Gronowo Elbląskie (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Gospodarka) |
|||
| (Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
|Gmina = Gronowo Elbląskie | |Gmina = Gronowo Elbląskie | ||
| − | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Gronowo Elbląskie.png | Herb gminy Gronowo Elbląskie | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Gronowo Elbląskie.png |Herb gminy Gronowo Elbląskie |
|flaga_gminy = | |flaga_gminy = | ||
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|bip = http://bip.warmia.mazury.pl/gronowo_elblaskie_gmina_wiejska/ | |bip = http://bip.warmia.mazury.pl/gronowo_elblaskie_gmina_wiejska/ | ||
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Gronowo Elbląskie''' – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w zachodniej części [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Gronowo Elbląskie| Gronowie Elbląskim]]. | + | '''Gmina Gronowo Elbląskie''' – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w zachodniej części [[Powiat elbląski|powiatu elbląskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Gronowo Elbląskie|Gronowie Elbląskim]]. Gmina rolnicza, o znikomej powierzchni zalesienia<ref name="p1">UStat w Olsztynie [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/gronowo_elblaskie.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.06.2014]</ref>. Usytuowana we wschodniej części [[Żuławy Wiślane|Żuław Wiślanych]], zwanej [[Żuławy Elbląskie|Żuławami Elbląskimi]] i cechującej się żyznymi glebami oraz harmonijnym, płaskim krajobrazem doliny Wisły. Władzę w gminie sprawuje wójt [[Marcin Ślęzak]]<ref>[http://www.gminagronowo.pl/pl/urzad-gminy Urząd Gminy Górowo Elbląskie] [06.06.2014]</ref>. |
| − | |||
| − | Gmina rolnicza, o znikomej powierzchni zalesienia<ref name="p1">UStat w Olsztynie [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/gronowo_elblaskie.pdf] [06.06.2014]</ref>. Usytuowana we wschodniej części [[Żuławy Wiślane| Żuław Wiślanych]], zwanej [[Żuławy Elbląskie| Żuławami Elbląskimi]] | ||
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Marcin Ślęzak]]<ref> | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| + | [[Plik:Wiatrak w Wikrowie.jpg|thumb|right|290px|Wiatrak w Wikrowie.<br>Źródło: [http://www.gminagronowo.pl/pl/historia-gminy/40-historia/89-wiatraki-odwadniajco-nawadniajce www.gminagronowo.pl] | ||
| + | ]] | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina Gronowo Elbląskie zajmuje powierzchnię 89,15km<sup>2</sup><ref name="p1"/> | + | Gmina Gronowo Elbląskie zajmuje powierzchnię 89,15km<sup>2</sup><ref name="p1"/>, w tym: |
| − | + | *lasy: 0,04% (3,8 ha) | |
| − | + | *użytki rolne: 83,06% (7405 ha) | |
| − | * | + | *wody: 6,33% (564 ha) |
| − | * | + | Gmina stanowi 6,3% powierzchni powiatu elbląskiego. |
| − | * | + | <br/> |
| − | |||
| − | |||
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>: | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r.'', GUS, Warszawa 2013.</ref>: |
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|- | |- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || 5192 || 100 || 2594 || 49,96 || 2598 || 50,04 | + | |liczba ||5192 ||100 ||2594 ||49,96 ||2598 ||50,04 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 58|| colspan=2| 29 || colspan=2| 29 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|58||colspan=2|29 ||colspan=2|29 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie było dodatnie i wynosiło 20 osób; (saldo migracji w | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie było dodatnie i wynosiło 20 osób; (saldo migracji w powiecie elbląskim wynosi -22 osoby)<ref name="p2">[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS] [06.06.2014]</ref> . |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po zakończeniu II wojny światowej gmina wiejska Gronowo Elbląskie (wówczas gmina Gronowo) stała się częścią powiatu malborskiego w województwie gdańskim. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 roku gmina Gronowo weszła w skład powiatu elbląskiego w tym samym województwie<ref>Dz.U. 1949 nr 40 poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim | + | Po zakończeniu II wojny światowej gmina wiejska Gronowo Elbląskie (wówczas gmina Gronowo) stała się częścią powiatu malborskiego w województwie gdańskim. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 roku gmina Gronowo weszła w skład powiatu elbląskiego w tym samym województwie<ref>Dz.U. 1949, nr 40, poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19490400284 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]</ref>. |
| − | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]</ref>, przestał istnieć powiat elbląski i powołane zostało wojewódzwo elbląskie, w skład którego weszły tereny gminy Gronowo Elbląskie<ref>Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]</ref>. |
| − | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]</ref> umiejscowiły gminę wiejską Gronowo Elbląskie w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim. |
| − | Gmina wiejska Gronowo Elbląskie graniczy: od północy i północnego-wschodu z [[Elbląg (gmina wiejska)| gminą wiejską Elbląg]], od południa i południowego-wschodu z [[Markusy (gmina wiejska)| gminą Markusy]] oraz gminami: Nowy Dwór Gdański i Stare Pole w województwie pomorskim. | + | Gmina wiejska Gronowo Elbląskie graniczy: od północy i północnego-wschodu z [[Elbląg (gmina wiejska)|gminą wiejską Elbląg]], od południa i południowego-wschodu z [[Markusy (gmina wiejska)|gminą Markusy]] oraz gminami: Nowy Dwór Gdański i Stare Pole w województwie pomorskim. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: | + | Sołectwa: Gronowo Elbląskie, [[Jegłownik]], [[Oleśno]], [[Fiszewo]], [[Nogat]], [[Jasionno]], [[Mojkowo]], [[Rozgart]], [[Różany]], [[Karczowiska Górne]], [[Błotnica]], [[Wikrowo]], [[Szopy]], [[Gajewiec]]. |
Pozostałe miejscowości: [[Nowy Dwór Elbląski]], [[Kopanka Druga]], [[Dworki]], [[Kopanka Pierwsza]], [[Wiktorowo]]. | Pozostałe miejscowości: [[Nowy Dwór Elbląski]], [[Kopanka Druga]], [[Dworki]], [[Kopanka Pierwsza]], [[Wiktorowo]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | Gmina Gronowo Elbląskie jest gminą rolniczą, w której wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest bardzo wysoki i wynosi 87,9 punktów. Odzwierciedleniem tego wskaźnika są m. in. dobrej jakości gleby. Użytki rolne zajmują ponad 83% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają grunty orne zajmujące powierzchnię 3598 ha (40,36%) | + | Gmina Gronowo Elbląskie jest gminą rolniczą, w której wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest bardzo wysoki i wynosi 87,9 punktów. Odzwierciedleniem tego wskaźnika są m.in. dobrej jakości gleby. Użytki rolne zajmują ponad 83% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają grunty orne zajmujące powierzchnię 3598 ha (40,36%). Łąki trwałe i pastwiska obejmują łącznie 3785 ha (42,46 %), a sady zajmują 22 ha (0,25%). Gęsta sieć rowów i kanałów dzieli przestrzeń rolniczą na liczne działki o niedużej powierzchni. W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie przeważają gospodarstwa indywidualne specjalizujące się w produkcji roślinnej. W strukturze zasiewów dominuje uprawa pszenicy, w niewielkich ilościach uprawiane są jęczmień, pszenżyto, owies, pozostałe uprawy stanowią: rośliny przemysłowe (buraki cukrowe, rzepak, rzepik), rośliny pastewne, ziemniaki i warzywa. W hodowli przeważa bydło opasowe i mleczne oraz trzoda chlewna. |
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | ||
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie wynosiła w 2013 roku 329 | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie wynosiła w 2013 roku 329, w tym 9 podmiotów należało do sektora publicznego. Pozostałe 320 tworzy sektor prywatny<ref name="p2"/>. 81 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 54 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe (dominuje przetwórstwo rolno-spożywcze, największymi zakładami działającymi w tej dziedzinie są: ubojnia zwierząt oraz młyn w Gronowie Elbląskim), 49 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 8 firm. Są to firmy małe i średnie, zatrudniające od 1 do 5 osób. |
| − | Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w | + | Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w Jegłowniku Gronowie Elbląskim. |
| − | Gmina wiejska Gronowo Elbląskie nawiązała współpracę partnerską z niemiecką gminą Uplengen | + | Gmina wiejska Gronowo Elbląskie nawiązała współpracę partnerską z niemiecką gminą Uplengen w celu wymiany doświadczeń w prowadzeniu oraz zarządzaniu samorządem terytorialnym. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie wynosiła 438 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 7,8% bezrobotnych w | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie wynosiła 438 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 7,8% bezrobotnych w powiecie. Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 16,9% ludności<ref name="p2"/>. |
| − | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne|obszarów przygranicznych]], a także tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski |Tygrysów warmińsko-mazurskich]] wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe. | |
<br/> | <br/> | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
| − | |||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[Biblioteka Publiczna Gminy Gronowo Elbląskie]] | + | |
