Piotraszewo

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Piotraszewo

Pomnik w Piotraszewie wystawiony ku czci mieszkańców parafii poległych w czasie I wojny światowej. Fot. Piotr Gapiński. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [20.09.2013]
Pomnik w Piotraszewie wystawiony ku czci mieszkańców parafii poległych w czasie I wojny światowej. Fot. Piotr Gapiński. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [20.09.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dobre Miasto
Liczba ludności (2010) 217
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Piotraszewo
Piotraszewo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Piotraszewo
Piotraszewo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Piotraszewo (niem. Peterswalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. Do 1954 roku siedziba gminy Piotraszewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w roku 2010 była zamieszkana przez 217 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Sałuka[1].

Piotraszewo
Piotraszewo. Tradycyjna kapliczka przydrożna w centrum wsi. Fot. Jacek Jaworski. Źródło: Ciekawe Mazury [20.09.2013]
Piotraszewo. Tradycyjna kapliczka przydrożna w centrum wsi. Fot. Jacek Jaworski. Źródło: Ciekawe Mazury [20.09.2013]
 

Położenie

Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 16,4 km na północny zachód od Dobrego Miasta.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana w dniu 13 grudnia 1335 roku. Nadania dokonał wójt krajowy Henryk Luter. 60 łanów ziemi na prawie chełmińskim otrzymał zasadźca o imieniu Piotr. Oprócz urzędu sołtysa oraz 6,5 łana ziemi otrzymał również karczmę. W przywileju lokacyjnym wspomniany był także obowiązek uposażenia miejscowej świątyni. Proboszcz Piotraszewa po raz pierwszy pojawił się w źródłach z roku 1363. 40 lat później biskup Henryk III Sorbom przekazał wsi dodatkowe 12 łanów lasu. W 1451 roku kolejny biskup – Franciszek Kuhschmalz – nadał wsi posiadłość Lamoten, liczącą wówczas 6 łanów. Kościół został wzniesiony w trzeciej ćwierci XIV wieku. Jego konsekracji w roku 1580 dokonał biskup Marcin Kromer. Od 1622 roku kościół w Piotraszewie był z pewnością siedzibą parafii.

20 stycznia 1631 roku przywilej lokacyjny wsi został potwierdzony przez Michała Erazma Działyńskiego – administratora biskupstwa. W 1656 roku Piotraszewo było zamieszkane przez sołtysa i 16 chłopów; we wsi działała karczma. W 1688 roku miejscowość liczyła 38 mieszkańców. Wykazy z lat 1702 i 1767 odnotowują istnienie Piotraszewa jako wsi chłopskiej. W 1817 roku wieś składała się z 54 domów, zamieszkanych przez 267 osób. W 1939 roku miejscowość liczyła 537 mieszkańców. Po II wojnie światowej wieś nosiła nazwę Pietrzwałd lub Piotrowice. Gminę Piotraszewo powołano do życia z dniem 23 października 1945 roku. Pierwszym wójtem obrano Wacława Grotkowskiego. Jesienią 1945 roku we wsi zaczęła działać siedmioklasowa szkoła podstawowa. Piotraszewo zelektryfikowano dopiero w 1960 roku.


Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

  • 1846 r. – 502 osoby (8 Żydów, 5 ewangelików, 489 katolików; 60 domów)
  • 1858 r. – 600 osób (1 ewangelik, 599 katolików; 62 domy)
  • 1871 r. – 637 osób (4 ewangelików, 633 katolików; 74 domy)
  • 1905 r. – 539 osób (4 ewangelików, 535 katolików)
  • 1925 r. ‒ 506 osób (15 ewangelików, 491 katolików; 78 domów)

Bezpieczeństwo

W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Szkolnictwo

Turystyka

Zabytki

  • gotycki kościół z II połowy XIV wieku, wzniesiony do niemal połowy wysokości z polnych kamieni; odnowiony w latach 1738-1742; restaurowany w latach 80. XIX wieku (1886–1887); we wnętrzu zachował się ołtarz główny z 1782 roku; pozostałe wyposażenie świątyni pochodzi z XVIII i XIX stulecia
  • pomnik ku czci mieszkańców parafii poległych w czasie I wojny światowej
  • neogotycka kapliczka zlokalizowana w sąsiedztwie kościoła, wzniesiona ok. 1900 roku, wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków
  • cmentarz założony w I połowie XIX wieku
  • klasycystyczny budynek plebanii wzniesionej w 1806 roku
  • kapliczka przydrożna pochodząca z XIX stulecia, wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków
  • zabytkowy dom nr 11, wybudowany na początku XIX wieku

Bibliografia

Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
Warmia i Mazury, red. Jarosław Tałacha, Adam Zakrzewski, Warszawa 2012.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.09.2013]
Ciekawe Mazury [20.09.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [20.09.2013]
Wikipedia [20.09.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [12.10.2013]