wykazy z lat 1702 i 1767 odnotowują istnienie Piotraszewa jako wsi chłopskiej. W 1817 roku wieś składała się z 54 domów, zamieszkanych przez 267 osób. W 1939 roku miejscowość liczyła 537 mieszkańców. | 20 stycznia 1631 roku przywilej lokacyjny wsi został potwierdzony przez [[Michał Erazm Działyński| Michała Erazma Działyńskiego]] – administratora biskupstwa. W 1656 roku Piotraszewo było zamieszkane przez sołtysa i 16 chłopów; we wsi działała karczma. W 1688 roku miejscowość liczyła 38 mieszkańców. Wykazy z lat 1702 i 1767 odnotowują istnienie Piotraszewa jako wsi chłopskiej. W 1817 roku wieś składała się z 54 domów, zamieszkanych przez 267 osób. W 1939 roku miejscowość liczyła 537 mieszkańców. | ||
| − | Po [[II wojna światowa| II wojnie światowej]] wieś nosiła nazwę Pietrzwałd lub Piotrowice. [[Gmina Piotraszewo|Gminę Piotraszewo]] powołano do życia z dniem 23 października 1945 roku. Pierwszym wójtem obrano [[Wacław Grotkowski| Wacława Grotkowskiego]]. Jesienią 1945 roku we wsi zaczęła działać siedmioklasowa szkoła podstawowa. | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojnie światowej]] wieś nosiła nazwę Pietrzwałd lub Piotrowice. [[Gmina Piotraszewo|Gminę Piotraszewo]] powołano do życia z dniem 23 października 1945 roku. Pierwszym wójtem obrano [[Wacław Grotkowski| Wacława Grotkowskiego]]. Jesienią 1945 roku we wsi zaczęła działać siedmioklasowa szkoła podstawowa. Piotraszewo zelektryfikowano dopiero w 1960 roku. |
W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Piotraszewie| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Piotraszewie| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | ||
| Linia 65: | Linia 66: | ||
==Edukacja== | ==Edukacja== | ||
| − | W miejscowości działa [[ | + | W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Piotraszewie| szkoła podstawowa]]. |
<br/> | <br/> | ||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
*Szlak rowerowy o długości 22 km – przebieg trasy: [[Smolajny]]-[[Dębowa Góra]]-[[Urbanowo]]-dawny nasyp kolejowy linii [[Orneta]]-[[Lidzbark Warmiński]]-[[Mawry]]-Piotraszewo-obwód leśny nr 240 | *Szlak rowerowy o długości 22 km – przebieg trasy: [[Smolajny]]-[[Dębowa Góra]]-[[Urbanowo]]-dawny nasyp kolejowy linii [[Orneta]]-[[Lidzbark Warmiński]]-[[Mawry]]-Piotraszewo-obwód leśny nr 240 | ||
| − | + | [[File:Piotraszewo. Tradycyjna kapliczka przydrożna w centrum wsi.jpg|thumb|right|300px|Piotraszewo. Tradycyjna kapliczka przydrożna w centrum wsi]] | |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Bartłomieja w Piotraszewie|Gotycki kościół | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Bartłomieja w Piotraszewie|Gotycki kościół]] z II połowy XIV wieku, wzniesiony do niemal połowy wysokości z polnych kamieni; odnowiony w latach 1738-1742; restaurowany w latach 80. XIX wieku (1886-1887). We wnętrzu zachował się ołtarz główny z 1782 roku; pozostałe wyposażenie świątyni pochodzi z XVIII i XIX stulecia. |
| − | *Pomnik ku czci mieszkańców parafii, poległych w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] | + | *Pomnik ku czci mieszkańców parafii, poległych w czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] |
| − | *Neogotycka kapliczka zlokalizowana w sąsiedztwie kościoła, wzniesiona ok. 1900 roku, wpisana do [[ | + | *Neogotycka kapliczka zlokalizowana w sąsiedztwie kościoła, wzniesiona ok. 1900 roku, wpisana do [[Wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]] |
*Cmentarz założony w I połowie XIX wieku | *Cmentarz założony w I połowie XIX wieku | ||
*Klasycystyczny budynek plebanii, wzniesionej w 1806 roku | *Klasycystyczny budynek plebanii, wzniesionej w 1806 roku | ||
| − | *Kapliczka przydrożna pochodząca z XIX stulecia, wpisana do | + | *Kapliczka przydrożna pochodząca z XIX stulecia, wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków |
*Zabytkowy dom nr 11, wybudowany na początku XIX wieku | *Zabytkowy dom nr 11, wybudowany na początku XIX wieku | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 101: | Linia 100: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Wersja z 15:19, 12 sie 2014
| Piotraszewo | |
| | |
 Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Piotraszewie
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dobre Miasto |
| Liczba ludności (2010) | 217 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Piotraszewo | |
| Położenie na mapie Polski  Piotraszewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Piotraszewo (niem. Peterswalde) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. Do 1954 roku siedziba gminy Piotraszewo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 217 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Sałuka[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 16,4 km na północny zachód od Dobrego Miasta.