| + | *[[Biblioteka Publiczna Gminy Gronowo Elbląskie]] | ||
| + | Filia biblioteki znajduje się w [[Jegłownik |Jegłowniku]]<br/> | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| + | |||
*dożynki gminne | *dożynki gminne | ||
*doroczne festyny rodzinne | *doroczne festyny rodzinne | ||
| + | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Gronowo Elbląskie należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: | ||
| − | + | *ruiny kościoła w Fiszewie wraz z przykościelnym cmentarzem | |
| − | [[ | + | *cmentarz ewangelicki w Fiszewie, kostnica, dzwonnica |
| − | + | *dworzec PKP w Gronowie Elbląskim | |
| + | *[[Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jegłowniku|kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jegłowniku]] | ||
| + | *[[Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Rozgarcie|kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Rozgarcie]] wraz z dzwonnicą | ||
| + | *cmentarz menonicki w Rozgarcie | ||
| + | *domy podcieniowe w miejscowościach Rozgart i Różany | ||
| + | *most drogowy zwodzony w Szopach | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | *[[Szlak Żuławski]] | + | *[[Szlak Żuławski]]: szlak łączący Gronowo Elbląskie ze Starym Polem |
| − | *szlak rowerowy | + | *szlak rowerowy żółty: [[Markusy]] – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – [[Elbląg]] |
| − | *szlak rowerowy | + | *szlak rowerowy czerwony: [[Szaleniec]] – [[Rozgart]] – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg |
| − | *szlak rowerowy | + | *szlak rowerowy zielony: Stare Pole – Fiszewo – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg |
| − | *szlak rowerowy | + | *szlak rowerowy niebieski: Markusy – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Nogat – [[Kopanka Pierwsza]] – [[Michałowo]] |
| − | *szlaki kajakowe: z | + | *szlaki kajakowe: z Elbląga [[Rzeka Tina|rzeką Tiną]] do wsi Różany oraz z Elbląga [[Rzeka Fiszewka|rzeką Fiszewką]] do wsi Szopy |
| − | *zabytkowe urządzenia techniczne (stacje pomp, mosty zwodzone, wrota | + | *zabytkowe urządzenia techniczne (stacje pomp, mosty zwodzone, wrota przeciwpowodziowe, śluzy) |
| − | + | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jegłowniku]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Gronowie Elbląskim]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jeziorze]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie istnieją następujące placówki edukacyjne: | W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie istnieją następujące placówki edukacyjne: | ||
| − | |||
*Przedszkole w Gronowie Elbląskim | *Przedszkole w Gronowie Elbląskim | ||
| − | *[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Gronowie Elbląskim]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Gronowie Elbląskim|Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Gronowie Elbląskim]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa im. Obrońców Westerplatte w Jegłowniku]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Jegłowniku|Szkoła Podstawowa im. Obrońców Westerplatte w Jegłowniku]] |
| − | *[[Gimnazjum im. Powstańców Listopadowych w Gronowie Elbląskim]] | + | *[[Gimnazjum w Gronowie Elbląskim|Gimnazjum im. Powstańców Listopadowych w Gronowie Elbląskim]] |
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Jegłownickie Dni Sportu, Europejski | + | W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Jegłownickie Dni Sportu, Europejski Tydzień Sportu Dla Wszystkich, Mistrzostwa Regionu Warmińsko-Mazurskiego w Rzucie Podkową, turnieje piłki nożnej. |
Istnieją również kluby sportowe: | Istnieją również kluby sportowe: | ||
*[[GLKS Pomowiec Gronowo Elbląskie]] | *[[GLKS Pomowiec Gronowo Elbląskie]] | ||
*[[LKS AGAT Jegłownik]] | *[[LKS AGAT Jegłownik]] | ||
| − | *[[UKS Tajfun]] przy | + | *[[UKS Tajfun]] przy Szkole Podstawowej w Gronowie Elbląskim |
W gminie działa szkółka piłkarska dla dziewcząt i chłopców. | W gminie działa szkółka piłkarska dla dziewcząt i chłopców. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| + | *[[Elbląskie Stowarzyszenie Organizatorów Pomocy Społecznej]] (Środowiskowy Dom Samopomocy w Jegłowniku) | ||
*[[Stowarzyszenie Aktywności Społecznej im. Tadeusza Reytana w Wikrowie]] | *[[Stowarzyszenie Aktywności Społecznej im. Tadeusza Reytana w Wikrowie]] | ||
*[[Stowarzyszenie "Przyjazna Gmina"]] | *[[Stowarzyszenie "Przyjazna Gmina"]] | ||
*[[Stowarzyszenie Mieszkańców Wsi "Oleśno – wieś z pomysłem"]] | *[[Stowarzyszenie Mieszkańców Wsi "Oleśno – wieś z pomysłem"]] | ||
*[[Grupa teatralna EGO]] | *[[Grupa teatralna EGO]] | ||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich: | ||
| Linia 146: | Linia 149: | ||
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat]] (2738,5 ha) | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat]] (2738,5 ha) | ||
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno]] (11738,9 ha) | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno]] (11738,9 ha) | ||
| − | |||
Użytki ekologiczne: | Użytki ekologiczne: | ||
| − | *Torfowisko Jegłownik | + | *[[użytek ekologiczny "Torfowisko Jegłownik"]] |
| − | *Stawy koło Nogatu | + | *[[użytek ekologiczny "Stawy koło Nogatu"]] |
| − | *Stawy koło Rozgartu | + | *[[użytek ekologiczny "Stawy koło Rozgartu"]] |
| − | *Mokradła Tiny<ref>Program ochrony środowiska dla gminy Gronowo Elbląskie na lata 2005 - 2010, Gronowo Elbląskie 2004.</ref>. | + | * [[użytek ekologiczny "Mokradła Tiny"]]<ref>Program ochrony środowiska dla gminy Gronowo Elbląskie na lata 2005 - 2010, Gronowo Elbląskie 2004.</ref>. |
| − | + | Na terenie gminy Gronowo Elbląskie nie ma pomników przyrody<ref>Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie]]</ref>. | |
| − | Na terenie gminy Gronowo Elbląskie nie ma pomników przyrody<ref>Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]]</ref>. | ||
| − | |||
| − | |||
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
| − | *W gminie odbywa się [[Ogólnopolski Złaz Śladami Powstańców Listopadowych]] - coroczny rajd pieszy, który upamiętnia zamordowanych przez pruskich żołnierzy w pobliskim | + | *W gminie odbywa się [[Ogólnopolski Złaz Śladami Powstańców Listopadowych]] - coroczny rajd pieszy, który upamiętnia zamordowanych przez pruskich żołnierzy w pobliskim Fiszewie weteranów Powstania Listopadowego |
| − | *W | + | *W Wikrowie znajdował się okazały wiatrak typu holenderskiego, pochodzący z 1855 roku; dla uzyskania korzystniejszej wysokości usytuowany był na budynku gospodarczym o konstrukcji szkieletowej. W 2002 roku został zniszczony przez pożar. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia== | ||
| + | Dz.U. 1949, nr 40, poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim.<br/> | ||
| + | [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19490400284 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | ''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r.'', GUS, Warszawa 2013. | ||
| + | Program ochrony środowiska dla gminy Gronowo Elbląskie na lata 2005 - 2010, Gronowo Elbląskie 2004.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/gronowo_elblaskie_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Gronowo Elbląskie] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://natura2000.gdos.gov.pl/ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.gminagronowo.pl/ Urząd Gminy Gronowo Elbląskie] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/gronowo_elblaskie.pdf UStat w Olsztynie] [06.06.2014]<br/> | ||
| + | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat elbląski]][[Kategoria: Gronowo Elbląskie (gmina wiejska)]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat elbląski]][[Kategoria: Gronowo Elbląskie (gmina wiejska)]] | ||
| + | [[Kategoria: 1945-1989]] [[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 22:27, 27 mar 2015
| Gmina Gronowo Elbląskie | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | elbląski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Marcin Ślęzak | ||
| Powierzchnia | 89,15 km² | ||
| Liczba sołectw | 14 | ||
| Liczba miejscowości | 19 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
5192 58 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 55 | ||
| Tablice rejestracyjne | NEB | ||
| TERYT | 2804032 | ||
| Urząd gminy ul. Łączności 3 82-335 Gronowo Elbląskie
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Gronowo Elbląskie – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w zachodniej części powiatu elbląskiego. Siedziba gminy znajduje się w Gronowie Elbląskim. Gmina rolnicza, o znikomej powierzchni zalesienia[1]. Usytuowana we wschodniej części Żuław Wiślanych, zwanej Żuławami Elbląskimi i cechującej się żyznymi glebami oraz harmonijnym, płaskim krajobrazem doliny Wisły. Władzę w gminie sprawuje wójt Marcin Ślęzak[2].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina Gronowo Elbląskie zajmuje powierzchnię 89,15km2[1], w tym:
- lasy: 0,04% (3,8 ha)
- użytki rolne: 83,06% (7405 ha)
- wody: 6,33% (564 ha)
Gmina stanowi 6,3% powierzchni powiatu elbląskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 5192 | 100 | 2594 | 49,96 | 2598 | 50,04 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
58 | 29 | 29 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie było dodatnie i wynosiło 20 osób; (saldo migracji w powiecie elbląskim wynosi -22 osoby)[4] .