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana w dniu 13 grudnia 1335 roku. Nadania dokonał wójt krajowy Henryk Luter. 60 łanów ziemi na prawie chełmińskim otrzymał zasadźca o imieniu Piotr. Oprócz urzędu sołtysa oraz 6,5 łana ziemi otrzymał również… karczmę. W przywileju lokacyjnym wspomniany był także obowiązek uposażenia miejscowej świątyni. Proboszcz Piotraszewa po raz pierwszy pojawił się w źródłach z roku 1363. 40 lat później biskup Henryk III Sorbom przekazał wsi dodatkowe 12 łanów lasu. W 1451 roku kolejny biskup Franciszek Kuhschmalz nadał wsi posiadłość Lamoten, liczącą wówczas 6 łanów. Kościół został wzniesiony w trzeciej ćwierci XIV wieku. Jego konsekracji w roku 1580 dokonał biskup Marcin Kromer. Od 1622 roku kościół w Piotraszewie był z pewnością siedzibą parafii.
20 stycznia 1631 roku przywilej lokacyjny wsi został potwierdzony przez Michała Erazma Działyńskiego – administratora biskupstwa. W 1656 roku Piotraszewo było zamieszkane przez sołtysa i 16 chłopów; we wsi działała karczma. W 1688 roku miejscowość liczyła 38 mieszkańców. Wykazy z lat 1702 i 1767 odnotowują istnienie Piotraszewa jako wsi chłopskiej. W 1817 roku wieś składała się z 54 domów, zamieszkanych przez 267 osób. W 1939 roku miejscowość liczyła 537 mieszkańców. Po II wojnie światowej wieś nosiła nazwę Pietrzwałd lub Piotrowice. Gminę Piotraszewo powołano do życia z dniem 23 października 1945 roku. Pierwszym wójtem obrano Wacława Grotkowskiego. Jesienią 1945 roku we wsi zaczęła działać siedmioklasowa szkoła podstawowa. Piotraszewo zelektryfikowano dopiero w 1960 roku. W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
1846 – 502 osoby (8 Żydów, 5 ewangelików, 489 katolików; 60 domów)
1858 – 600 osób (1 ewangelik, 599 katolików; 62 domy)
1871 – 637 osób (4 ewangelików, 633 katolików; 74 domy)
1905 – 539 osób (4 ewangelików, 535 katolików)
1925 ‒ 506 osób (15 ewangelików, 491 katolików; 78 domów)
Edukacja
W miejscowości działa szkoła podstawowa.
Turystyka
- Szlak rowerowy o długości 22 km – przebieg trasy: Smolajny-Dębowa Góra-Urbanowo-dawny nasyp kolejowy linii Orneta-Lidzbark Warmiński-Mawry-Piotraszewo-obwód leśny nr 240
Zabytki
- Gotycki kościół z II połowy XIV wieku, wzniesiony do niemal połowy wysokości z polnych kamieni; odnowiony w latach 1738-1742; restaurowany w latach 80. XIX wieku (1886-1887). We wnętrzu zachował się ołtarz główny z 1782 roku; pozostałe wyposażenie świątyni pochodzi z XVIII i XIX stulecia.
- Pomnik ku czci mieszkańców parafii, poległych w czasie I wojny światowej
- Neogotycka kapliczka zlokalizowana w sąsiedztwie kościoła, wzniesiona ok. 1900 roku, wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków
- Cmentarz założony w I połowie XIX wieku
- Klasycystyczny budynek plebanii, wzniesionej w 1806 roku
- Kapliczka przydrożna pochodząca z XIX stulecia, wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków
- Zabytkowy dom nr 11, wybudowany na początku XIX wieku
Bibliografia
- Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
- Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
- Warmia i Mazury, red. Jarosław Tałacha, Adam Zakrzewski, Warszawa 2012.
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 20.09.2013]
- Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 20.09.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [data dostępu: 20.09.2013]
- Wikipedia: Piotraszewo [data dostępu: 20.09.2013]
Przypisy
- ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ [data dostępu: 12.10.2013]