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po zakończeniu II wojny światowej gmina wiejska Gronowo Elbląskie (wówczas gmina Gronowo) stała się częścią powiatu malborskiego w województwie gdańskim. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 roku gmina Gronowo weszła w skład powiatu elbląskiego w tym samym województwie[5]. 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat elbląski i powołane zostało wojewódzwo elbląskie, w skład którego weszły tereny gminy Gronowo Elbląskie[7]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę wiejską Gronowo Elbląskie w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.
Gmina wiejska Gronowo Elbląskie graniczy: od północy i północnego-wschodu z gminą wiejską Elbląg, od południa i południowego-wschodu z gminą Markusy oraz gminami: Nowy Dwór Gdański i Stare Pole w województwie pomorskim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Gronowo Elbląskie, Jegłownik, Oleśno, Fiszewo, Nogat, Jasionno, Mojkowo, Rozgart, Różany, Karczowiska Górne, Błotnica, Wikrowo, Szopy, Gajewiec.
Pozostałe miejscowości: Nowy Dwór Elbląski, Kopanka Druga, Dworki, Kopanka Pierwsza, Wiktorowo.
Gospodarka
Gmina Gronowo Elbląskie jest gminą rolniczą, w której wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest bardzo wysoki i wynosi 87,9 punktów. Odzwierciedleniem tego wskaźnika są m.in. dobrej jakości gleby. Użytki rolne zajmują ponad 83% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają grunty orne zajmujące powierzchnię 3598 ha (40,36%). Łąki trwałe i pastwiska obejmują łącznie 3785 ha (42,46 %), a sady zajmują 22 ha (0,25%). Gęsta sieć rowów i kanałów dzieli przestrzeń rolniczą na liczne działki o niedużej powierzchni. W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie przeważają gospodarstwa indywidualne specjalizujące się w produkcji roślinnej. W strukturze zasiewów dominuje uprawa pszenicy, w niewielkich ilościach uprawiane są jęczmień, pszenżyto, owies, pozostałe uprawy stanowią: rośliny przemysłowe (buraki cukrowe, rzepak, rzepik), rośliny pastewne, ziemniaki i warzywa. W hodowli przeważa bydło opasowe i mleczne oraz trzoda chlewna.
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie wynosiła w 2013 roku 329, w tym 9 podmiotów należało do sektora publicznego. Pozostałe 320 tworzy sektor prywatny[4]. 81 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 54 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe (dominuje przetwórstwo rolno-spożywcze, największymi zakładami działającymi w tej dziedzinie są: ubojnia zwierząt oraz młyn w Gronowie Elbląskim), 49 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 8 firm. Są to firmy małe i średnie, zatrudniające od 1 do 5 osób.
Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w Jegłowniku Gronowie Elbląskim.
Gmina wiejska Gronowo Elbląskie nawiązała współpracę partnerską z niemiecką gminą Uplengen w celu wymiany doświadczeń w prowadzeniu oraz zarządzaniu samorządem terytorialnym.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie wynosiła 438 osób[4], co stanowi 7,8% bezrobotnych w powiecie. Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 16,9% ludności[4].
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, a także tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Filia biblioteki znajduje się w Jegłowniku
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- dożynki gminne
- doroczne festyny rodzinne
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Gronowo Elbląskie należą[9]:
- ruiny kościoła w Fiszewie wraz z przykościelnym cmentarzem
- cmentarz ewangelicki w Fiszewie, kostnica, dzwonnica
- dworzec PKP w Gronowie Elbląskim
- kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jegłowniku
- kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Rozgarcie wraz z dzwonnicą
- cmentarz menonicki w Rozgarcie
- domy podcieniowe w miejscowościach Rozgart i Różany
- most drogowy zwodzony w Szopach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak Żuławski: szlak łączący Gronowo Elbląskie ze Starym Polem
- szlak rowerowy żółty: Markusy – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
- szlak rowerowy czerwony: Szaleniec – Rozgart – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
- szlak rowerowy zielony: Stare Pole – Fiszewo – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
- szlak rowerowy niebieski: Markusy – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Nogat – Kopanka Pierwsza – Michałowo
- szlaki kajakowe: z Elbląga rzeką Tiną do wsi Różany oraz z Elbląga rzeką Fiszewką do wsi Szopy
- zabytkowe urządzenia techniczne (stacje pomp, mosty zwodzone, wrota przeciwpowodziowe, śluzy)
Religia
- Parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jegłowniku
- Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Gronowie Elbląskim
- Parafia pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie
- Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jeziorze
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole w Gronowie Elbląskim
- Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Gronowie Elbląskim
- Szkoła Podstawowa im. Obrońców Westerplatte w Jegłowniku
- Gimnazjum im. Powstańców Listopadowych w Gronowie Elbląskim
Sport
W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Jegłownickie Dni Sportu, Europejski Tydzień Sportu Dla Wszystkich, Mistrzostwa Regionu Warmińsko-Mazurskiego w Rzucie Podkową, turnieje piłki nożnej. Istnieją również kluby sportowe:
- GLKS Pomowiec Gronowo Elbląskie
- LKS AGAT Jegłownik
- UKS Tajfun przy Szkole Podstawowej w Gronowie Elbląskim
W gminie działa szkółka piłkarska dla dziewcząt i chłopców.
Inne organizacje i instytucje
- Elbląskie Stowarzyszenie Organizatorów Pomocy Społecznej (Środowiskowy Dom Samopomocy w Jegłowniku)
- Stowarzyszenie Aktywności Społecznej im. Tadeusza Reytana w Wikrowie
- Stowarzyszenie "Przyjazna Gmina"
- Stowarzyszenie Mieszkańców Wsi "Oleśno – wieś z pomysłem"
- Grupa teatralna EGO
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat (2738,5 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno (11738,9 ha)
Użytki ekologiczne:
- użytek ekologiczny "Torfowisko Jegłownik"
- użytek ekologiczny "Stawy koło Nogatu"
- użytek ekologiczny "Stawy koło Rozgartu"
- użytek ekologiczny "Mokradła Tiny"[10].
Na terenie gminy Gronowo Elbląskie nie ma pomników przyrody[11].
Ciekawostki
- W gminie odbywa się Ogólnopolski Złaz Śladami Powstańców Listopadowych - coroczny rajd pieszy, który upamiętnia zamordowanych przez pruskich żołnierzy w pobliskim Fiszewie weteranów Powstania Listopadowego
- W Wikrowie znajdował się okazały wiatrak typu holenderskiego, pochodzący z 1855 roku; dla uzyskania korzystniejszej wysokości usytuowany był na budynku gospodarczym o konstrukcji szkieletowej. W 2002 roku został zniszczony przez pożar.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 UStat w Olsztynie Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.06.2014]
- ↑ Urząd Gminy Górowo Elbląskie [06.06.2014]
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Bank Danych lokalnych GUS [06.06.2014]
- ↑ Dz.U. 1949, nr 40, poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Gronowo Elbląskie na lata 2005 - 2010, Gronowo Elbląskie 2004.
- ↑ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie]
Bibliografia
Dz.U. 1949, nr 40, poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim.
isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska dla gminy Gronowo Elbląskie na lata 2005 - 2010, Gronowo Elbląskie 2004.
Bank Danych Lokalnych GUS [06.06.2014]
BIP Urzędu Gminy Gronowo Elbląskie [06.06.2014]
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [06.06.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.06.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.06.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [06.06.2014]
Urząd Gminy Gronowo Elbląskie [06.06.2014]
UStat w Olsztynie [06.06.2014]
